Μετρώντας τις εσωκομματικές τους απώλειες

         Ζούμε σε μία εποχή λαϊκιστικού γιγαντισμού και ηθικού νανισμού. Σε μία εποχή δημαγωγικής έξαρσης και ανθρωπιστικής κατάπτωσης. Η χώρα μας βάλλεται για έβδομη συνεχόμενη χρονιά από μία κοινωνικοοικονομική κρίση πρωτοφανών διαστάσεων. Μία κρίση που δεν λεηλατεί μόνο την οικονομία, αλλά που πλήττει όλες τις πτυχές του ανθρώπινου βίου. Αυτές είναι οι συνθήκες κάτω από τις οποίες θα διεξαχθούν ίσως οι πιο σημαντικές εκλογές της μεταπολιτευτικής περιόδου.
        Το διακύβευμα των εκλογών της 25ης Ιανουαρίου είναι ιδιαίτερα κρίσιμο. Το εκλογικό σώμα καλείται να αποφασίσει ανάμεσα στη συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής και την παραμονή της Ελλάδας στο Ευρώ ή την εκπαραθύρωση της χώρας από την Ευρωζώνη, με ό, τι και αν αυτό συνεπάγεται. Όμως, το αποτέλεσμα των συγκεκριμένων εκλογών δεν θα καθορίσει μόνο το μέλλον της Ελλάδας στην Ευρώπη. Θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και το μέλλον των δύο εξουσιαστικών κομμάτων της χώρας.
        Τα δύο "τέως" κόμματα εξουσίας παρακολουθούν αποσβολωμένα τις πολιτικές εξελίξεις, ανήμπορα να εξηγήσουν και να αντιμετωπίσουν την εκλογική τους καθίζηση. Η δυσχερής κατάσταση της Ελλάδας σε συνδυασμό με το παρεπόμενο της, δηλαδή τις συχνές και κρίσιμες εκλογικές αναμετρήσεις, έχουν μία διπλή λειτουργία. Κατά πρώτον, φανερώνουν τη σαθρότητα του πολιτικού κατεστημένου, το οποίο αναλώνεται σε επικοινωνιακά τεχνάσματα προσβλέποντας στο πρόσκαιρο όφελος της εκλογικής πρωτιάς, αλλά αποκαλύπτοντας έτσι το προσωπείο της κρατικής αναλγησίας μπροστά στις κοινωνικές επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Και κατά δεύτερον, δοκιμάζουν και μοιραία εκθέτουν την εύθραυστη εκλογική βάση των δύο, μέχρι πρόσφατα, κομμάτων εξουσίας.
        Το ΠΑΣΟΚ υπήρξε το πρώτο θύμα που προδόθηκε από τον ιδεολογικό του πλουραλισμό. Η πολυτασική, χαώδης και έκδηλη ιδεολογική ανομοιογένεια που επικρατούσε μέσα στους κόλπους του άρχισε να αποκαλύπτεται σταδιακά στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις, επιφέροντας την συρρίκνωση της κοινοβουλευτικής του ισχύος. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι, που είχαν συμβιβαστεί με το ΠΑΣΟΚ και είχαν συσπειρωθεί κάτω από την πολιτική του αιγίδα, άρχισαν να αναζητούν νέα κομματική εκπροσώπηση, δυσανασχετώντας από τη διαρκή απεμπόληση των σοσιαλιστικών καταβολών του κινήματος.
        Αναλυτικότερα, η πτέρυγα των αριστερών σοσιαλιστών του ΠΑΣΟΚ άρχισε να καταφεύγει και να διοχετεύεται στον ανερχόμενο ΣΥΡΙΖΑ, αποτελώντας τον βασικό κορμό των ψηφοφόρων του. Οι λεγόμενοι εκσυγχρονιστές-μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες είναι πλέον ίσως οι μόνοι εναπομείναντες ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι εναποθέτουν τις ελπίδες τους για την ανασυγκρότηση του ιδεολογικού τους χώρου στον Βενιζέλο.
       Οι λεγόμενοι "κεντρώοι" ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ απορροφήθηκαν από τον ευρύτερο χώρο της Kεντροαριστεράς, καθώς νεότευκτα μετριοπαθή κόμματα όπως η Δημοκρατική Αριστερά και πρωτίστως Το Ποτάμι λειτούργησαν ως δεξαμενές άντλησης απογοητευμένων ψηφοφόρων. Φυσικά, ένα σημαντικό ποσοστό αυτών των ψηφοφόρων έχει παρεισφρήσει σε αρκετά φιλελεύθερα κόμματα του Kεντρώου χώρου όπως η Δημιουργία Ξανά, η Δράση και η Ένωση Κεντρώων μαζί και με πολλούς ψηφοφόρους της Κεντροδεξιάς που αποσκίρτησαν από τη Νέα Δημοκρατία. Ωστόσο, ο συγκεκριμένος ιδεολογικός χώρος είναι αρκετά εξασθενημένος ώστε να μας βοηθήσει να παρατηρήσουμε τη μεταβολή αυτή.
        Τέλος, ένα σημαντικό μέρος των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, οι λεγόμενοι Παπανδρεϊκοί, αποσπάστηκαν από το κίνημα προκειμένου να ακολουθήσουν το νέο εγχείρημα του πρώην Πρωθυπουργού, αποδεικνύοντας με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο το πόσο προσωποπαγές υπήρξε το ΠΑΣΟΚ από τη σύσταση του.
        Βέβαια, το γεγονός πως η Νέα Δημοκρατία δεν παρουσιάζει ακριβώς την ίδια εικόνα διάσπασης όπως το ΠΑΣΟΚ, δεν σημαίνει πως δεν μετράει και αυτή εσωκομματικές απώλειες. Απλώς, συγκεκριμένες συγκυρίες επέτρεψαν στο επιτελείο του κόμματος να αντιληφθεί άμεσα τον ελλοχεύοντα κίνδυνο του πλήρους τεμαχισμού του και με κάποιες σπασμωδικές κινήσεις να τον αναχαιτίσει.
        Η ήττα της Νέας Δημοκρατίας στις εκλογές του 2009 λειτούργησε ευεργετικά για την επιβίωση του κόμματος. Και αυτό διότι το κόμμα στράφηκε σε εσωκομματικές εκλογές και κέρδισε τον απαραίτητο χρόνο για την ανασύνταξη του, λίγο πριν η λαίλαπα της μνημονιακής πολιτικής χτυπήσει την Ελλάδα. Η ανάδειξη του Αντώνη Σαμαρά σε πρόεδρο της Νέας Δημοκρατίας ήταν ένα ξεκάθαρο κάλεσμα του κόμματος προς τη δεξιά πτέρυγα των ψηφοφόρων της, αυτή που χρόνια τώρα είχε απωλέσει και που τώρα είχε ανάγκη περισσότερο από ποτέ.
        Το συγκεκριμένο εγχείρημα ως ένα βαθμό πέτυχε το στόχο του, όμως το κέρδος ήταν εφήμερο. Και αυτό διότι το τέλος της αντιμνημονιακής ρητορικής του Σαμαρά, που επακολούθησε η πλήρης ταύτιση του κόμματος με την ασκούμενη πολιτική και η σύμπραξη με το ΠΑΣΟΚ, σήμανε και την οριστική ρήξη των ψηφοφόρων της λαϊκής, συντηρητικής δεξιάς με τη Νέα Δημοκρατία.
       Ο Πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας απηύθυνε εκ νέου κάλεσμα στη συγκεκριμένη πτέρυγα ψηφοφόρων, μεσούσης της μνημονιακής πολιτικής, αλλά και πάλι χωρίς επιτυχία. Το συγκεκριμένο κάλεσμα δεν ήταν άλλο από την ταυτόχρονη προσχώρηση των κυρίων Βορίδη και Γεωργιάδη στο κόμμα και την παράδοση σημαντικών αξιωμάτων σε αυτούς.
       Πλέον, αυτοί οι ψηφοφόροι έχουν καταφύγει στον ευρύτερο χώρο της δεξιάς και πιο συγκεκριμένα στους Ανεξάρτητους Έλληνες, στον ΛΑΟΣ, στις ΡΙΖΕΣ, στην Ένωση για την Πατρίδα και τον Λαό αλλά και στην ακροδεξιά Χρυσή Αυγή. Η τελευταία εξέλιξη δεν αιφνιαδιάζει, μιας και οι προαναφερθέντες ψηφοφόροι της δεξιάς πτέρυγας της Νέας Δημοκρατίας παρουσιάζουν σημαντικές ιδεολογικές γειτνιάσεις με το νεοναζιστικό μόρφωμα.
      Ωστόσο, η Νέα Δημοκρατία δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο αυτό το πρόβλημα. Το μεγάλο ποσοστό των κεντροδεξιών, φιλελευθέρων ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας προσμένει χρόνια την άνοδο της Ντόρας Μπακογιάννη στην ηγεσία του κόμματος και η υπομονή του αρχίζει να εξαντλείται. Μολονότι ο Σαμαράς κατάφερε να κατευνάσει αυτές τις εσωκομματικές εντάσεις, όταν αναγκάστηκε να επαναπροσεγγίσει την Μπακογιάννη ενόψει των δεύτερων εκλογών του 12, ο κίνδυνος απώλειας και αυτής της πτέρυγας των ψηφοφόρων δεν έχει πλήρως αποφευχθεί.
      Είναι προφανές, επομένως, ότι και τα δύο κόμματα βρίσκονται σε μία κατάσταση αποσύνθεσης την οποία επιβραδύνει το ρευστό πολιτικό τοπίο. Και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να εγείρονται βάσιμες υποψίες περί μεθοδευμένου πολιτικού κατακερματισμού, με συγκεκριμένη σκοπιμότητα. Όσο αντιφατικό και αν ακούγεται, ο πολυκομματισμός λειτουργεί ως μηχανισμός συντήρησης των δύο προαναφερθέντων κομμάτων, συγκρατώντας τις διαρροές ψήφων προς τον ΣΥΡΙΖΑ και κατά συνέπεια αποτρέποντας την απότομη μετατροπή του σε κόμμα εξουσίας.
     Οδεύοντας προς τις κάλπες τα δύο κόμματα μετρούν τα εσωκομματικά τους τραύματα. Υπολογίζουν το κόστος που θα έχει η απώλεια τόσων ψηφοφόρων στις επερχόμενες εκλογές και επιχειρούν να ανακάμψουν. Καταβάλλουν κάθε προσπάθεια για την επούλωση των πληγών τους, συνειδητοποιώντας πως αυτή τη φορά δεν κρίνεται μόνο μία πρωτιά ή το μέλλον μίας κομματικής ηγεσίας. Κρίνεται η επιβίωση τους στο πολιτικό τοπίο ή ο πλήρης αφανισμός τους.

Θανάσης Γουρνάς για τον Λόγιο Ερμή