Η Μινεσότα φορολόγησε τους πλούσιους και πέτυχε!

Αν οι μεγάλες δυνάμεις ήθελαν, θα έκλειναν αμέσως όλους τους φορολογικούς παραδείσους. Αλλά αυτό δεν γίνεται διότι οι ισχυρότερες κυβερνήσεις του κόσμου επηρεάζονται καθοριστικά, από πλέγματα συμφερόντων απολύτως συνδεδεμένα με τους φορολογικούς παραδείσους.

«Την επόμενη φορά που κάποιος υποστηρικτής του νεοφιλελεύθερου οικονομικού μοντέλου πει ή γράψει σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης πως η φορολόγηση των πλουσίων και η αύξηση των μισθών, σκοτώνει τις θέσεις εργασίας και την επιχειρηματικότητα, μπορείτε να στέλνετε αυτό το άρθρο» [το ίδιο άρθρο μπορείτε να στέλνετε σε όποιον φωστήρα σας πει, ότι ψάχνει να φορολογήσει σπίτια στο εξωτερικό και καταθέσεις σε ξένες τράπεζες. Είναι απολύτως ΟΥΤΟΠΙΚΟ, γιατί τα πολλά χρήματα είναι πολύ καλά προστατευμένα και τα προστατεύει το ίδιο το σύστημα.]

Με το παραπάνω σχόλιο ξεκινάει το άρθρο του Κάρλ Γκίμπσον στην αμερικάνικη Huffington Post για τα αποτελέσματα της πολιτικής του Μαρκ Ντέιτον, ο οποίος τον Ιανουάριο του 2011 ανέλαβε κυβερνήτης της Μινεσότα (πληθυσμός 5,5 εκ.) με ελλειμματικό προϋπολογισμό ύψους 6,2 δις δολαρίων και ανεργία στο 7%. Ο προκάτοχός του, ο Τιμ Πόλεντι, υποψήφιος του Συντηρητικού Κόμματος, υπερηφανευόταν πως ποτέ δεν αύξησε τους φόρους στις επιχειρήσεις. Το μόνο που είχε κάνει για να ενισχύσει τα έσοδα, ήταν να αυξήσει τον φόρο στα τσιγάρα κατά 75 σεντ. Όσο για τις θέσεις εργασίας, από το 2003 έως το 2010, αυτές αυξήθηκαν μόλις κατά 6.200.

Στον αντίποδα ο Ντέιτον με την ανάληψη των καθηκόντων του αύξησε το φόρο εισοδήματος από 7,85% έως 9,85% για εισοδήματα πάνω από τις 150.000 δολάρια και για νοικοκυριά με εισόδημα άνω των 250.000 δολαρίων. Τα φορολογικά έσοδα αυξήθηκαν κατά 2,1 δις. Επίσης συμφώνησε σε αύξηση του κατώτατου μισθού στα 9,5 δολάρια την ώρα από το 2018 και προώθησε νόμο για μισθολογική ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών. Οι Ρεπουμπλικάνοι προεξοφλούσαν για την πολιτική του Ντέιτον: “Θα χαθούν θέσεις εργασίας. Μικρές και μεγάλες επιχειρήσεις θα κλείσουν ή θα φύγουν”

Τα αποτελέσματα

Τελικά μέσα σε μια τετραετία, από το 2011 έως το 2015, οι θέσεις εργασίας αυξήθηκαν κατά 172.000, δηλαδή 165.800 θέσεις εργασίας περισσότερες από αυτές που είχε δημιουργήσει σε μια οκταετία ο Πολέντι. Ο ανώτατος φορολογικός συντελεστής εισοδήματος στη Μινεσότα είναι ο τέταρτος υψηλότερος στη χώρα, ωστόσο το ποσοστό ανεργίας, είναι πλέον το πέμπτο χαμηλότερο στις ΗΠΑ με 3,6%. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της αρμόδιας ομοσπονδιακής υπηρεσίας των ΗΠΑ, το έτος 2012-2013, το μέσο εισόδημα των κατοίκων της Μινεσότα ήταν κατά 10.000 υψηλότερο από το μέσο εισόδημα των αμερικανών. Σήμερα παραμένει ακόμη κατά 8.000 υψηλότερο από το μέσο αμερικανικό εισόδημα.

Μέχρι τα τέλη του 2013 η αύξηση της απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα ξεπέρασε τα επίπεδα προ κρίσης και η οικονομία της πολιτείας είναι η πέμπτη ταχύτερα αναπτυσσόμενη στις ΗΠΑ. Ακόμη η Μινεσότα, σύμφωνα με το Forbes, είναι η 9η φιλικότερη πολιτεία για τις επιχειρήσεις.

Παρά την κινδυνολογία για αποχώρηση επιχειρήσεων και ενίσχυση της φοροδιαφυγής, 6.230 περισσότεροι κάτοικοι της Μινεσότα συμπεριελήφθησαν στα υψηλά εισοδήματα το 2013, μόλις ένα χρόνο μετά την αύξηση της φορολογίας. Τέλος από τον Ιανουάριο του 2015 η Μινεσότα έχει πλεόνασμα 1 δις δολάρια και ο Ντέιτον δεσμεύτηκε να επενδύσει πάνω από το 33% του πλεονάσματος στην εκπαίδευση για αναβάθμιση των δημόσιων σχολείων.

Το συμπέρασμα

Ο λόγος που ο Ντέιτον άλλαξε ριζικά την οικονομία της Μινεσότα, μετατρέποντάς την σε μια από τις ισχυρότερες οικονομικά πολιτείες των ΗΠΑ, βασίζεται στα απλά μαθηματικά, όπως αναφέρει ο Καρλ Γκίμπσον. Η αύξηση της φορολογίας σε αυτούς που μπορούν να πληρώσουν περισσότερα μετατρέπει το έλλειμμα σε πλεόνασμα. Η αύξηση του κατώτατου μισθού αυξάνει το μέσο εισόδημα. Και σε μια περιοχή που η εκπαίδευση ενισχύεται και αποτελεί προτεραιότητα στον προϋπολογισμό και η οικονομική ανάπτυξη είναι από τις υψηλότερες στη χώρα, το μόνο λογικό για τις επιχειρήσεις είναι να παραμείνουν. Είναι επίσημο: Η οικονομική θεωρία “Trickle-down” (η μη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων για ανάπτυξη της οικονομίας) είναι ανοησία. Η Μινεσότα το αποδεικνύει μια και καλή. Αν πιστεύετε το αντίθετο κάνετε λάθος.

Η ζωή στον (φορολογικό) παράδεισο

Γιατί η υπόθεση των διάσημων πελατών της HSBC αποδεικνύει πως η πραγματική ισχύς βρίσκεται και θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε κάποιον (φορολογικό) παράδεισο. Η Αυστραλή Ελ Μακφέρσον και η αειθαλής Τζόαν Κόλινς είναι δύο από τα ονόματα των πελατών της HSBC που αναζητούσαν δημιουργικούς τρόπους να γλιτώσουν τους φόρους. Φανταστείτε ότι περνάτε έξω από έναν μυστηριώδη ουρανοξύστη, όπου όλα τα παράθυρα είναι κλειστά, αλλά ξαφνικά, σε ένα από αυτά, στο ισόγειο, η κουρτίνα έχει ξεχαστεί ανοιχτή. Αυτό που βλέπετε μπορεί να σας σοκάρει.

Σκεφτείτε όμως τι άλλο μπορεί να κρύβει αυτός ο ουρανοξύστης αν ένα και μόνο παράθυρο μπορεί να εξασφαλίσει τόση συγκίνηση. Αυτή ακριβώς είναι η αναλογία ανάμεσα στις αποκαλύψεις του 43χρονου Γαλλο-ιταλού Ερβέ Φαλσιανί για τους επιφανείς πελάτες της HSBC και στην πραγματικότητα ενός κόσμου γεμάτου φορολογικούς παραδείσους και αθέατα χρηματοπιστωτικά δίκτυα.

Η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (ICIJ) στην οποία από την Ελλάδα συμμετέχουν «Τα Νέα» αποκάλυψε προ ημερών ορισμένα ακόμη ηχηρά ονόματα απ’ όλο τον κόσμο που ωφελήθηκαν από συγκεκριμένες υπηρεσίες της HSBC. Οι υπηρεσίες αυτές είναι ασφαλώς νόμιμες και αφορούν την παροχή συμβουλώνπροκειμένου να ελαχιστοποιούνται οι φόροι που καταβάλλουν προσωπικότητες με υψηλές απολαβές. Παλαιότερα οι υπηρεσίες αυτές στην Ελλάδα ήταν λιγότερο νόμιμες και ήταν γνωστές με την ονομασία «λογαριασμός στην Ελβετία».

Ποιος δεν θυμάται ότι τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες, σχεδόν κάθε σοβαρός καλλιτέχνης, βιοτέχνης, δικηγόρος ή πολιτικός της Ελλάδας όφειλε να διαθέτει «λογαριασμό στην Ελβετία»; Μάλιστα εκείνες τις εποχές ο «άθλος» του ανοίγματος λογαριασμών στη Ζυρίχη και στη Γενεύη ήταν πολύ δυσκολότερος και αρκετά επικίνδυνος με δεδομένους τους αυστηρότατους περιορισμούς στη διακίνηση των κεφαλαίων.

Μέχρι και τα μέσα της δεκαετίας του ’80 δεν μπορούσες να ταξιδεύσεις έχοντας στο πορτοφόλι σου χρήματα περισσότερα από το ανώτατο όριο επιτρεπόμενου συναλλάγματος. Αν σε συλλάμβαναν στο αεροδρόμιο με περισσότερα δολάρια κινδύνευες ακόμη και με φυλάκιση. Κάποιοι έκρυβαν το συνάλλαγμα ακόμη και στις σόλες των παπουτσιών. Πόσο εύκολο ήταν λοιπόν να ανοίξεις λογαριασμό στην Ελβετία;

Σύμφωνα με αξιόπιστες διηγήσεις, την επικίνδυνη (και καλοπληρωμένη) αυτή αποστολή αναλάμβαναν πρόσωπα συνεργαζόμενα με χρηματιστηριακές εταιρείες ή και τραπεζικά ιδρύματα των Αθηνών. Και αυτό (λένε ορισμένοι βετεράνοι του χρήματος) εξηγεί εν μέρει και το μυστήριο του γιατί η μεταπολεμική Αθήνα διέθετε αρκετές εύρωστες χρηματιστηριακές εταιρείες χωρίς να διαθέτει ένα αντίστοιχα δυναμικό Χρηματιστήριο. Κάπως έτσι ολόκληρη η ελληνική «καλή κοινωνία» του ’50 και του ’60 απέκτησε ως διά μαγείας λογαριασμούς στην Ελβετία.

Η ανατροφοδότηση των λογαριασμών αυτών με την πάροδο των δεκαετιών ανέδειξε τους Ελληνες σε πρωταθλητές της ελβετικής αποταμίευσης. Πολλά αναπτυξιακά δάνεια (γνωστά και ως θαλασσοδάνεια), αλλά και κάθε λογής μίζες και «φακελάκια», όταν δεν γίνονταν κιτς εξοχικά σε φαλακρά νησιά και καταπατημένα δάση, αποστέλλονταν στη φιλήσυχη πατρίδα της Χάιντι για να αυγατίσουν τους αποταμιευτικούς λογαριασμούς των ελλήνων επιφανών. Ας θυμίσουμε ότι το γερμανικό περιοδικό «Spiegel» ανέφερε το 2011 ότι οι πλούσιοι Ελληνες διαθέτουν περίπου 60 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ελβετία.

Αντιλαμβάνεστε λοιπόν καλύτερα αυτό που αναφέραμε στην αρχή

Οι αποκαλύψεις του Ερβέ Φαλσιανί είναι μόνο ένα «παράθυρο» στον δαιδαλώδη ουρανοξύστη των χρηματοοικονομικών τεχνασμάτων. Και ας πρόκειται για τον άνθρωπο που «απέδρασε» από την HSBC το 2009 με ηλεκτρονικά αρχεία που έδειχναν ότι 106.000 πελάτες της τράπεζας από παραπάνω από 50 χώρες διέθεταν περίπου 102 δισεκατομμύρια δολάρια στην Ελβετία. Ο Φαλσιανί καταζητείται από τις ελβετικές αρχές καθώς κατηγορείται ότι έσπασε το τραπεζικό απόρρητο της χώρας, αλλά ζει ανενόχλητος στη Μαδρίτη και μεταξύ άλλων συνεργάζεται με τους Podemos του Πάμπλο Ιγκλέσιας για την «καταπολέμηση της φοροδιαφυγής». (!!!)

Τμήμα της «Λίστας Φαλσιανί», η οποία διοχετεύτηκε αρχικά στις γαλλικές φορολογικές Αρχές όταν υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας ήταν η Κριστίν Λαγκάρντ, αποτελεί η πολυσυζητημένη «Λίστα Λαγκάρντ» με τους 2.148 έλληνες καταθέτες. Η λίστα μάς έχει απασχολήσει πολλές φορές και έχει γίνει αντικείμενο πολιτικής διένεξης. Σύμφωνα με μια εκδοχή πολλοί Ελληνες έγιναν πελάτες της HSBC Ελβετίας την περίοδο 1997-1999 προκειμένου να συμμετέχουν στις χρυσοφόρες αυξήσεις κεφαλαίων στο Χρηματιστήριο Αθηνών χωρίς τους περιορισμούς που είχαν ως φυσικά πρόσωπα (συμμετείχε νομίμως η ξένη τράπεζα και επιμέριζε μεγάλους αριθμούς μετοχών στους λογαριασμούς των πελατών της).

Ανάμεσα στα ονόματα από όλο τον κόσμο εμφανίστηκαν εσχάτως και ονόματα πασίγνωστα, όπως αυτό της ηθοποιού Τζόαν Κόλινς και του μουσικού Φιλ Κόλινς (απλή συνωνυμία). Δεν πρόκειται όμως απαραιτήτως για φοροφυγάδες. Οπως τονίζει σε ανακοίνωσή της η Διεθνής Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας, η HSBC χρησιμοποίησε νόμιμους τρόπους για να ελαχιστοποιήσει τους φόρους που καταβάλλουν οι οικονομικά εύρωστοι πελάτες της μέσα από καταθέσεις σε ελβετικούς λογαριασμούς και trust. Πρόκειται για τις στρατηγικές «smart tax», δηλαδή για τεχνάσματα που αξιοποιούν «τρύπες» στα εθνικά φορολογικά συστήματα. Είναι νόμιμο, αλλά εσχάτως, λόγω της κρίσης, δεν θεωρείται και τόσο ηθικό. Γι’ αυτό και η HSBC, η οποία ιδρύθηκε το 1865 στο Χονγκ Κονγκ για να φτάσει στις μέρες μας να είναι η μεγαλύτερη τράπεζα του κόσμου, δηλώνει ότι έχει απομακρύνει όλα τα στελέχη της που εμπλέκονταν σε αυτές τις αμφιλεγόμενες πρακτικές.

Ωστόσο για τους υποψιασμένους, η διαβεβαίωση αυτή έχει μόνο σχετική αξία, αφού οι αμφιλεγόμενες πρακτικές είναι η συμπαγής και διαχρονική στρατηγική ενός γιγαντιαίου διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος που περιλαμβάνει αρκετούς φορολογικούς παραδείσους. Η Ελβετία είναι ουσιαστικά ο μεγαλύτερος φορολογικός παράδεισος και το παράδειγμά της προσπάθησαν να αντιγράψουν χωρίς επιτυχία η Κύπρος, η Βηρυτός, η Ταγγέρη κ.λπ. Χωρίς επιτυχία, διότι ένας παράδεισος χρειάζεται και έναν θεό για να τον προστατεύει.

Για παράδειγμα, τα νησιά Κέιμαν στην Καραϊβική, τον κυβερνήτη των οποίων ορίζει η βασίλισσα Ελισάβετ, είναι ίσως ο μεγαλύτερος αγγλικός φορολογικός παράδεισος, με κεφάλαια που (σύμφωνα με δημοσίευμα των «Financial Times») ξεπερνούν τα 8 τρισ. δολάρια κρυμμένα στις χιλιάδες off shores. Και υπάρχουν πολλοί άλλοι «παράδεισοι», από το Μακάο ως τις Παρθένες Νήσους, που προστατεύονται από τις μεγάλες δυνάμεις.

Ουδεμία αμφιβολία υπάρχει λοιπόν πως αν οι μεγάλες δυνάμεις ήθελαν, θα έκλειναν αμέσως όλους τους φορολογικούς παραδείσους. Αλλά αυτό δεν γίνεται διότι οι ισχυρότερες κυβερνήσεις του κόσμου επηρεάζονται καθοριστικά (για να το πούμε κομψά) από πλέγματα συμφερόντων απολύτως συνδεδεμένα με τους φορολογικούς παραδείσους. Η κοινή τραπεζική δεν μπορεί παρά να είναι, ένα ταπεινό αγαθό σχεδιασμένο μόνο για τους κοινούς θνητούς. Η πραγματική ισχύς σε αυτόν τον κόσμο βρίσκεται και θα εξακολουθεί να βρίσκεται σε κάποιον φορολογικό παράδεισο.

Μόραλης Αλέξης