Select Menu


H σουηδή δημοσιογράφος Kajsa Ekis Ekman στην Αθήνα της κρίσης...

Η Κάισα Έκις Έκμαν (Kajsa Ekis Ekman), γνωστή δημοσιογράφος στη Σουηδία, με ερευνητική δουλειά σε θέματα όπως το τράφικινγκ, η κλιματική αλλαγή, τα δικαιώματα των γυναικών, έφτασε στην Αθήνα τον Ιούλη του 2011, στην καρδιά του κινήματος των πλατειών.

ζησε δυο χρόνια σε ένα σπίτι με Έλληνες και βίωσε την καθημερινότητα της κρίσης και της αντίστασης: μίλησε με νέους, κινηματίες, επιχειρηματίες, πολιτικούς, εργαζόμενους, παρακολούθησε τις διαδηλώσεις. Την εμπειρία της την αποτυπώνει στην Κλεμμένη άνοιξη, ένα χρονικό της κρίσης, που θέλει να αποδομήσει τους μύθους, εντάσσοντας το Ελληνικό Ζήτημα στην παγκόσμια κρίση του καπιταλισμού και της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Το βιβλίο, σε μετάφραση Κατερίνας Φέτση και πρόλογο Άρη Χατζηστεφάνου, μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Κέδρος.

Συνέντευξη της Κάισα Έκις Έκμαν


Ποιο ήταν το αρχικό σας κίνητρο για να ασχοληθείτε με την Ελλάδα;

Κάθε καπιταλιστική κρίση αποτελεί και ένα στιγμιότυπο μιας ιδεολογικής μάχης. Οι άρχουσες τάξεις, αφού ξόδεψαν όλα τα χρήματα, αφήνοντας την κοινωνία ερειπωμένη, χρησιμοποίησαν στη συνέχεια τα μέσα ενημέρωσης που ελέγχουν, προσπαθώντας να πείσουν τους πάντες ότι για την κρίση φταίει ο λαός. Ακόμα χειρότερα, ότι η λύση στην κρίση είναι να πάρουν ακόμα περισσότερα χρήματα και δικαιώματα από τον λαό, και να τα δώσουν στις άρχουσες τάξεις.

Αυτό βέβαια βρίσκεται σε αντίθεση με εκείνο που γνωρίζουμε, ότι δηλαδή ότι οι καπιταλιστικές κρίσεις ξεσπούν είτε λόγω των κραδασμών του συστήματος είτε λόγω της απερισκεψίας των οικονομικών ελίτ. Εάν ο λαός δεν αντιτάξει τις δικές του ερμηνείες για την κρίση, κινδυνεύουμε να καθηλωθούμε στην αυτο-ενοχοποίηση, την απέχθεια για τον εαυτό μας και την ψυχολογία της μιζέριας.

Στην τωρινή περίπτωση, η κρίση ήταν πιο σοβαρή σε ορισμένες χώρες από ό, τι σε άλλες. Λόγω των εμπορικών ανισορροπιών η κρίση έπληξε την περιφέρεια, ενώ οι χώρες του «πυρήνα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης έμειναν αλώβητες. Τα μέσα ενημέρωσης αυτών των χωρών ξεκίνησαν μια εκστρατεία, κατηγορώντας την ελληνική εργατική τάξη για την κρίση, χρησιμοποιώντας διάφορα πολιτισμικά στερεότυπα. Η εικόνα του «τεμπέλη Έλληνα κηπουρού ή νοσοκόμας» εμπεδώθηκε στη Σουηδία.

Στη «Κλεμμένη άνοιξη» λέτε για ένα νοσοκομείο στην Αθήνα που υποτίθεται ότι είχε σαράντα πέντε κηπουρούς, αλλά ούτε έναν κήπο. Ήταν ένας μύθος, αλλά διαδόθηκε ευρέως στον ευρωπαϊκό Τύπο…

Ναι, και έβρισκα φρικτό να χρησιμοποιούνται τέτοιες απλουστευτικές εξηγήσεις για τη βαθύτερη κρίση που γνώρισε στη Δύση μετά το Κραχ του 1929. Εννοώ το ότι το σύνολο του χρηματοοικονομικού συστήματος, η ΟΝΕ και η παγκόσμια τάξη εμφανίστηκαν να μη φέρουν καμιά ευθύνη! Κατάλαβα ότι χρειαζόταν να ακουστεί και μια διαφορετική αφήγηση και αυτό ήταν το κίνητρο που με οδήγησε να γράψω το βιβλίο.

Ήρθατε στην Αθήνα τον Ιούλιο του 2012 και ζήσατε εδώ δύο χρόνια. Κατά πόσον η εμπειρία αυτή τροποποίησε την αντίληψή σας για την Ελλάδα και την ελληνική κρίση;

Κυρίως όσον αφορά τη γεωπολιτική διάσταση. Πριν έρθω στην Ελλάδα, θεωρούσα ότι πρόκειται για μια καθαρά καπιταλιστική κρίση η οποία δεν είχε να κάνει ειδικά με την Ελλάδα ή οποιαδήποτε άλλη χώρα. Αυτή η αντίληψή μου έχει αλλάξει κάπως. Η ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας επηρεάζει τα πάντα στην ελληνική πολιτική σκηνή. Όταν έγραφα το βιβλίο, όλοι στην Αθήνα μου έλεγαν ότι αν δεν μελετούσα την ιστορία δε θα αντιλαμβανόμουν το μέγεθος της παθογένειας του πολιτικού συστήματος. Ήταν αλήθεια – γι’ αυτό αισθάνθηκα ότι όφειλα να συμπεριλάβω και ένα κεφάλαιο ιστορικής αναδρομής στο βιβλίο. Το γεγονός ότι η Ελλάδα κατέχει τόσο σημαντική γεωπολιτική θέση, σημαίνει ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις πάντα ενδιαφέρονταν για τον έλεγχο της χώρας. Σημαίνει, επίσης, ότι οι πολιτικές παρατάξεις στην Ελλάδα ευθυγραμμίζονται με την μία ή την άλλη Μεγάλη Δύναμη.

Κάπως έτσι η Ελλάδα υιοθέτησε τόσο εύκολα τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να εξετάσει αν ήταν προς όφελός της ή όχι. Η ιστορία της Ελλάδας –ως χώρας γενέτειρας της δημοκρατίας στην Ευρώπη, και ταυτόχρονα μιας χώρας υπό κατοχή– πλάθει, νομίζω, μια παράδοξη αυτοειοκόνα: θεωρείτε ότι είστε οι καλύτεροι και οι χειρότεροι ταυτόχρονα. Δίνει επίσης το έναυσμα για να εκτυλιχθούν ένα πλήθος θεωρίες συνωμοσίας και, ακόμα χειρότερα, στον ρατσισμό.

Τι πιστεύετε ότι μπορούν να συνάγουν οι άλλοι ευρωπαϊκοί λαοί από την ελληνική περίπτωση; Ποιο είναι το «ελληνικό δίδαγμα», αν βέβαια υπάρχει τέτοιο;

Το δίδαγμα είναι ένα: Μην τα παρατάτε! Κάθε αγώνας, μικρός ή μεγάλος, δίνει το παράδειγμα. Και στην Ιρλανδία επιβλήθηκε λιτότητα,, αλλά κανείς δεν αντέδρασε. Τα ελληνικά κινήματα δίνουν το παράδειγμα, επιμένοντας στις απεργίες, τις διαδηλώσεις και τις διαμαρτυρίες. Ήταν βέβαια πιο δύσκολο από ό,τι, λ.χ., στην Τυνησία ή την Αίγυπτο, καθώς το ελληνικό κίνημα είχε απέναντί του όχι μόνο τους κυβερνώντες της χώρας του, αλλά και το διεθνές κεφάλαιο και την τρόικα. Σ’ αυτή την περίπτωση, οι αντιδράσεις ήταν πολύ ισχυρές, για να υπάρξουν θετικά αποτελέσματα. Η αντίσταση θα έπρεπε να ήταν πολύ καλά οργανωμένη για να έχει τύχη.

Ποια είναι η γνώμη σας για το κίνημα των Πλατειών, το οποίο παρακολουθήσατε από πρώτο χέρι, καθώς και για το «φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ»;

Το Κίνημα των Πλατειών ήταν ένα πολύ θετικό γεγονός, το οποίο έδωσε έμφαση στα Μνημόνια, φανερώνοντας τη δυσαρέσκεια του κόσμου. Ήταν πολυσυλλεκτικό — άνθρωποι από όλες τις ηλικίες, με διαφορετικά υπόβαθρα και πολιτικές πεποιθήσεις. Λειτούργησε ως «λαϊκό πανεπιστήμιο Οικονομικών» για τον απλό κόσμο. Άκουσα ομιλητές να ανεβαίνουν ο ένας μετά τον άλλο στο βήμα, εξηγώντας τι είναι τα CDO και τα CDS ή τα ευρωομόλογα. Όμως, όπως ακριβώς και οι διαδηλώσεις ενάντια στον ΠΟΕ στις αρχές του 2000, η Αραβική Άνοιξη, το πάρκο Γκεζί και το Occupy Wall Street, είχε προσωρινό χαρακτήρα. Εάν δεν αποκτήσεις σταθερή δομή και κοινότητα στόχων, οι άνθρωποι θα κουραστούν να τρέχουν στις πλατείες κάθε μέρα, μόνο και μόνο για να ακούσουν τυχαίους ομιλητές που αρέσκονται να ακούν τη δική τους φωνή.

Είναι το αιώνιο δίλημμα μεταξύ ειδυλλίου και σχέσης, όπως τόσο καλά έχει περιγράψει ο Ιταλός κοινωνιολόγος Φραντσέσκο Αλμπερόνι. Οι διαμαρτυρίες είναι όπως τα ειδύλλια, αλλά πώς να τις μετατρέψεις σε κάτι σταθερό; Στη συνέχεια, θα πρέπει να φτιάξεις θεμέλια και να κτίσεις πάνω τους μια οργανωτική δομή. Αλλά η Αριστερά υποφέρει από ένα μετα-κομμουνιστικό τραύμα και φοβάται κάτι τέτοιο, πολλοί προτιμούν να εξιδανικεύουν την αυθόρμητη διαμαρτυρία. Οι ομάδες που κερδίζουν όμως, σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι εκείνες που μπορούν να οργανώσουν: οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, οι στρατοί, το Ισλαμικό Κράτος. Δεν υπάρχει τίποτα «αμεσοδημοκρατικό» σε έναν στρατό ή στους Αδελφούς Μουσουλμάνους. Αποφασίζουν να πάρουν τον έλεγχο, και βρίσκουν τη στρατηγική για να το πετύχουν. Το πρόβλημα με την Αριστερά είναι η ιδεολογική τελειομανία: και η παραμικρή δράση κρίνεται σαν να είναι ο τελικός στόχος, όχι ως το μέσον για την επίτευξη του.

Και όσον αφορά τον ΣΥΡΙΖΑ;

Σχετικά με τον ΣΥΡΙΖΑ, νομίζω ότι είναι εντυπωσιακό το πώς η δυσαρέσκεια κατάφερε να διοχετευτεί σε ένα κόμμα. Ποτέ δεν θα το πίστευα, λαμβάνοντας υπόψη τον κατακερματισμό της ελληνικής Αριστεράς. Το να έχεις κοινοβουλευτική δύναμη είναι απολύτως απαραίτητο. Αν δεν πάρεις το κράτος, δεν μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα. Αυτό είναι που κάνει την Ελλάδα μοναδική, όχι σαν την Ιταλία, όπου η πολιτική έχει καταντήσει ανέκδοτο, ή την Τουρκία, όπου οι διαμαρτυρίες του πάρκου Γκεζί μετουσιώθηκαν πολιτικά στο τίποτα! Αν ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι σε θέση να αλλάξει τα πράγματα ερχόμενος στην εξουσία, είναι κάτι το οποίο μένει να το δούμε.

Μια τελευταία ερώτηση, διαφορετική. Πιστεύετε ότι κάτι αλλάζει στη Σουηδία αν κρίνουμε από κάποιες αποφάσεις της νέας κυβέρνησης (αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους, συμφωνία με την Αριστερά για τον περιορισμό των κερδών των ιδιωτικών εταιρειών στον τομέα της πρόνοιας);

Είμαι πολύ χαρούμενη που επιτέλους ξεφορτωθήκαμε τη δεξιά κυβέρνηση που ήταν στην εξουσία για οχτώ χρόνια. Ήταν βέβαια μια απογοήτευση ότι οι σοσιαλδημοκράτες αρνήθηκαν να σχηματίσουν συνασπισμό με την Αριστερά. Οι περισσότεροι ψηφοφόροι τους θα ήθελαν να δουν έναν τέτοιο συνασπισμό με το Αριστερό. Η κυβέρνηση που σχημάτισαν οι σοσιαλδημοκράτες, μαζί με το κόμμα των Οικολόγων, είναι ένα μεγάλο στοίχημα: Θα πρέπει να μειώσουν το χάσμα μεταξύ των τάξεων, που μεγαλώνει στη Σουηδία ταχύτερα από ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του ΟΟΣΑ, και θα πρέπει να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα. Αν αποτύχουν και τίποτα δεν αλλάξει, θα δούμε σύντομα στη Σουηδία ένα αντιδραστικό κίνημα, όπως το Tea Party στις ΗΠΑ του Ομπάμα ή η «ημέρα της οργής» στη Γαλλία του Ολάντ.

Τη συνέντευξη πήρε ο Στρατής Μπουρνάζος και μετάφρασε ο Γιάννης Χατζηδημητράκης

enthemata.wordpress.com

Σχόλια

Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.

 
Top