Το ευρώ, η Ελληνική Οικογένεια και ο Παρθενώνας

Όσοι και αν προσπαθήσουν να τη γονατίσουν, η Ελλάδα θα προσαρμοστεί και πάλι, όπως το ορίζει η Ιστορία της

Γράφει ο Βinoy Campmark

καθηγητής Ευρωπαϊκής Ιστορίας 

στο RMIT Πανεπιστήμιο της Μελβούρνης

Η ατμόσφαιρα κάτω από τον Βράχο της Ακρόπολης μετά τις εκλογές της Κυριακής έχει μια γεύση από διαχρονικότητα και ένα παράξενο άρωμα παραίτησης. Κληματαριές απλώνονται πάνω από τα εστιατόρια της οδού Μνησικλέους, με δελεαστικές υποσχέσεις. Οι μπουζουξήδες μαζεύονται αργά και παίζουν χαλαρά λίγα κομμάτια, ενώ μέσα τηγανίζονται τα καλαμάρια και μαγειρεύονται τα χταπόδια. Το δροσερό λευκό κρασί μέσα στα μπρούτζινα καραφάκια φτάνει στα πολύχρωμα τραπέζια, και εστιάτορες με ασημένια μαλλιά και χιουμοριστικά πειράγματα μαζεύουν τους πελάτες με μαεστρία που ανταγωνίζεται εκείνη του κράχτη. Αδέσποτες γάτες γουργουρίζουν αραχτές στον καυτό ήλιο. Πού και πού ακούγεται κι ένα "ξούτ", από φόβο μήπως χαλάσουν το σκηνικό.

Στη σκιά του Ιερού Βράχου, όπου προσφέρθηκε στη θεά Αθηνά ένα ιερό που θα ζήλευε η κάθε θεότητα (αφού κέρδισε την εύνοια της πόλης εκείνη, αντί του Ποσειδώνα), οι Αθηναίοι μοιάζουν να μη νοιάζονται για το πολιτικό δίλημμα με το οποίο βρέθηκε αντιμέτωπη η χώρα τους. Οι συνεστιάσεις στη χαλαρή ατμόσφαιρα της πλαγιάς του Βράχου συνεχίζονται, με μια γλυκιά αμέλεια που αντιστέκεται στην οποιαδήποτε αντίδραση.

Ίσως και να είναι η τελευταία χαρά πριν από την πτώση. Η έκσταση πριν από τη διάλυση. Οι κεφάτες συγκεντρώσεις φίλων συνεχίζονται με αμείωτη ένταση στη νυκτερινή Αθήνα μέχρι αργά, ενώ οι καφετέριες εξακολουθούν να είναι γεμάτες, περασμένα μεσάνυχτα. Η ανεργία έχει αγγίξει πρωτόγνωρα επίπεδα στους νέους, αλλά οι νέοι δεν παραιτούνται από την ψυχαγωγία.

Η καταστροφή είναι αλλού. Εδώ, η οικογενειακή επιχείρηση είναι το μόνο πράγμα που έχει σημασία. Τα ποσοστά διαζυγίων στην Ελλάδα είναι ανάμεσα στα χαμηλότερα στην Ευρώπη. Οι οικογενειακοί δεσμοί παραμένουν σταθεροί, όσο κι αν επηρεάστηκαν κάπως από την οικονομική κρίση. Το δίχτυ ασφαλείας αντέχει.

Από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, φαίνεται πλάι στον Ιλισσό ο χώρος που στεγάζει το Ναό του Ολυμπίου Διός. Είναι σαν να σε κρυφοκοιτάζει πίσω από την Πύλη του Αδριανού. Αν ο ναός είχε πάρει τη μορφή που σχεδίαζαν να του δώσουν τον 6ο π.Χ. αιώνα, θα ήταν σήμερα ένας από τους εκπληκτικότερους ιερούς χώρους της αρχαιότητας στον κόσμο. Αλλά, όπως ορίζει ο νόμος του μεγάλου κεφαλαίου για τα μεγάλα έργα, πάντα, σε οποιoνδήποτε αιώνα, το έργο δεν ευοδώθηκε. Ναυάγησε το σχέδιο, ερειπώθηκε ο ναός, αφού ο λογαριασμός για την ανέγερσή του δεν πληρώθηκε ποτέ, μέχρι που ανέλαβε πρωτοβουλία ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός να κάνει κάποια έργα διάσωσης κατά τον 2ο μ.Χ. αιώνα.

Κατηφορίζοντας το μονοπάτι που σε φέρνει από την Ακρόπολη στην κατοικημένη περιοχή της Πλάκας, εντυπωσιάστηκα, αφ' ενός από την απόκρυφη σχεδόν μαγεία του Παρθενώνα, καθώς σε ατενίζει με την περίκλεια αντοχή του, και αφ' ετέρου από την εκπληκτική προσαρμοστικότητα του. Ό,τι κι αν συμβεί στις Βρυξέλλες, το Βερολίνο και την Ουάσιγκτον, ότι κι αν αποφασιστεί από τους πολιτικούς -καταστροφείς της Ελλάδας μέσα στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, η Ελλάδα θα προσαρμοστεί και πάλι. Η ιστορία δεν της έχει δώσει άλλη επιλογή.

Η ιστορία του ίδιου του Παρθενώνα ίσως να αποτελεί την ιδανική αφήγηση της επιβίωσης της Ελλάδας, με ή χωρίς το ευρώ. Ο Παρθενώνας επιβίωσε παρά τη ζηλοφθονία της Ρώμης, παρά την εισβολή των Γότθων, παρά τις εξοντωτικές προσπάθειες των Σταυροφόρων και των Οθωμανών (αφού διετέλεσε και ως εκκλησία και ως τζαμί), παρά την ενετική μπαταριά που τον χτύπησε το 1687, όταν μετατράπηκε σε αποθήκη πυρομαχικών και σκοπευτήριο, παρά τους σεισμούς , παρά την όξινη βροχή της ρύπανσης και, παραδόξως, παρά τη λεηλασία των Βρετανών.

Ο Thomas Bruce, 7ος κόμης του Εlgin, παραμένει ο πιο ξακουστός λεηλατητής της Ακρόπολης. Οι σύγχρονοι δημαγωγοί της ελληνικής πολιτικής μπορεί να δείχνουν με το δάχτυλο τους Γερμανούς και άλλους εγκληματικούς τραπεζίτες, που έκαναν την κρίση ευκαιρία για όσο καιρό τους έφεξε, αλλά τα όρνεα που πετούν πάνω από τον πολιτισμό της Ελλάδας έχουν ένα σαφή στόχο στο στόχαστρό τους: τα μάρμαρα.

Ο Λόρδος Elgin φαίνεται να προσφέρεται ως μια ενδιαφέρουσα αναλογία της σύγχρονης ελληνικής κρίσης, αφού ξεγέλασε τις οθωμανικές αρχές της εποχής, οι οποίες άλλο που δεν ήθελαν να του παράσχουν έναν ικανό αριθμό από τα αριστουργήματα του Παρθενώνα και των άλλων ναών της Ακρόπολης. Το Ερεχθείο και τα Προπύλαια έπεσαν και αυτά θύματά του. Η λεηλασία δεν άργησε να επικυρωθεί από τη βρετανική κοινοβουλευτική ψηφοφορία του 1816. Η κλοπή της πολιτιστικής κληρονομιάς άλλων λαών με την ανοχή ενός κράτους κατέστη αξιέπαινη πράξη από την εποχή της λεηλασίας της Ισπανίας από τον Francis Drake. O Λόρδος Elgin απλά ακολούθησε το λαμπρό του παράδειγμα.

Το νεόκτιστο Μουσείο της Ακρόπολης περιμένει με ανυπομονησία την επιστροφή των κατακρεουργημένων από τον Elgin κομψοτεχνημάτων, έχοντας διαμορφώσει κενά στο μουσείο που ποθούν να συμπληρωθούν. Εν τω μεταξύ, οι ελληνικές αρχές έχουν κάνει και αυτές ό,τι μπορούσαν για να καταστρέψουν την αθηναϊκή πολιτιστική κληρονομιά, χρηματοδοτώντας προγράμματα αναστήλωσης που προβλέπουν, π.χ., την εξαφάνιση του Ναού της Αθηνάς Νίκης από την Ακρόπολη. Ο πολιτισμός, φαίνεται, γίνεται συχνά αφορμή για σχεδιασμένες καταστροφές και κλοπές.

Καθώς οι πενιές συνεχίζουν να ακούγονται, σαν ένας σιγανός χτύπος της καρδιάς, έχει κανείς την αίσθηση ότι η Ελλάδα - που η πολιτισμική κοιτίδα της μπορεί να έχει λεηλατηθεί, αναπληρωθεί και ξαναλεηλατηθεί πολλές φορές στην πορεία της ιστορίας της - θα συνεχίσει να πορεύεται στη σκιά των κλημάτων. Και οι τσολιάδες της Προεδρικής Φρουράς της Πλατείας Συντάγματος δεν θα πάψουν να παρελαύνουν τελετουργικά με αυτό το στητό ανάστημα, φορώντας τσαρούχια.

Το ευρώ, αν και δεν έχει ακόμη προχωρήσει στο στάδιο της αναπόφευκτης κατάρρευσης και διάλυσης, είναι πλέον μια χίμαιρα για τους Έλληνες.

Αλλά η καθημερινή ζωή των Ελλήνων, όπως και η αιώνια ύπαρξη του Παρθενώνα, δεν είναι.

 Ιστολόγιο CounterPunch
Aπόδοση στα Ελληνικά: Ας Μιλήσουμε Επιτέλους