Ο μύθος των διαρθρωτικών αλλαγών

Σε οποιαδήποτε χώρα εμφανίζονται οικονομικά προβλήματα, όποια και αν είναι αυτά, ειδικά στα υπερχρεωμένα κράτη της Ευρωζώνης, η λύση που προτείνεται είναι πάντοτε η ίδια: διαρθρωτικές αλλαγές! Χωρίς καμία καθυστέρηση!

Η οικονομία της Γαλλίας υποχωρεί; Το μαγικό ραβδί, το φάρμακο για όλες τις παθήσεις, οι διαρθρωτικές αλλαγές, πρέπει να επιβληθεί με κάθε τρόπο και χωρίς να δίνεται καμία σημασία στις κοινωνικές εξεγέρσεις (άρθρο). Η βιομηχανική παραγωγή της Ιταλίας μειώνεται συνεχώς, με αποτέλεσμα να θεωρεί κανείς ως χαμένα όλα τα χρόνια της συμμετοχής της στη νομισματική ένωση; Διαρθρωτικές αλλαγές!

Η Ελλάδα βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, με υπερχρεωμένο τόσο το δημόσιο, όσο και τον ιδιωτικό της τομέα; Η λύση παραμένει η ίδια – ενώ η πολυπόθητη αξιολόγηση που δεν θα οδηγήσει τελικά πουθενά δεν πρόκειται να κλείσει, ούτε θα απελευθερωθεί η δόση, εάν δεν εφαρμοσθούν οι απαιτούμενες διαρθρωτικές αλλαγές. Με δεδομένο όμως το ότι, προϋπόθεση είναι η επικύρωση της πώλησης του Ελληνικού, πρόκειται αλήθεια για διαρθρωτική αλλαγή;

Περαιτέρω, προσπαθώντας κανείς να διαπιστώσει τι κρύβεται πίσω από τη μαγική λέξη, την οποία υιοθέτησαν ακόμη και οι χώρες των G20 στη σχετικά πρόσφατη συνάντηση τους στη Σαγκάη (Φεβρουάριος),ανακαλύπτει πως πρόκειται για της πεπαλαιωμένες δομές μίας οικονομίας – οι οποίες θεωρούνται ως η βασική αιτία της κρίσης.

Όσον αφορά την προτεινόμενη λύση, δεν είναι άλλη από το «γκρέμισμα» αυτών των πεπαλαιωμένων δομών, έτσι ώστε να αντικατασταθούν με νέες – οι οποίες θα εγγυώνται κυρίως την ευελιξία των μισθών και των τιμών, για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας. Με τον τρόπο αυτό η εκάστοτε χώρα επιστρέφει θεωρητικά σε πορεία ανάπτυξης – με αποτέλεσμα να καταπολεμάται η κρίση.

Ποιές είναι όμως εκείνες οι αλλαγές, μέσω των οποίων θεωρείται πως επιτυγχάνεται η «ευελιξία» των μισθών και των τιμών; Όσον αφορά τους μισθούς, είναι η χαλάρωση της εργατικής νομοθεσίας για την προστασία της απασχόλησης (διευκόλυνση των απολύσεων), η μείωση των επιδομάτων ανεργίας, ο περιορισμός των βασικών αμοιβών κλπ. Όσον αφορά τις τιμές των προϊόντων, είναι η ενίσχυση των Αρχών ανταγωνισμού, η διευκόλυνση της ίδρυσης επιχειρήσεων, η φιλελευθεροποίηση του λιανικού εμπορίου, το άνοιγμα των κλειστών επαγγελμάτων κοκ.

Σε τελική ανάλυση όμως, χωρίς να επεκταθούμε σε λεπτομέρειες, οι διαρθρωτικές αλλαγές δεν είναι τίποτα άλλο, από τη μείωση των μισθών, καθώς επίσης από τις ιδιωτικοποιήσεις των πάντων – από ενέργειες δηλαδή, πίσω από τις οποίες κρύβεται μία πολύ απλή ιδέα:

(α) Οι χαμηλοί μισθοί αυξάνουν τα κέρδη των επιχειρήσεων, οπότε επενδύουν και δημιουργούνται συνθήκες ανάπτυξης – μέσω των οποίων κλιμακώνονται τα δημόσια έσοδα και καταπολεμάται η ανεργία.

(β) Τα κράτη πουλούν τα κοινωφελείς ή άλλες επιχειρήσεις τους σε χαμηλές τιμές, τις αγοράζουν οι ιδιώτες οπότε διενεργούνται επενδύσεις, στη συνέχεια αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων τους (νερό, ρεύμα, εισιτήρια κοκ.) και τελικά τα κέρδη τους – οπότε δημιουργούνται επίσης συνθήκες ανάπτυξης κοκ.

Επειδή όμως το κράτος χάνει τα έσοδα από τις επιχειρήσεις του, ενώ οι νέοι ιδιοκτήτες τους σπάνια φορολογούν τα κέρδη τους εντός της χώρας, σε μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα αυξάνονται οι φόροι των Πολιτών – έτσι ώστε να αναπληρώσουν τα χαμένα έσοδα.

Ολοκληρώνοντας, είναι παράλογο να πιστεύει κανείς πως μία υπερχρεωμένη χώρα της Ευρωζώνης, χωρίς κανένα νομισματικό όπλο στη διάθεση της, καθώς επίσης με δεδομένο τον αθέμιτο ανταγωνισμό της Γερμανίας λόγω του ευρώ (πολιτική φτωχοποίησης των γειτόνων), είναι σε θέση να λύσει τα προβλήματα της, υιοθετώντας διαρθρωτικές αλλαγές – ακόμη και τις πράγματι αναγκαίες, όπως είναι η καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, της φοροδιαφυγής κοκ.

Πόσο μάλλον αυτές που περιορίζουν την κατανάλωση και άρα τη ζήτηση – όπως οι μειώσεις των μισθών, οι αυξήσεις των φόρων κοκ. Πρόκειται λοιπόν για έναν μεγάλο μύθο, ο οποίος κάποια στιγμή θα καταρρεύσει – αφού δεν είναι δυνατόν να πείθονται στο διηνεκές από τέτοιες ανοησίες οι Ευρωπαίοι Πολίτες.

Βασίλης Βιλιάρδος, οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου