Το ζήτημα δεν είναι το επίπεδο ενός ή κάποιων συγκεκριμένων ατόμων. Αλλά η αναζήτηση των αιτίων. Από την ηλικία τους και το περιβάλλον εντός του οποίου μεγάλωσαν, τα όποια σχολεία παρακολούθησαν, καθώς και τη βαθμίδα της εκπαίδευσης που ολοκλήρωσαν, θα καταλάβουμε το είδος και την ποιότητα της παιδείας που έχουν.
Γιατί, αν ανατρέξουμε σε επίπεδα εκπαίδευσης δημοτικού στα έτη 1985 και μετά (το γνωρίζω από προσωπική πείρα), αποτελεί κοινή γνώση πλέον, ότι στο βαθμό που οι νέοι δεν είχαν εποπτεία από τους γονείς ή από ειδικούς, οι γνώσεις που παίρνανε από το σχολείο, και οι απαιτήσεις του σχολείου τους, ήσαν ανύπαρκτες, εκτός αν είχαν την τύχη να είναι στα χέρια εξαιρετικού δασκάλου. Είναι φυσικό λοιπόν, μια γυναίκα που τελείωσε ένα τέτοιο απαίσιο, άσχετο, και αδιάφορο σχολείο, με δεδομένο το στοιχείο της μη απόρριψης ακόμη και του άσχετου μαθητή, να έλαβε απολυτήριο ακόμη και λυκείου και παρόλα αυτά να μην μπορεί να συντάξει ούτε μια πρόταση, ούτε να ελέγξει τη δυναμική και την ποιότητα των λέξεων και των φράσεων που ακούει και εν συνεχεία χρησιμοποιεί. Η λεξιπενία να είναι απελπιστική. Η ικανότητα λόγου τραγική, η γλωσσική γνώση και η λογοτεχνική και φιλοσοφική κατάρτιση ανύπαρκτη.
Διάβασα το διάλογο και αισθάνθηκα αγανάκτηση για την απαιδευσία που προκύπτει μέσα από τα διαμειβόμενα. Τί μπορεί όμως, να κάνει κάποιος, που εκπαιδεύτηκε στο δήθεν;
Δεν με εντυπωσίασαν τόσο τα λεγόμενα των συνομιλητών, όσο το γεγονός ότι πρόκειται για πρόσωπα με την άνεση τουλάχιστον του διαδικτύου, και την ανύπαρκτη γνώση τους, ή την ανύπαρκτη κατανόηση της όποιας ενημέρωσης για τη χρήση του.
Όμως τα παιδιά αυτά πήγανε σε ένα σχολείο. Του οποίου την ύλη είχαν καθορίσει ορισμένα ινστιτούτα, και την είχε προαποφασίσει ένα υπουργείο. Με εντολές να μην είναι αυστηροί οι δάσκαλοι, να μην αφήνουν στην ίδια τάξη, να μη διορθώνουν γραπτά, να διορθώνουν την ορθογραφία μόνο στο μάθημα της ορθογραφίας και όχι στο μάθημα της έκθεσης, να μη γίνεται αντιγραφή κειμένου από το αναγνωστικό κλπ.
Ας μη συζητήσουμε για την ύλη. Σήμερα είναι χειρότερη.
Από γραμματική, μεσάνυχτα. Από αναγνώσματα; Αρνίτσι-μπίτσι (λέω αλήθεια, άκουσα το γιό μου να διαβάζει και πήγα με προθέσεις να βγάλω τις φωνές, κι όταν είδα το βιβλίο τά'χασα.) Σήμερα; για τη λειτουργία της καφετιέρας(!). Από ιστορία, κάτι σαν παραμύθι. Με λίγες σελίδες, λέξεις, φράσεις από σειρά 23 μέχρι 28 κλπ. και εικονογράφηση από γελοιογράφο.
Ποιός κατέστρεψε τη διαδικασία μάθησης; ποιός έσβησε το περιεχόμενο των διδακτικών βιβλίων; ποιός κατήργησε τη διήγηση, την εξιστόρηση, την ανάπτυξη; Και τώρα το πειραματόζωο είναι εκείνο που αποδεικνύει την κοινωνία που έχουμε; Όχι, το πειραματόζωο αποδεικνύει ότι πετύχαμε αυτό που θέλαμε. Ή ότι η «χαλαρότητά μας» επέτρεψε να πραγματοποιηθεί το έγκλημα που σχεδιαζότανε μεθοδικά επί χρόνια.
Γιατί για να σκεφτείς χρειάζεσαι λέξεις, έννοιες, λεξιλόγιο, γραμματική και σύνταξη. Χωρίς αυτά είσαι ανάπηρος. Ακόμη και για να σκεφτείς τα προβλήματά σου και τους στόχους σου. Ακόμη και για να καταλάβεις αυτά που σου λένε. Αν δεν έχεις μάθει να ψάχνεις, να διευρύνεις τους ορίζοντές σου, αλλά μόνο παραγγέλματα ακούς, σκύλος θα γίνεις που θα γρυλλίζει, ή γάτα που θα νιαουρίζει, ή ύαινα που θα τρώει ψοφίμια. Τα λιοντάρια μιλάνε όταν θέλουν να φάνε, ή όταν θέλουν να προστατέψουν τους δικούς τους. Οι άνθρωποι, πώς θα ζήσουνε, αν δεν διδαχθούν, απ' τους γονείς, απ' τους δασκάλους τους;
Αχ! Λιαντίνη! τα είπες: «Εν αρχή ην ο δάσκαλος. Μη ο δάσκαλος η φύση θα ήταν, δε θα ήταν όμως οι κοινωνίες. Θα υπήρχε ο χρόνος, αλλά δε θα υπήρχε η ιστορία. Και στο βασίλειο των ζωντανών ήχων θα άκουγε κανείς την κραυγή, τα χουγιαχτά, τα συνθήματα. Δε θα άκουγε όμως ούτε θα ‘βλεπε τη φωνή, τα γράμματα της γραφής, τις συμφωνίες και τους χορούς. Γιατί; Απλά γιατί ο δάσκαλος είναι που μεταμορφώνει τον εγκέφαλο του ζώου σε νου του ανθρώπου. Αυτός κατορθώνει ώστε η ματιά του καθένα μας να μη μένει βλέμμα βοδιού, αλλά να γίνεται βιβλίο ανοιχτό να το διαβάζεις. Επεξεργάζεται το πετσί της κεφαλής μας και δημιουργεί πρόσωπο. Η δουλειά του δασκάλου είναι ο αθέρας της βυρσοδεψίας....»
Όταν επέβαλα στα μικρούλια μου να μάθουν γραμματική και συντακτικό, στην αρχή δυσφορούσαν από τον κάματο. Στις ενστάσεις τους και την άρνησή τους, τους απαντούσαμε πως είναι απαραίτητο να μάθουν, γιατί ακόμη κι αν δεν γίνουν φιλόλογοι -για να τους είναι καθημερινό εργαλείο ο λόγος και η τέχνη του-, κάτι θα πρέπει να κάνουν στη ζωή τους για να ζήσουν. Και σίγουρα θα θέλουν να μιλούν γι'αυτό, και να εξηγούν στους άλλους τί κάνουν και πώς το κάνουν. Γι' αυτό τους χρειάζεται η πολύ καλή γνώση της γλώσσας και της γραμματικής και της σύνταξης του λόγου. Για να είναι σαφείς, ακριβείς, σωστοί και ικανοί στην επικοινωνία και την έκφραση της ψυχής τους. Γιατί δεν πρέπει να αρνηθούν το δώρο της ζωής που έχουν (να μπορούν οι γονείς τους να τους βοηθήσουν), καθώς και τη δυνατότητα να μπορούν αυτοί να βοηθήσουν -στον καιρό τους- εκείνους που θά 'χουν τούτη την ανάγκη.
Και συμφώνησαν. Και το δέχτηκαν. Δεν κουράστηκαν μόνο εκείνοι, κουραστήκαμε κι εμείς, οι γονείς τους. Κι η ψυχούλα, η εξαιρετική δασκάλα τους, η κ. Σμαράγδα, που τώρα τους παρακολουθεί από εκεί που βρίσκεται. (Γιατί η αγάπη δε χάνεται, μένει σ' εκείνους που την πήραν και μείναν, και τη θυμούνται, για να τη δώσουν κι εκείνοι). Η Σμαραγδένια Δασκάλα, που βοήθησε, με κάθε τρόπο, μέσα από τη δουλειά της, όλα τα παιδιά που χρεώθηκε στην ψυχή της και τάχθηκε να τα μορφώσει.
Δεν είμαστε μονάχα εμείς που βλέπουμε την καταστροφή της εκπαίδευσης και της ικανότητας των νέων να εκφράζονται, να ακριβολογούν, να μαθαίνουν, να δημιουργούν με το λόγο, να έχουν λεξιλόγιο εκτενές και να έχουν γνώση εννοιών περισσότερων από όσες απαιτούνται για το πρωϊνό έννοιες. Να γνωρίζουν κάποια πράγματα, από τα άπειρα προϊόντα της αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας και της νεώτερης λογοτεχνίας μας. Αυτά, που εμείς μπορούμε να τα διαβάζουμε γιατί είναι στη γλώσσα μας, και που άλλοι τα θέλουν για δικά τους και τα είπαν παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Εξαιτίας της διανοητικής και πνευματικής δυσλειτουργίας σήμερα, η σωτηρία των νέων είναι ο διορισμός τους, κι όχι η επιχειρηματικότητα, η ευρηματικότητα, η δημιουργία.
Και δυστυχώς δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Εδώ, ένας βρεττανός δάσκαλος, έχει παρόμοιες παρατηρήσεις και ομιλεί από τη σκοπιά του.
Δεν είμαστε ένας τελειωμένος λαός. Είμαστε ένας λαός πολιορκημένος από παντού, γι' αυτό πρέπει να είμαστε «με το όπλο παρά πόδα» (τη συνείδηση και την ετοιμότητα άγρυπνη). Για να αντιμετωπίζουμε τις δόλιες, μεθοδευμένες, καταστρωμένες και -ανεπαίσθητα και εκμαυλιστικά - εισαγόμενες προσπάθειες αποδόμησης της σκέψης, μέσα από τη λεηλάτηση των παραδόσεων και των ιστορικών και πολιτιστικών πεπραγμένων μας στο διάβα του χρόνου. Προσπάθειες, δυστυχώς, όχι μόνο ξένων κέντρων.
Κι ας μην επιτρέψουμε -σε όσους το επιδιώκουν- να καταστρέψουν την πνευματική μας ισχύ και δυναμική, μη τους αφήσουμε να κάνουν το μυαλό μας σκύβαλα (τροφή για τα γουρούνια), αλλά τραβώντας για την εθνική και προσωπική μας κάθαρση, ας κάνουμε τη σκέψη μας μοχλό αντίστασης στη φθορά και την ψυχή μας φρούριο απέναντι στη διαφθορά.
Ας ξαναγυρίσουμε στο σχολείο, όχι για κατάληψη, όχι για το δίκιο του... όποιου νά 'ναι. Αμα οι άνθρωποι είναι άνθρωποι θα προστατεύουν τα δίκια όλου του κόσμου. Σαν γίνονται απάνθρωποι, θα θέλουν μονάχα το δικό τους. Γιατί, οι άνθρωποι αν δεν ανήκουν πουθενά, δεν είναι αληθινά ελεύθεροι. Είναι, που πάνε κατά τον άνεμο της ώρας, ή που μπορεί να καταστούν, απλώς, εμπορεύματα. Που αγοράζονται και πουλιώνται.
Ενώ αυτοί που συνεχίζουν μια παράδοση και μια στορία, μέρος της οποίας αποτελούν και της ανήκουν, δεν είναι μονάχοι, γιατί είναι ασκητές κι αφεντικά στη ζωή τους και στη σκέψη τους. Κι αυτοί, δεν μπορεί να γίνουν εμπορεύματα, γιατί φυλάσσουν Θερμοπύλες. Κι η ζωή τους δεν είναι για να περνάει η ώρα, αλλά για ν' αφήσει το αποτύπωμά της.
Μέ όλα αυτά που γίνονται γύρω μας και πάνω μας, φαίνεται ότι προσπαθούν να μας τελειώσουν. Βρισκόμαστε σε επικίνδυνο στάδιο. Εμείς, θα τους αφήσουμε;
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.