Select Menu

Γράφει ο Γιώργος Σ. Πολίτης


Ξεκινάμε το δεύτερο μέρος λέγοντας ότι ίσως σε γενικές γραμμές αντί για ‘’κακό’’, θα έπρεπε να αναφερόμαστε σε ‘’λιγότερο καλό’’, μια και είναι πιο κοντά στην πραγματικότητα. Κατά την άποψη μου.
(Για να διαβάσετε το Πρώτο μέρος πατήστε εδώΠροτείνεται)

Όλοι γεννιόμαστε αθώοι και ζούμε μέχρι το τέλος της ζωής μας δικαιολογούμενοι για τα λάθη μας, πως με ειλικρίνεια1 σφαλλόμεθα2 κατά λάθος ή επιλέγοντας κατόπιν πιέσεως –ψυχολογικής ή μη-, τη δεδομένη στιγμή, την κίνηση που αποκηρύσσουμε αργότερα.

Με αυτό θέλω να πω ότι οι αιτίες που οδήγησαν τον όποιο τυχαίο συνάνθρωπο σε σφάλμα κοινώς κατακριτέο -και άρα λιγότερο καλό3-, θα μπορούσαν να οδηγήσουν και εμάς κάτω κάποιες παρόμοιες συνθήκες στο αυτό αποτέλεσμα4. 

Ποιος θεωρεί τον εαυτό του κακό; Ποιος στο βάθος του δεν δικαιολογείται απολογούμενος για τα αίτια; Πόσοι από όλους αυτούς-εμάς δεν έχουν-έχουμε δίκιο;

Ξεφεύγουμε όμως συνηγορώντας υπέρ πάντων… Ας επανέλθουμε, παίρνοντας κάποια πράγματα από την αρχή...

Ενσυναίσθηση όπως αναφέραμε και στο πρώτο μέρος είναι η μετ’ απόλυτης γνώσης κατάσταση ψυχολογική και πάσας άλλης του συνανθρώπου μας. Κάποιου συγκεκριμένου την κάθε φορά. Με απλά λόγια συναισθανόμεθα πλήρως όταν ‘’φορέσουμε τα παπούτσια του’’. Νομίζω ότι γίνομαι καταληπτός.

Όπως θα δούμε στον πίνακα που ακολουθεί, η ενσυναίσθηση, χωρίζεται σε δύο ομάδες:


Στη Συναισθηματική και την Γνωστική. 




Οι διαφορές είναι μεγάλες και είναι απολύτως κατανοητές. Στο σημείο αυτό όμως θα έπρεπε να τονίσουμε συμπληρώνοντας τον επόμενο πίνακα ότι σε κάθε περίπτωση συναισθηματικής ενσυναισθήσεως ομοίως και γνωστικής, ότι υπάρχουν όπως είναι φυσικό διαβαθμίσεις. Στο παράδειγμα αναφέρεται μία περίπτωση συναισθηματικής και δύο γνωστικής. Γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι αναλόγως του χαρακτήρα ημών υπάρχουν άπειρες υποπεριπτώσεις καθώς κάποιες άλλες των οποίων τα χαρακτηριστικά μπερδεύονται. Για παράδειγμα αναφέρω ότι μπορεί κάποιος να λειτουργεί συναισθηματικά σε ένα τομέα της ζωής του, ενώ σε κάποιον άλλο –που ενδεχομένως τον αγγίζει λιγότερο- γνωστικά. 



Μελετώντας τον πίνακα μπορούμε εύκολα και να κατανοήσουμε αλλά και να φανταστούμε πολλά παραδείγματα καθημερινής βίας ή ανοχής, όπως επίσης να συμπεράνουμε ότι ο κάθε ένας από εμάς ευθύνεται στον βαθμό μόνο της καλλιέργειας του χαρακτήρα του και όχι για τα καθοριστικά χαρακτηριστικά του.


Οι παράγοντες οι οποίες παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ανάπτυξη-εκδήλωση ενός χαρακτήρα είναι πολλοί, μερικοί εκ των οποίων το περιβάλλον, οι κοινωνικές ομάδες όπου μέσα τους αναπτύσσονται-ανατροφοδοτούνται-υποστηρίζονται ωραίες ή άσχημες αντιδράσεις του υποκειμένου, η χρήση ουσιών, η υπερβολική ψυχολογική διέγερση (π.χ. ψυχολογία της αγέλης )κ.ά. 

Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι άτομα με έλλειψη συναίσθησης δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν το φόβο ή και τις αντιδράσεις πόνου των άλλων…

Όπως γίνεται σαφές, η φυσιολογία τους δικαιολογεί -στον εαυτό τους- τις ακραίες ανοχές του εαυτού τους σε όλα εκείνα τα οποία ένας μέσος άνθρωπος θα αντιδρούσε. Εξακολουθώντας θα λέγαμε ότι τα όρια μεταξύ του καλού και του ονομαζόμενου κακού συγχέονται ή ότι το αδιάφορο μεσοδιάστημα, διευρύνεται πολύ…

Βεβαίως θα θεωρήσει κάποιος ότι οι περιπτώσεις όπου εμφανώς ξεφεύγει το υποκείμενο θεωρούνται (σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού της γης) λιγοστές και είναι εκείνες οι οποίες θα αναφέροντο στα δελτία ειδήσεων, όμως δεν είναι ακριβώς έτσι. Οι περιπτώσεις σκληρότητας –διαχωρίζεται από την έννοια της κακότητας- είναι αφύσικα περισσότερες από εκείνες που φαντάζεται και ο πλέον …ευφάνταστος και συμβαίνουν καθημερινά γύρω μας ακόμα και μέσα σε εμάς τους ίδιους.

Για παράδειγμα αναφέρω όλες εκείνες τις περιπτώσεις όπου σταθήκαμε αδιάφοροι στον ανθρώπινο πόνο και όχι μόνο, ομοίως και στις καταστρατηγήσεις των δικαιωμάτων των άλλων ανθρώπων ή ζώων, διότι και η στέρηση ακόμα και του ελάχιστου δικαιώματος κάποιου, συνιστά βία!

Κάποιοι λοιπόν με μεγαλύτερη συναισθηματική ευαισθησία διεγείρονται, ασφυκτιούν και φωνάζουν, εμείς όχι ή όχι ακόμα, διότι το ερέθισμα που λαμβάνουμε δεν είναι αρκετό να μας ξεσηκώσει! 

  • Επομένως θα ήταν παράλογο και ανειλικρινές (αποφεύγω το υποκριτικό) να ωρυόμεθα για τα υπόλοιπα που μας ενοχλούν, επιρρίπτοντας ευθύνες στους ομοίους ημών για την ανοχή τους στο οτιδήποτε, την ίδια ώρα που οι εμείς ίδιοι πράττοντες τα όμοια (σύμφωνα με την λογική των περισσότερο συναισθηματικών) εφησυχάζουμε! 

Άτομα με χαμηλό δείκτη συναισθηματικής ενσυναίσθησης ονομάζονται ψυχοπαθητικά και δεν είναι καθόλου τυχαίο -από έρευνες που έγιναν- ότι βρίσκονται στις υψηλότερες θέσεις των πολυεθνικών εταιριών! Σκεφθείτε τους λόγους... 

Τα άτομα αυτά καταφέρνουν και συναισθάνονται γνωστικά το πρόβλημα του άλλου, γίνονται φίλοι ή κερδίζουν την εμπιστοσύνη του και βάλλουν την κατάλληλη στιγμή εναντίον του δίχως την παραμικρή τύψη, διότι είναι ανίκανα να αναγνωρίσουν το οτιδήποτε μεμπτό για την πράξη τους. Τώρα γνωρίζετε τον λόγο...

Και τώρα ερχόμαστε στο πείραμα του Milgram (Σχετικό άρθρο: Το δίκαιο ως μέσω επιβολής για να διαβάστε πατήστε εδώ) όπου άνθρωποι καθημερινοί δεχόταν να υποβάλουν σε πόνο κάποιους συνανθρώπους μας, από την στιγμή όπου η ευθύνη δεν βάραινε αυτούς!

Μη βιαστείτε να τους κατηγορήσετε, όλοι τους ήταν κάποιοι από όλους εμάς. Εγώ ή εσείς!

Από αυτό συνάγουμε πως όλοι μας κρύβουμε έναν δεύτερο εαυτό, αυτό βεβαίως είναι γνωστό, μα εκείνο που δεν είναι, είναι η ύπαρξη ενός τρίτου, ενός τρίτου και περισσότερο ‘’κακού’’ ή πιο ελεύθερου θα λέγαμε, ο οποίος βρίσκεται χωμένος κάτω από όλους τους ρόλους-εαυτούς, που καλούμεθα να παίξουμε-επιδείξουμε καθημερινά. Και παίζουμε(!) κάθε λεπτό της ώρας, με κάθε έναν άνθρωπο που συναναστρεφόμαστε. 

Ο εαυτός αυτός -ο τρίτος-, βγαίνει στην επιφάνεια από την ώρα όπου θα καταστούμε πραγματικά ελεύθεροι, απέχοντας της οποιαδήποτε τιμωρίας και του όποιου ηθικού φραγμού για την πλέον επαίσχυντη πράξη. Τότε και μόνο τότε, όταν απεμπλακούμε από το υπερεγώ μας και μείνουμε εντελώς γυμνοί με το ένστικτο μονάχα ανά χείρας θα έχουμε τη δυνατότητα να μιλήσουμε περί καλοσύνης και ακολούθως περί αγαθών προθέσεων…

  • ΒΑΛΤΕ τις μάσκες σας και ελάτε να συστηθούμε! 5
Ο Χομπς  είχε πει ότι ο άνθρωπος είναι ένα μάτσο ένστικτα που τον οδηγούν στον αλληλοσπαραγμό και εμπρός στο ζοφερό του μέλλον σκέφθηκε να παραδώσει την εξουσία του σε κάποιους εκλεγμένους -από τον ίδιον- όπου θα είχαν επάνω του το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου, ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο… ελπίζοντας ότι τουλάχιστον έτσι θα έπαυε-περιόριζε την δική του καθημερινή ορμή έναντι των υπολοίπων(!)
Ας γίνουμε λοιπόν ελεύθεροι ανακτώντας το δικαίωμα της ζωής και του θανάτου επάνω στα κορμιά μας, πέρα από τον τρόμο της τιμωρίας, (Θεού ή ανθρώπων) και τότε θα μιλήσουμε γυμνοί περί καλού ή κακού εαυτού…
  • Το μέγεθος της καλοσύνης μετριέται μονάχα στην απόλυτη αυτονομία.
Όλοι εμείς, ως μονάδες έξω από τις κοινωνίες, δεν θα ήμασταν τίποτα παραπάνω από ζώα… Οι απαγορεύσεις, οι κανόνες, η ανάγκη μας για την αποδοχή μας από τους διπλανούς μας, έπλασαν το προσωπείο του καθενός μας... Αναζητήστε το πείραμα του Milgram στο διαδίκτυο και θα πειστείτε…

Και τώρα, μπορούμε όλοι να δηλώσουμε καλοί.

1  Με την έννοια της μη υστερόβουλης πράξης. Με την αποδοχή του γνήσιου λάθους.
2 Όχι ‘’σφάλουμε’’ το ρήμα είναι παθητικής φωνής άρα κάνω λάθος = σφάλλομαι και όχι σφάλλω. Σφάλλω = επιβουλεύομαι τινός. 
3  Με τη προϋπόθεση ότι υπάρχει σφάλμα καλό...
4. Γνωστή η περί ...λουσίματος παροιμία.
5. -όντες ελεύθεροι ευρισκόμενοι εν κρυπτώ-

politisg

Σχόλια

Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.

 
Top