'Ο,τι ισχύει για τις αποικίες δεν μπορεί να ισχύει και για τη μητρόπολη του Τέταρτου Ράιχ…
Έτη φωτός φαίνεται να έχουν περάσει από τον Ιανουάριο του 2015 όταν η γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ ανταπέδωσε τη φιλοξενία που της είχε προσφέρει ο ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι, στη γενέτειρά του Φλωρεντία εξυμνώντας την αποφασιστικότητά του να επιβάλλει αντιλαϊκές μεταρρυθμίσεις, που κανένας άλλος προκάτοχός του δεν τόλμησε να φέρει προς ψήφιση.
Έκτοτε, το ένα θερμό επεισόδιο στις σχέσεις τους διαδέχεται το άλλο, με τον ιταλό πρωθυπουργό την μια να καταγγέλλει το Βερολίνο για τη δημιουργία γαλλογερμανικού άξονα που αποκλείει την Ιταλία από μείζονες αποφάσεις που αφορούν το μέλλον της ΕΕ και την άλλη να επιτίθεται στο Βερολίνο για την αυτό-εξαίρεσή του από το εμπάργκο κατά της Ρωσίας, τις οδυνηρές επιπτώσεις του οποίου γεύονται κατ’ αποκλειστικότητα οι χώρες του ευρωπαϊκού νότου. Στα πλέον αδύναμα και δοκιμασμένα από την κρίση κράτη της ΕΕ ανατέθηκε το χρέος να τιμωρήσουν τη Ρωσία και να υποστούν τις συνέπειες των κυρώσεων εκ μέρους της Μόσχας! Είναι κι αυτό μια ένδειξη της διαβόητης ευρωπαϊκής αλληλεγγύης…
Το μέτωπο που άνοιξε προ ημερών όμως ο ιταλός πρωθυπουργός, με τη Φρανκφούρτη αυτή τη φορά, αφορά ένα πολύ πιο σημαντικό θέμα, καθώς αλλάζει άρδην τους όρους δανεισμού των κρατών καθιστώντάς τους στο εξής πολύ πιο δύσκολους. Η προσπάθεια δηλαδή που συντελείται θα έχει ως αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού των κρατών να οδηγηθεί στα ύψη. Συγκεκριμένα, μιλώντας από το βήμα της ιταλικής γερουσίας στις 17 Φεβρουαρίου απείλησε ότι «θα θέσει βέτο σε κάθε προσπάθεια της Γερμανίας να βάλει οροφή στο ύψος δημόσιου χρέους που μπορούν να περιλαμβάνουν τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια. Θα επιδείξουμε παραδειγματική δύναμη και συνέπεια σε αυτό το θέμα, χωρίς καμία υποχώρηση», ήταν τα λόγια του. Ο ιταλός πρωθυπουργός δε δίστασε να δείξει προς την κατεύθυνση των γερμανικών τραπεζών για τον υπαίτιο των πρόσφατων κλυδωνισμών στο τραπεζικό σύστημα τονίζοντας, όλο νόημα, πως το πρόβλημα δεν είναι τα κρατικά ομόλογα αλλά οι υψηλού ρίσκου επενδύσεις στις αναδυόμενες αγορές. Το υπονοούμενο του είναι κάτι παραπάνω από σαφές:
Το μέτωπο που άνοιξε προ ημερών όμως ο ιταλός πρωθυπουργός, με τη Φρανκφούρτη αυτή τη φορά, αφορά ένα πολύ πιο σημαντικό θέμα, καθώς αλλάζει άρδην τους όρους δανεισμού των κρατών καθιστώντάς τους στο εξής πολύ πιο δύσκολους. Η προσπάθεια δηλαδή που συντελείται θα έχει ως αποτέλεσμα το κόστος δανεισμού των κρατών να οδηγηθεί στα ύψη. Συγκεκριμένα, μιλώντας από το βήμα της ιταλικής γερουσίας στις 17 Φεβρουαρίου απείλησε ότι «θα θέσει βέτο σε κάθε προσπάθεια της Γερμανίας να βάλει οροφή στο ύψος δημόσιου χρέους που μπορούν να περιλαμβάνουν τα τραπεζικά χαρτοφυλάκια. Θα επιδείξουμε παραδειγματική δύναμη και συνέπεια σε αυτό το θέμα, χωρίς καμία υποχώρηση», ήταν τα λόγια του. Ο ιταλός πρωθυπουργός δε δίστασε να δείξει προς την κατεύθυνση των γερμανικών τραπεζών για τον υπαίτιο των πρόσφατων κλυδωνισμών στο τραπεζικό σύστημα τονίζοντας, όλο νόημα, πως το πρόβλημα δεν είναι τα κρατικά ομόλογα αλλά οι υψηλού ρίσκου επενδύσεις στις αναδυόμενες αγορές. Το υπονοούμενο του είναι κάτι παραπάνω από σαφές:
Το τραπεζικό σύστημα κινδυνεύει από την Ντόιτσε Μπανκ και τα δυσθεώρητα στοιχήματα (συνολικής αξίας 55 τρισ. ευρώ) που έχει βάλει στην πετρελαϊκή αγορά η οποία τώρα καταρρέει, ήταν η απάντηση του ιταλού πρωθυπουργού. Μάλιστα, δεν άφησε να πάει χαμένη κι η ευκαιρία για να ειρωνευτεί τις γερμανικές τράπεζες που στο απόγειο της κρίσης ξεφορτώνονταν ομόλογα των νοτιοευρωπαϊκών κρατών λέγοντας πως «αν ορισμένοι ευρωπαίοι πιστωτές είχαν διατηρήσει τα ιταλικά κρατικά ομόλογα το 2011-2012, τώρα θα είχαν βγάλει πολύ περισσότερα χρήματα».
Συνταγή των πέντε προέδρων
Το αίτημα της Γερμανίας να μειωθεί σταδιακά το ύψος των κρατικών ομολόγων που διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες προωθείται στο πλαίσιο του Κοινού ή Ευρωπαϊκού Σχήματος Ασφάλισης Καταθέσεων (Common or European Deposit Insurance Scheme – EDIS). Η έκθεση των πέντε προέδρων (Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, Ντόναλντ Τουσκ, Ζερόμ Ντέιζελμπλουμ, Μάριο Ντράγκι και Μάρτιν Σουλτς) που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2015, περιγράφοντας τα βήματα για την προώθηση και την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης – ένα κείμενο που παρά την τεράστια σημασία του δε βρήκε τη θέση που του άξιζε στη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα – ορίζει το Ευρωπαϊκό Σχήμα Ασφάλισης Καταθέσεων ως τον τρίτο πυλώνα μιας ολοκληρωμένης τραπεζικής ένωσης. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι η τραπεζική εποπτεία και ο μηχανισμός εκκαθάρισης.
Συνταγή των πέντε προέδρων
Το αίτημα της Γερμανίας να μειωθεί σταδιακά το ύψος των κρατικών ομολόγων που διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους οι τράπεζες προωθείται στο πλαίσιο του Κοινού ή Ευρωπαϊκού Σχήματος Ασφάλισης Καταθέσεων (Common or European Deposit Insurance Scheme – EDIS). Η έκθεση των πέντε προέδρων (Ζαν Κλοντ Γιουνκέρ, Ντόναλντ Τουσκ, Ζερόμ Ντέιζελμπλουμ, Μάριο Ντράγκι και Μάρτιν Σουλτς) που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2015, περιγράφοντας τα βήματα για την προώθηση και την ολοκλήρωση της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης – ένα κείμενο που παρά την τεράστια σημασία του δε βρήκε τη θέση που του άξιζε στη δημόσια συζήτηση στην Ελλάδα – ορίζει το Ευρωπαϊκό Σχήμα Ασφάλισης Καταθέσεων ως τον τρίτο πυλώνα μιας ολοκληρωμένης τραπεζικής ένωσης. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι η τραπεζική εποπτεία και ο μηχανισμός εκκαθάρισης.
Εμφανίζεται δε αναγκαίο ως μέτρο για την αποκοπή των δεσμών μεταξύ τραπεζών και κρατών, ώστε να αποφευχθούν στο μέλλον τραπεζικές κρίσεις. Εύκολα κανείς διακρίνει την προωθούμενη ερμηνεία της κρίσης πίσω από αυτή τη συνταγή: Οι τράπεζες κατέρρευσαν επειδή, ως λευκοί ιππότες πήγαν να σώσουν τα χρεοκοπημένα δημόσια… Κι ας ξεχειλίζει η πραγματικότητα πειστικότατων αποδείξεων για το ακριβώς αντίθετο: Ότι δηλαδή οι χρεοκοπημένες τράπεζες παρέσυραν τα κράτη! Αυτό ακριβώς συνέβη στην Ιρλανδία και την Κύπρο με τον πιο εξόφθαλμο τρόπο, ενώ στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και αλλού η κρίση δε θα είχε λάβει ποτέ αυτές τις διαστάσεις αν οι τράπεζες, ντόπιες και ξένες, δεν απομυζούσαν τα κράτη πριν και στο αποκορύφωμα της κρίσης!
Το γερμανικό σχέδιο ρίχνει τα κράτη βορά στα όρνεα των αγορών. Στην τελική του κατάληξη αν εφαρμοστεί θα οδηγήσει τα κράτη στον προθάλαμο της Goldman Sachs και της JPMorgan να ζητούν δανεικά. Ολοκληρώνει δε μια πορεία που ξεκίνησε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ όταν απαγορεύθηκε στα κρατικά νομισματοκοπεία να χρηματοδοτούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χρέη. Η υποχρέωση κάλυψης των κενών μέσω της έκδοσης ομολόγων δημιούργησε έτσι μια πολλά υποσχόμενη αγορά, που στα πρώτα της βήματα κατά ένα τουλάχιστον μέρος τροφοδοτούσε τα λαϊκά και τα μεσαία εισοδήματα, μέσω του εσωτερικού δανεισμού δια των εντόκων γραμματίων και των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου που πρόσφεραν οι τράπεζες στο αποταμιευτικό κοινό. Τώρα επιχειρείται να ολοκληρωθεί το έγκλημα αποδίδοντας τα του Καίσαρως τω Καίσαρι… Το αποτέλεσμα εύκολα συνάγεται πως θα είναι δραματικό για τα δημόσια οικονομικά καθώς μια τέτοια αλλαγή κλείνει τις οδούς εύκολου και φθηνού δανεισμού και παραδίδει τα κράτη στις ορέξεις των πιο αδίστακτων κερδοσκόπων που θα μαδούν τα κράτη, ξέροντας πως ο λογαριασμός στο τέλος θα πληρωθεί από τους φορολογούμενους.
Η έκταση των ανατροπών που θα επέλθει εύκολα μπορεί να προβλεφθεί αν λάβουμε υπόψη μας ότι στην ευρωζώνη των 17 από το 2004 ως το 2012 (τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν στοιχεία) οι εγχώριες τράπεζες είχαν στο χαρτοφυλάκιό τους το 25% περίπου των κρατικών ομολόγων, ενώ στο παρελθόν διέθεταν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, με βάση στοιχεία του ινστιτούτου Bruegel. Ενδεικτικά, το 1995 κρατούσαν το 36%. Ο παραπάνω μέσος όρος αλλάζει σημαντικά μεταξύ των ξεχωριστών κρατών – μελών. Οι ελληνικές τράπεζες για παράδειγμα το τρίτο τρίμηνο του 2015 κρατούσαν το 25,6% των ελληνικών ομολόγων, οι ιταλικές τράπεζες το 21,6% των ιταλικών ομολόγων, οι γαλλικές τράπεζες το 9% των γαλλικών ομολόγων, οι φινλανδικές το 3% των φινλανδικών ομολόγων, κοκ.
Η απαγόρευση ωστόσο στις τράπεζες να διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους κρατικά ομόλογα, ειδικά των δικών τους χωρών, δεν θα σημάνει μόνο νέα βάρη στους φορολογούμενους και αύξηση των ελλειμμάτων, με ευθύνη μάλιστα όσων εμφανίζονται ως διαπρύσιοι πολέμιοι τους, ταγμένοι στη μάχη των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Θα σημάνει ταυτόχρονα και την αποστέρηση των κυβερνήσεων από ένα ουσιαστικό εργαλείο άσκησης οικονομικής πολιτικής, καθώς οι δίαυλοι και τα κοινά συμφέροντα κρατών και τραπεζών, ακόμη και των ιδιωτικών, επέτρεπαν κοινές και αμοιβαία επωφελείς συνεννοήσεις στην αγορά ομολόγων. Η Γερμανία επεμβαίνοντας σε αυτό τον τομέα και απαγορεύοντας στις τράπεζες να επενδύουν σε κρατικά ομόλογα συρρικνώνει αφάνταστα το πεδίο δράσης των κρατών. Το κάνει αυτό μάλιστα όταν η ίδια δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να βάλει πλάτες δημοσίως στις κλυδωνιζόμενες τράπεζες της. Προς επίρρωση η δήλωση του γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πως «δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας για την Ντόιτσε Μπανκ»… Αλλά είπαμε: ό,τι ισχύει για τις αποικίες δεν μπορεί να ισχύει και για τη μητρόπολη του Τέταρτου Ράιχ…
Το γερμανικό σχέδιο ρίχνει τα κράτη βορά στα όρνεα των αγορών. Στην τελική του κατάληξη αν εφαρμοστεί θα οδηγήσει τα κράτη στον προθάλαμο της Goldman Sachs και της JPMorgan να ζητούν δανεικά. Ολοκληρώνει δε μια πορεία που ξεκίνησε με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ όταν απαγορεύθηκε στα κρατικά νομισματοκοπεία να χρηματοδοτούν τα δημοσιονομικά ελλείμματα και τα χρέη. Η υποχρέωση κάλυψης των κενών μέσω της έκδοσης ομολόγων δημιούργησε έτσι μια πολλά υποσχόμενη αγορά, που στα πρώτα της βήματα κατά ένα τουλάχιστον μέρος τροφοδοτούσε τα λαϊκά και τα μεσαία εισοδήματα, μέσω του εσωτερικού δανεισμού δια των εντόκων γραμματίων και των ομολόγων του ελληνικού δημοσίου που πρόσφεραν οι τράπεζες στο αποταμιευτικό κοινό. Τώρα επιχειρείται να ολοκληρωθεί το έγκλημα αποδίδοντας τα του Καίσαρως τω Καίσαρι… Το αποτέλεσμα εύκολα συνάγεται πως θα είναι δραματικό για τα δημόσια οικονομικά καθώς μια τέτοια αλλαγή κλείνει τις οδούς εύκολου και φθηνού δανεισμού και παραδίδει τα κράτη στις ορέξεις των πιο αδίστακτων κερδοσκόπων που θα μαδούν τα κράτη, ξέροντας πως ο λογαριασμός στο τέλος θα πληρωθεί από τους φορολογούμενους.
Η έκταση των ανατροπών που θα επέλθει εύκολα μπορεί να προβλεφθεί αν λάβουμε υπόψη μας ότι στην ευρωζώνη των 17 από το 2004 ως το 2012 (τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν στοιχεία) οι εγχώριες τράπεζες είχαν στο χαρτοφυλάκιό τους το 25% περίπου των κρατικών ομολόγων, ενώ στο παρελθόν διέθεταν ένα πολύ μεγαλύτερο ποσοστό, με βάση στοιχεία του ινστιτούτου Bruegel. Ενδεικτικά, το 1995 κρατούσαν το 36%. Ο παραπάνω μέσος όρος αλλάζει σημαντικά μεταξύ των ξεχωριστών κρατών – μελών. Οι ελληνικές τράπεζες για παράδειγμα το τρίτο τρίμηνο του 2015 κρατούσαν το 25,6% των ελληνικών ομολόγων, οι ιταλικές τράπεζες το 21,6% των ιταλικών ομολόγων, οι γαλλικές τράπεζες το 9% των γαλλικών ομολόγων, οι φινλανδικές το 3% των φινλανδικών ομολόγων, κοκ.
Η απαγόρευση ωστόσο στις τράπεζες να διατηρούν στα χαρτοφυλάκιά τους κρατικά ομόλογα, ειδικά των δικών τους χωρών, δεν θα σημάνει μόνο νέα βάρη στους φορολογούμενους και αύξηση των ελλειμμάτων, με ευθύνη μάλιστα όσων εμφανίζονται ως διαπρύσιοι πολέμιοι τους, ταγμένοι στη μάχη των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών. Θα σημάνει ταυτόχρονα και την αποστέρηση των κυβερνήσεων από ένα ουσιαστικό εργαλείο άσκησης οικονομικής πολιτικής, καθώς οι δίαυλοι και τα κοινά συμφέροντα κρατών και τραπεζών, ακόμη και των ιδιωτικών, επέτρεπαν κοινές και αμοιβαία επωφελείς συνεννοήσεις στην αγορά ομολόγων. Η Γερμανία επεμβαίνοντας σε αυτό τον τομέα και απαγορεύοντας στις τράπεζες να επενδύουν σε κρατικά ομόλογα συρρικνώνει αφάνταστα το πεδίο δράσης των κρατών. Το κάνει αυτό μάλιστα όταν η ίδια δεν έχει κανέναν ενδοιασμό να βάλει πλάτες δημοσίως στις κλυδωνιζόμενες τράπεζες της. Προς επίρρωση η δήλωση του γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, πως «δεν συντρέχει κανένας λόγος ανησυχίας για την Ντόιτσε Μπανκ»… Αλλά είπαμε: ό,τι ισχύει για τις αποικίες δεν μπορεί να ισχύει και για τη μητρόπολη του Τέταρτου Ράιχ…
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.