Το πείραμα της Βενεζουέλας: Δικτατορία ή ΠΑΣΟΚ;

Τη Δευτέρα 11 Ιουλίου μεταδόθηκε από το Mega το νέο ντοκιμαντέρ του Ιάσωνα Πιπίνη "Το πείραμα της Βενεζουέλας". Το ντοκιμαντέρ ήρθε ως συνέχεια άλλων ντοκιμαντέρ του κινηματογραφιστή, ο οποίος προσεγγίζει τις πολιτικές αλλαγές και οικονομικο-κοινωνικές εξελίξεις στη Λατινική Αμερική ως πείραμα, χρησιμοποιώντας την ίδια λέξη με την οποία έχει χαρακτηριστεί συχνά το καθεστώς Μνημονίου στη χώρα μας. Είναι όμως τα πράγματα ακριβώς ή περίπου έτσι...;

Η σημερινή πολιτική κατάσταση στη Βενεζουέλα έχει τις απαρχές της στο 1998, όταν εξελέγη ως κυβέρνηση ο Ούγκο Τσάβες, με τον λαό να επιζητεί μια "αλλαγή". Ο Τσάβες παρέμεινε στην κυβέρνηση μέχρι το τέλος της ζωής του, όταν κυρίως έγινε γνωστός στη χώρα μας από τα συνεχή ρεπορτάζ των ΜΜΕ, που τον παρουσίαζαν ως ένα πολύ λατρευτό ηγέτη τον οποίο ο λαός του υπέφερε που θα έχανε. Τι σχέση έχει ο Ούγκο Τσάβες με τη σημερινή κατάσταση στη Βενεζουέλα; Είναι απλώς... ο δημιουργός της.

Στο ντοκιμαντέρ "Το πείραμα της Βενεζουέλας" είδαμε συνεχώς την κυβέρνηση Τσάβες και του σημερινού διαδόχου του, Μαδούρο, να περιγράφεται και να αναγράφεται στους τίτλους ως "καθεστώς". Είναι όντως καθεστώς; Ο Μαδούρο μπορεί αυτή τη στιγμή να μην παραιτείται για να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, είχε επανεκλεγεί όμως μετά την απώλεια του Τσάβες. Είχε επανεκλεγεί δ η μ ο κ ρ α τ ι κ ά. Ο λαός σήμερα καταγγέλλει ότι βρίσκεται υπό καθεστώς Δικτατορίας, ενώ διχαστικές καταστάσεις προκαλούνται από τους λεγόμενους οπαδούς του Μαδούρο, που δεν έχουν φυσικά κανένα δημοκρατικό πρόβλημα με τη διακυβέρνησή του. Είναι ικανοποιημένοι, όπως και πολλοί Έλληνες πολίτες, που δεν διστάζουν να τονίσουν στις συζητήσεις με συνεπιβάτες τους στα λεωφορεία "Μωρέ ένας Παπαδόπουλος μας χρειάζεται!". Τι είναι αυτό λοιπόν που καταγγέλλουν σήμερα οι Βενεζουελανοί ως Δικτατορία; Τη μη παραίτηση Μαδούρο ή την πολιτική που εξακολουθεί αυτός να υπηρετεί. Αν κάποιος δει κάτω από την επιφάνεια, βλέπει πως είναι το δεύτερο. Οι Βενεζουελανοί καταγγέλλουν τη συνολική πολιτική που ξεκίνησε ο "θεός" Τσάβες και που σήμερα τους επιβάλλεται και φαινομενικά πλέον ως δικτατορία. Ποιες ήταν οι πολιτικές "αλλαγές" της κυβέρνησης Τσάβες, τα αποτελέσματα της οποίας βιώνει σήμερα ο λαός της Βενεζουέλας ως Δικτατορία και τα οποία δεν ήταν τελικά τόσο ευνοϊκά όσο προεκλογικά αλλά και μετεκλογικά παρουσιάζονταν;

Δεν ήταν άλλες από τις κρατικοποιήσεις. Χθες προβλήθηκε αρκετά από τα ΜΜΕ η κρατικοποίηση από τον Ν. Μαδούρο της βιομηχανίας χαρτιού υγείας. Μα δεν είναι η πρώτη. Στο "πείραμα της Βενεζουέλας", που - όπως όλα δείχνουν - δεν ήταν "πείραμα" αλλά σχεδιασμένη πολιτική την οποία ο λαός κλήθηκε να επιλέξει, είδαμε τους απελπισμένους από την ανέχεια πολίτες να καταγγέλουν ότι ο Τσάβες, που αυτοπροσδιοριζόταν ως σοσιαλιστής, έκανε ακριβώς αυτό: Κρατικοποίησε τα εργοστάσια της χώρας, τα οποία στη συνέχεια χρεοκόπησε, με αποτέλεσμα η χώρα να σταματήσει να παράγει και αυτή τη στιγμή να έχει έλλειψη σε βασικά αγαθά.

Αν πάρει κανείς τα πράγματα από την αρχή, απλώς συνειδητοποιεί πως όλα αυτά συμβαίνουν επειδή την τελευταία δεκαετία, όχι, δεν ήταν όλα παραδεισένια στη Βενεζουέλα, όπως έλεγαν οι αριθμοί, αλλά οι κοινωνικές παροχές ξεπέρασαν τις οικονομικές αντοχές δαπανών του κράτους ενώ η παραγωγή αποδυναμώθηκε σημαντικά με τις κρατικοποιημένες επιχειρήσεις να χρεοκοπούν. Σήμερα, ακόμη και για τα αγαθά που συνεχίζουν να παράγονται εγχώρια, χρειάζεται η εισαγωγή πρώτων υλών, με αποτέλεσμα η χώρα να εξαρτάται από τις εισαγωγές και να διαθέτει τη δυνατότητα εξαγωγής μόνο πετρελαίου, η οποία και αυτή έχει αποδυναμωθεί.

Σας θυμίζει κάτι...;

Τι ακριβώς έγινε με την πολιτική που ξεκίνησε με την κυβέρνηση του "εθνικού ηγέτη" Ανδρέα Παπανδρέου, και ολοκληρώθηκε λίγο πριν τον ερχομό του Μνημονίου στην Ελλάδα; Έγινε η κρατικοποίηση των βιομηχανιών στο όνομα του σοσιαλισμού που κατάστρεψε την εγχώρια οικονομία, την αυτάρκεια και την εξαγωγική δύναμη της χώρας, με αποτέλεσμα σήμερα να απειλείται πολύ εύκολα από εξωτερικές δυνάμεις με ελλείψεις σε βασικά αγαθά. Τι είδαμε να καταγγέλλουν σήμερα οι Βενεζουελάνοι; Είδαμε ανθρώπους αξιοπρεπείς, όχι εξαθλιωμένους, να καταγγέλουν πως τα παιδιά τους έχουν μέρες να φάνε, πως αυτό το φαινόμενο άρχισε να εκφράζεται και στο σχολείο, πως δεν μπορούν να κάνουν ιατρικές εξετάσεις γιατί στα νοσοκομεία δεν υπάρχουν τα υλικά. Τι διαφορά έχει αυτό από τη σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα; Καμία!

Το ηλεκτρικό πιστολάκι και σίδερο είναι σπατάλη!

Την ίδια ώρα, ο σημερινός Πρόεδρος της χώρας, Ν. Μαδούρο, καλεί τους πολίτες να μην παραπονιούνται και να κάνουν οικονομία δείχνοντας έτσι την αγάπη... προς την πατρίδα τους με τους εξής τρόπους: Να κλείνουν το διακόπτη της τηλεόρασης ακόμη και όταν αυτή είναι... κλειστή, γιατί ακόμη και τότε καταναλώνει ενέργεια. Να μη σιδερώνουν τα ρούχα τους συχνά. Να μη χρησιμοποιούν πιστολάκι για τα μαλλιά. Είναι σπατάλη πλέον το στέγνωμα των μαλλιών και το σιδέρωμα των ρούχων στη Βενεζουέλα (!) Τα ελληνικά ΜΜΕ καταγγέλλουν καθημερινά τις δηλώσεις αυτές παρωδιακά ως "αριστερά καθεστωτικές". Μόνο αριστεροί όμως ή δικτάτορες έχουν κάνει αυτές τις δηλώσεις...; Ας δούμε ποιοι άλλοι "δημοκράτες" έχουν κάνει ανάλογες δηλώσεις...

Φαίνεται ο Μαδούρο ως θρασύς;

Δεν είναι. Είναι απλά... πολιτικός! Λίγες ανάλογα θρασείς κουβέντες έχουμε ακούσει στην Ελλάδα τα τελευταία μνημονιακά χρόνια από τους "δημοκρατικούς" πολιτικούς του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ, και - για αποκορύφωμα - του ΣΥΡΙΖΑ; Λίγες φορές έχουμε ακούσει ισχυρισμούς όπως: "Δεν λιποθυμάνε τα παιδιά στα σχολεία, αυτά είναι προπαγάνδα της αντιπολίτευσης". "Δεν πεινάει ο κόσμος, αυτά είναι υπερβολές". "Σταματάει η ύφεση, έρχεται η ανάπτυξη".

Κρατικοποιήσεις ή Αποκρατικοποιήσεις;

Το ζήτημα δεν είναι λοιπόν αν μια κυβέρνηση κρατικοποιήσει ή αποκρατικοποιήσει τις επιχειρήσεις. Το ζήτημα δεν είναι αν λέγεται σοσιαλιστική ή φιλελεύθερη. Το ζήτημα δεν είναι ούτε καν αν λέγεται αριστερή ή φασιστική. Το ζήτημα είναι αμιγώς το πολιτικό σύστημα. Διότι το πολιτικό σύστημα είναι αυτό που δίνει σήμερα στον Μαδούρο και τον κάθε Μαδούρο το δικαίωμα να μην παραιτείται, με τα δυτικά πολιτικά συστήματα να "καταγγέλλουν" υποκριτικά ότι αυτό είναι "αντιδημοκρατικό", όσο αυτός διαιωνίζει τη δικτατορία που και αυτοί ασκούν αντίστοιχα στις χώρες τους άτυπα. Το ίδιο πολιτικό σύστημα είναι αυτό που δεν δίνει το δικαίωμα στον λαό, που ψήφισε άλλη κυβέρνηση, να παρέμβει και να καθαιρέσει αυτόν που καταψηφίστηκε, και τον πετάει στο δρόμο να διαδηλώνει απλώς εξωθεσμικά. Το ίδιο πολιτικό σύστημα είναι αυτό που δίνει αυτή τη στιγμή το δικαίωμα στον Μαδούρο να στέλνει τα ΜΑΤ στους δρόμους για να δέρνουν τους πεινασμένους διαδηλωτές.

Τόσο η Δημοκρατία όσο και η Δικτατορία δεν είναι στο "φαίνεσθαι" αλλά στο "είναι"

Δικτατορία δεν έχουν σήμερα οι Βενεζουελάνοι επειδή ο Μαδούρο έβαλε στη φυλακή τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, θέμα που έλαβε περίπου τη μισή έκταση του ντοκιμαντέρ "Το πείραμα της Βενεζουέλας". Τα ΜΜΕ μπορεί να βάζουν αυτό σε μεγάλους τίτλους, ο Μαδούρο όμως σίγουρα μπορεί ή έχει ήδη επινοήσει χίλιες δυο προφάσεις για να βάλει στη φυλακή όποιον θέλει και να μην παραδεχθεί την πολιτική κράτηση. Μπορεί επίσης να επινοήσει και χίλιες δυο προφάσεις για να παραμείνει στην εξουσία. Άλλωστε, τα έχουμε ήδη βιώσει στην Ελλάδα, όπως με την "Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας" Παπαδήμου ή τον Σαμαρά, που ζητούσε να παραμείνει στην εξουσία για λόγους "πολιτικής σταθερότητας".... Δεν είναι δύσκολο να χειραγωγήσεις το πολιτικό σύστημα όταν σε αυτό δεν προβλέπεται κανένας εσωτερικός κοινωνικός έλεγχος. Δικτατορία έχουν οι Βενεζουελάνοι όχι επειδή ο Μαδούρο δεν παραιτείται αλλά επειδή δεν έχουν ΚΑΝΕΝΑ ΕΛΕΓΧΟ ΣΤΟ ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΟΥΣ. Και δεν θα έχουν, ακόμη και αν ο Μαδούρο παραιτηθεί και ο σημερινός πολιτικός κρατούμενος βγει από τη φυλακή και υποσχεθεί ότι θα τους σώσει και ότι θα σταματήσει την κρίση. Θα την σταματήσει προσωρινά και επιφανειακά. Μέχρι να έρθει ο επόμενος για να επαναφέρει αυτές ή άλλες αδικίες.

Τη Δικτατορία πρέπει να την προλάβεις αλλιώς τη ζεις χωρίς να το καταλάβεις

Η Δικτατορία στη Βενεζουέλα, με τα κοινωνικοοικονομικά αποτελέσματα που παρουσιάζουν τόσο "συμπτωματικές" ομοιότητες με την Ελλάδα, ξεκίνησε πολύ πριν ο Ν. Μαδούρο αρνηθεί να κατέβει από την εξουσία. Ξεκίνησε όταν ο Ο. Τσάβες παρουσιαζόταν ανά τον κόσμο ως "θεός", που άλλαξε την Βενεζουέλα όσο αυτός την κατέστρεφε. Στη Δικτατορία πρέπει να μπορεί να παρεμβαίνει ο πολίτης όσο είναι Δημοκρατία. Ειδάλλως, δεν αργεί ο δυνάστης να αφαιρέσει τη δημοκρατική αμφίεση και να αρχίσει να λέει τις ίδιες παλαβομάρες ως δικτάτορας.

Είναι το δημοψήφισμα η λύση;

Σήμερα οι Βενεζουελάνοι, ζητούν όχι μόνο παραίτηση του Μαδούρο αλλά και δημοψήφισμα ως ένδειξη δημοκρατικής διαδικασίας. Θα φέρει αυτό από μόνο του τη λύση; Δύσκολο, γιατί το να καλέσεις μια ήδη διχασμένη και κατεστραμμένη κοινωνία να απαντήσει στο ισοπεδωτικό ερώτημα ενός δημοψηφίσματος, προφανώς και δεν μπορεί να φέρει την λύση. Τόσο το ερώτημα όσο και το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μπορεί πολύ εύκολα να χειραγωγήσει η ολιγαρχία. Βλέπε Ελλάδα πέρυσι. Βλέπε Μ. Βρετανία φέτος. Οι Βρετανοί ψήφισαν λίγο παραπάνω από τους μισούς "Έξοδο από την Ε.Ε.", και λίγο λιγότεροι από τους μισούς "Παραμονή στην Ε.Ε." Σήμερα έχουν μια κυβέρνηση με πρωθυπουργό προερχόμενη από την πλευρά του "ΝΑΙ" και Υπουργό Εξωτερικών τον πρώην ηγέτη της πλευράς του "ΟΧΙ".

Η διαστρέβλωση των εννοιών

Την λέξη "Δημοκρατία" έχουμε δει πολλές φορές πολιτικούς να την κακοποιούν, επικαλούμενοι μια απλή εκλογική διαδικασία, στην παραβίαση ή χειραγώγηση της οποίας δεν μπορεί ο πολίτης να παρέμβει παρά μόνο με... διαδηλώσεις. Όπως ακριβώς στη Βενεζουέλα! Αντίστοιχα, την αποκατάσταση των εννοιών, έχουμε δει πολλές φορές συστηματικά να την αρνούνται, όπως όταν οι πολίτες αποκαλούν την καταδυναστευτική συμπεριφορά των "δημοκρατικά" εκλεγμένων πολιτικών ως "Δικτατορία". Ποιος είναι ο μηχανισμός που το επιτρέπει αυτό; Επιτρέπεται γιατί Δημοκρατία δεν σημαίνει "πηγαίνω κάθε τόσο στην κάλπη και επιλέγω τον έναν ή τον άλλον" ούτε σημαίνει "απαντάω σε ερωτήματα που θέτει η εξουσία". Δημοκρατία σημαίνει να ασκώ συνεχή δημοκρατικό έλεγχο στις αποφάσεις που λαμβάνει η πολιτική εξουσία, σημαίνει να συμμετέχω σε συνεχείς κοινοτικές συνελεύσεις χωρίς να ανήκω ή να καθοδηγούμαι από κανένα πολιτικό κόμμα ή πολιτικό σχηματισμό. Δημοκρατία σημαίνει να ασκώ έλεγχο στην πολιτική εξουσία για να εξασφαλίσω το δικό μου αλλά και το κοινό καλό. Μόνο με εσωτερικό έλεγχο του πολιτεύματος από την Κοινωνία των Πολιτών μπορεί να υπάρξει Δημοκρατία, Διαφορετικά το πολίτευμα είναι Δικτατορία, Ολιγαρχία ή... όπως αλλιώς θέλετε πείτε το.

Η Δημοκρατία με απλά λόγια...

Δημοκρατικό ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα που ο Τσάβες, ή αντίστοιχα ο Παπανδρέου, δεν μπορεί να κρατικοποιήσει τις βιομηχανίες με το "έτσι θέλω". Ούτε ο Μητσοτάκης μπορεί αντίστοιχα να τις ιδιωτικοποιήσει "ετσιθελικά".

Δημοκρατικό ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα, στο οποίο η Νομοθετική, Εκτελεστική και Δικαστική εξουσία διακρίνονται ουσιαστικά και όχι ονομαστικά. Δεν μπορεί η ίδια Βουλή που νομοθετεί, η ίδια Βουλή, η πλειοψηφία της δηλαδή, να κυβερνά. Δεν μπορεί ο έλεγχος του εξωδικαστικού κυβερνητικού συμβιβασμού με τη Siemens να γίνεται στα κανάλια ή στις "επιτροπές". Στο δικαστήριο γίνεται!

Δημοκρατία ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα στο οποίο όποια πολιτική, με την οποία δεν συμφωνούν οι πολίτες, την σταματούν θεσμικά, με θεσμικά όργανα, και δεν προσπαθούν απλώς να την σταματήσουν εξωθεσμικά, με διαδηλώσεις.

Και τέλος...

Δημοκρατία ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα, στο οποίο όταν ο πολιτικός λέει προεκλογικά "Λεφτά Υπάρχουν" και μετά από μερικούς μήνες επιβάλλει, φέρνει δηλαδή στη Βουλή για ψήφιση, ενώ έξω σείεται ο τόπος από εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές και άνθρωποι καίγονται μέσα στις τράπεζες, Μνημόνιο, τότε παραπέμπεται σε πολιτικό δικαστήριο και τιμωρείται!

Δημοκρατία ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα, στο οποίο όταν ο πολιτικός λέει προεκλογικά "Θα σκίσω το Μνημόνιο" και μετά από μήνες για οποιοδήποτε λόγο φέρει ένα ακόμη Μνημόνιο, παραπέμπεται σε πολιτικό δικαστήριο και τιμωρείται!

Δημοκρατία ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ το πολιτικό σύστημα στο οποίο ο πολιτικός, που ήδη έχει εξαπατήσει τον λαό, όχι μόνο επανεκλέγεται με το μισό εκλογικό σώμα να ΑΠΕΧΕΙ, αλλά καλεί και σε νέο δημοψήφισμα τον λαό για να εγκρίνει το νέο Σύνταγμα που αυτός και το επιτελείο του θα συντάξουν (!)

Αν δεν τους σταματήσουμε δεν θα σταματήσουν!

Αν δεν τους σταματήσουμε, το θράσος τους δεν θα σταματήσει. Αν δεν τους σταματήσουμε, σε λίγο καιρό θα μας λένε, όπως ο Μαδούρο λέει στους Βενεζουελάνους, να μη χρησιμοποιούμε πιστολάκι για τα μαλλιά και ηλεκτρικό σίδερο για να δείξουμε την αγάπη για την πατρίδα μας! Μόνο μια χώρα όπως η Ελλάδα, όπου ακόμη και όταν ο Δημοσθένης και ο Αισχίνης σφάζονταν στο ρητορικό βήμα για το ποιος είναι ο συκοφάντης, απέδιδαν και οι δύο στον Δήμο (δηλαδή στον λαό) ΕΥΘΥΝΑΣ για τις πολιτικές τους πράξεις κατά τη διάρκειά της θητείας των αξιωμάτων τους, μόνο μια τέτοια χώρα μπορεί να σταματήσει την χωρίς όρια αποθράσυνση, μόνο μια τέτοια χώρα μπορεί να σταματήσει την ύβριν. Καμία άλλη χώρα. Όχι λόγω υπεροχής. Λόγω πολιτικής εμπειρίας.

Χρύσα Β. Κουτρουμάνου, Πτυχιούχος του Τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης