Γράφει ο Κωνσταντίνος Προκοπίου
Εισαγωγή
Τα Ελληνικά Μυστήρια (τα Ελευσίνια Μυστήρια) έχουν σαν Θεωρητική Βάση την Ορφική Θεολογία που ενέπνευσε ολοκληρο τον αρχαίο κόσμο... κι είχαν σαν σκοπό να οδηγήσουν τον μύστη ως την Αυτοψία του Αληθινού Όντος, της Θεότητας. Υπήρχαν Τέσσερις (Φανερές) Βαθμίδες Μύησης (και μία Πέμπτη Βαθμίδα, γιά την οποία δεν αναφέρονται πολλά)... αλλά οι περισσότεροι δεν έφταναν καν στην δεύτερη Βαθμίδα...
Έτσι, αυτοί που θα μπορούσαν να μιλήσουν πραγματικά γιά τα Μυστήρια ήταν οι «Πραγματικοί Μύστες», σαν τον Πλάτωνα, κι όχι όσοι είχαν μία επιφανειακή, εξωτερική σχέση με τα Μυστήρια... Πολύ περισσότερο δεν θα μπορούσαν να είναι σε θέση να μιλήσουν οι μετέπειτα χριστιανοί πατέρες, όχι μόνο γιατί απέχουν χρονολογικά κάποιους αιώνες από την ακμή του ελληνικού πολιτισμού, αλλά προπάντων γιατί η έλλειψη πληροφοριών κι η αμαθής εμπάθεια οδηγούσε (ακόμα και φωτισμένα μυαλά) σε μία διαστρεβλωμένη εικόνα των Μυστηρίων, που είναι ανάξια αναφοράς και από φιλοσοφική, και από ιστορική, άποψη...
Οι αμαθείς χριστιανοί θεωρούσαν όλους τους έλληνες ανόητους και παρίσταναν τα Μυστήρια κάτι σαν θεατρική παράσταση... Όμως το να μιλάνε γιά κάτι που δεν γνώριζαν και μάλιστα να εκφέρουν γνώμη, εμπνεόμενοι μόνο από μίσος, δεν δείχνει μόνο έλλειψη λογικής αλλά και βαθιά ανοησία και μικροπρέπεια...
Οι Πέντε Μυητικές Βαθμίδες των Μυστηρίων είναι:
Α) Τα Μικρά Μυστήρια της Περσεφόνης: Ψυχοσωματική Κάθαρση (καθαρμοί που συμπεριλαμβάνουν όχι μόνο σωματικούς καθαρμούς, αποχή από ορισμένες τροφές, πράξεις, αλλά και απόρριψη επιθυμιών και ορέξεων, αλλά και υλικές σκέψεις προσανατολισμένες προς τον υλικό κόσμο).
Β) Τα Μεγάλα Μυστήρια της Κόρης: Ψυχοδυναμική Μύηση, Απελευθέρωση από τις ορμές της ψυχής, απάθεια, απελευθέρωση από τον κύκλο της μετενσωμάτωσης.
Γ) Τα Μεγάλα Εποπτικά Μυστήρια των τιτάνων: Υπέρβαση των νοητικών διαδικασιών και της πολλαπλότητας.
Δ) Τα Μεγάλα Μυστήρια του Ζαγρέα: Έκσταση, Αυτοψία, Ένωση με την Θεότητα – Είναι, (Απορρόφηση στην Ενότητα του Είναι)
Ε) Τα Άρρητα Μυστήρια του Διός: η Πέμπτη Μυητική Βαθμίδα που Οδηγεί Ως την Απορρόφηση στην Θεότητα (που αναφέρεται ενδεικτικά μόνο από τον Πλάτωνα).
Ολόκληρη η ελληνική φιλοσοφία (που ήταν όχι μόνο μία θεωρητική αντίληψη της Πραγματικότητας αλλά και μία βιοθεωρία, μία πρακτική ζωής) δεν είναι παρά «σχόλια» της Μυστηριακής Πρακτικής και Ζωής...
Ο Πλάτωνας υπήρξε ο μεγαλύτερος ίσως μύστης στην αρχαιότητα. Αναφέρθηκε με σεβασμό στα Μυστήρια, κι είπε «όσα» του επιτρεπόταν να «πει», με καλυμένο τρόπο. Στον «Φαίδωνα» ταυτίζει απόλυτα τον μυητικό σκοπό των Μυστηρίων με το έργο της «αληθινής φιλοσοφίας», που είναι η απελευθέρωση (λύσις) της ψυχής από το σώμα...
Στην πραγματικότητα τα Μυστήρια, όπως διαμορφώθηκαν από την Ορφική Θεολογία, κι όπως τα γνώρισε ο Πλάτωνας, υπήρξαν η Ανεξάντλητη Δεξαμενή όλης της ελληνικής φιλοσοφίας και σκέψης. Ο Πλάτωνας και οι άλλοι μεγάλοι έλληνες φιλόσοφοι, μόλις που ψέλισαν κάτι από το «Ιερό Μυστικό». Ο Πλάτωνας δεν έκανε τίποτα άλλο από το να μεταφέρει και να εκλαϊκεύσει σε φιλοσοφικό και ψυχολογικό και ανθρωπολογικό επίπεδο, την «Μυστική Θεωρία και Πρακτική».
Σύμφωνα με την Ορφική Θεολογία Ταύτιζε το Άπειρο Θείο με το Αγαθόν, και τον Κοσμικό Θείο Λόγο που Διαπερνά τα πάντα (τον Διόνυσο Ζαγρέα) με το «Είναι».
Από το Σώμα του Λόγου που «κοματιάζεται» (στην γλώσσα του μύθου), «πολλαπλασιάζεται», προκύπτουν οι κόσμοι, ο νοητικός κόσμος, ο κόσμος της κατώτερης ψυχής, κι εμψυχώνεται ο κόσμος της ύλης...
Η Πλατωνική Θεωρία του Όντος έχει καθαρά «Ορφική καταγωγή». Το Ον Ορίζεται (από τον Πλάτωνα) στις Πέντε Εκδηλώσεις Του:Δίας - Αγαθόν
Ζαγρέας (Λόγος) – Είναι
Νους
Ψυχή
Ύλη – Σώμα.Επίσης ο Πλάτωνας καθόριζε την Απελευθέρωση του Όντος από το σώμα και τον κόσμο και την «ανάβασή» του ως την Θεότητα (Αγαθόν) σε τέσσερις βαθμίδες:
Απελευθέρωση από την κατώτερη υλική ψυχή (επιθυμητικό – ψυχοσωματικές λειτουργίες), απάρνηση του κόσμου.
Απελευθέρωση από την αστρική ψυχή (θυμικό – ψυχοδυναμικές ροπες), απάθεια.
Απελευθέρωση από την νοητική ψυχή ή νου (λόγος – νοητικές διαδικασίες), περισυλλογή από την πολλαπλότητα κι ανύψωση ως την Ενότητα.
Θεωρία του Είναι, απορρόφηση στην Ενότητα του Είναι, ομοίωση με το θεό.
Αντιστοιχεί μάλιστα στις Τέσσερις Βαθμίδες της Οντολογικής Ανάβασης τις Τέσσερις Μεγάλες Αρετές: Φρόνηση, Σωφροσύνη, Ανδρεία, Δικαιοσύνη.
Μία Πέμπτη Βαθμίδα της Οντολογικής Ανάβασης, Απορρόφηση στο Αγαθόν, μόλις που αναφέρεται από τον Πλάτωνα, στα Κείμενά του, στην Έβδομη Επιστολή του, με επιφύλαξη.
Στα βήματα του Πλάτωνα πάτησαν όλοι οι μεγάλοι φιλόσοφοι της αρχαιότητας, κι οι Στωϊκοί, κι ο Επίκουρος, κι ο Πλωτίνος... Ακόμα ο Πλάτωνας, μέσω των χριστιανών πατέρων «πέρασε» ολόκληρος στην χριστιανική θεολογία. Άλλωστε ο Ιησούς δεν δίδασκε κάτι διαφορετικό από τον Ορφέα (τον «θεολόγο, κατά τον Πλάτωνα), και τον Πλάτωνα.
Η Ορφική Θεολογία, μολονότι αφομοιώνει όλη την ελληνική (Ησιόδεια) θεογονία, αναλύοντας και αποσαφηνίζοντας δυσνόητους μεταφυσικούς όρους, όπως το Χάος, ο Φάνης (Έρως), και τις διαλεκτικές σχέσεις πνευματικού, «υλικού» στοιχείου... εντούτοις από τον 7ο π.Χ. αιώνα (και αποδεδειγμένα από τον 6ο π.Χ. αιώνα) και μετά, έχει εγκαθιδρυθεί η Αντίληψη Μίας και Μόνης Πνευματικής Αρχής που εκπροσωπείται από τον Δία.
Ο Ζευς Είναι η Αρχή που Διαχέεται Παντού, σε όλο το Βάθος και όλο το Πλάτος της Ύπαρξης. Ο Ζευς Αποτελεί την αρχή, το μέσον και το τέλος των πάντων, του όντος, του ανθρώπου. Ο ίδιος ο Πλάτωνας αναφέρεται (στους «Νόμους» κι αλλού) στον «παλαιό λόγο» κατά τον οποίο «ο μεν δη Θεός αρχήν και τελευτήν και μέσα των όντων απάντων έχει».
Και στο «αποδιδόμενο» στον Αριστοτέλη σύγγραμα «Περί κόσμου» αναφέρεται: «Ζευς πρώτος εγένετο, Ζευς ύστατος αρχικέραυνος. Ζευς κεφαλή, Ζευς μέσα. Διός δ’ εκ πάντα τελείται. Ζευς πυθμήν γαίης τε και ουρανού αστερόεντος...».
Η Ορφική Θεολογία διαποτίζει το ελληνικό πνεύμα γιά, τουλάχιστον, 12 αιώνες (μέχρι την πολιτική επικράτηση του εξωτερικού εκκλησιαστικού χριστιανισμού, και «διασώζεται» μέσα στην παγκόσμια φιλοσοφική σκέψη.
Από τον Δία, την Άρρητη κι Άγνωστη Αρχή, τον Υπέρτατο όλων Θεό, Γεννιέται στους Κόλπους της Απόκρυφης Φύσης (της Δημιουργίας κι Εξέλιξης), που Εκφράζεται από την Προκοσμική Δήμητρα (Δηώ), ή Κόρη, ο Ζαγρέας, που Είναι η Κοσμική Ουσία στην Απόλυτη Ενότητά της (Είναι), κι από την Οποία θα προέλθουν όλα μέσα στην δημιουργία. Ο Ζαγρέας Είναι το «Είναι» των φιλοσόφων (Πλάτωνας), ο Λόγος των Στωικών, που Βρίσκεται στην Βάση των πάντων.
Αλλά μέσα στην Ουσία του Όντος (Είναι) Εκδηλώνονται ήδη διασπαστικές τάσεις που θα «οδηγήσουν» στην πολλαπλότητα, σε Θεικό Επίπεδο στην αρχή, και μετά στους κατώτερους κόσμους. Σύμφωνα με τον «μύθο» (δηλαδή τον «αλληγορικό λόγο», στο νοηματικό υπόστρωμα του οποίου υποδηλώνεται ένα διαφορετικό νόημα από τα λεγόμενα, που μόνο οι μύστες μπορούν να αποκωδικοποιήσουν, αφού χρειάζεται ειδική ανάγνωση «κάτω από τις λέξεις», γιά την κατανόηση του πραγματικού νοήματος, ένα «κλειδί» αποκωδικοποίησης...), όταν ο Ζαγρέας παίζει με τα «παιχνίδια» που του έφεραν οι Τιτάνες, κι αντικρύζει το «είδωλό» του στον «καθρέφτη» ξεκινά η πρώτη διάσπαση.
Σε ένα τελετουργικό «κατασπαραγμό» οι Τιτάνες θα κοματιάσουν το Σώμα του Θεού και αφού το «βράσουν» τελετουργικά, θα το καταπιούν, αφομοιώνοντας το «Θείο Στοιχείο» μέσα σε ξεχωριστές οντότητες. Αλλά η Διάσπαση του Θείου Όντος, τουλάχιστον σε Θεϊκό Επίπεδο, δεν είναι δυνατή και τελειωτική. Η Καρδιά του Όντος Μένει Ζωντανή και το Ον Αναγεννάται στην Πλήρη Ενότητά Του.
Εξ’ άλλου, επειδή ακριβώς η Διάσπαση του Όντος δεν είναι δυνατή στην Ουσία Του, γι’ αυτό και οι Τιτάνες δεν μπορούν να «επιβιώσουν», τουλάχιστον στο Θεϊκό Επίπεδο, και «κατακεραυνώνονται» και γίνονται στάχτες.
Στην πραγματικότητα η Διάσπαση του Όντος, ο «κατασπαραγμός» του Θεού, δεν είναι παρά η Φυσική Εξέλιξη, κι οι Τιτάνες δεν κάνουν τίποτα άλλο από το να προωθούν την Εξέλιξη της Δημιουργίας. Η Τελετουργική Πράξη τους δεν είναι κακή και αμαρτωλή παρά μόνο από την άποψη της Κατάβασης του Όντος από την Ενότητα στην πολλαπλότητα, της Κατάβασης σε κατώτερα οντολογικά πεδία, κόσμους.
Από τις στάχτες των «κατακεραυνωμένων» Τιτάνων θα γεννηθούν όλα τα όντα και οι άνθρωποι. Τα όντα που θα γεννηθούν έτσι έχουν μέσα τους τον Θεό, τον Ενοποιό Λόγο (των φιλοσόφων), την Πραγματική Θεϊκή Ουσία του Όντος, την Ενότητα του Είναι, (το Διονυσιακό Στοιχείο), και την «τιτανική φύση», (την ορμή προς την πολλαπλότητα και την ατομικοποίηση, την ατομικότητα).
Αυτά τα όντα θα γεννηθούν σε διάφορες βαθμίδες στον ουράνιο νοητικό τόπο, σαν νοητικές ψυχές (νόες, σύμφωνα με τους φιλοσόφους) αλλά λόγω της «τιτανικής φύσης» τους, δεν θα μπορέσουν να επιβιώσουν εκεί και θα ξεπέσουν στον κόσμο της Φύσης που «εκπροσωπείται» από την Δήμητρα.
Η Δήμητρα (Δη-μήτηρ, γη-μητέρα) είναι η Υπερφύση, η Παγκόσμια Ψυχή, είναι η Αληθινή Γη όπου κατοικούν τα όντα σαν ψυχές (αστρικές ψυχές). Κι είναι η Δήμητρα (με τις ψυχές) που θα «εμψυχώσει» τον «κάτω κόσμο» της ύλης. Ο κόσμος της ύλης, είναι ο Κόσμος του Πλούτωνα, του Άδη, ο κόσμος των «νεκρών». Ο Κόσμος του Πλούτωνα είναι ο «κάτω κόσμος» γιά όσους βρίσκονται στην Αληθινή Γη της Δήμητρας (Ψυχή), σε «σπήλαια» και κοιλότητες της Αληθινής Γης, στον κόσμο των «νεκρών».
Βλέπουμε εδώ ότι υπάρχει μία πλήρης ανατροπή της εικόνας της ζωής που είχε ο απλός άνθρωπος. Ο Κόσμος των ψυχών όπου κατοικούν αυτοί που δεν έχουν γεννηθεί ή έχουν πεθάνει, είναι ο Αληθινός Κόσμος, και τούτος εδώ ο κόσμος της ύλης είναι πραγματικά ο «κόσμος των νεκρών».
Η Ψυχή (στον Τόπο της Δήμητρας, της Παγκόσμιας Ψυχής, της Αληθινής Γης) που «εκπροσωπείται» στον «μύθο» (στον «αλληγορικό λόγο») από την Κόρη (όχι την Προκοσμική Κόρη, την Μητέρα του Ζαγρέα, αλλά την Κόρη της Ελευσίνιας Μυθολογίας που διασώζεται στον Όμηρο, στον ύμνο του γιά την Δήμητρα) λόγω της τιτανικής φύσης της «αρπάζεται» κυριολεκτικά από τον Πλούτωνα της ύλης, και κατοικεί στον κόσμο των «νεκρών» μέσα σε ένα «σώμα» («σώμα είναι το σήμα της ψυχής»). Εξ’ αιτίας της σύνδεσης της Ψυχής με το σώμα γεννιούνται οι ψυχοσωματικές λειτουργίες (η Περσεφόνη, η υλοψυχή, η υλική ψυχή των φιλοσόφων).
Αυτές οι ψυχοσωματικές λειτουργίες είναι τα δεσμά της Ψυχής, που την δένουν στο σώμα, το οποίο θεωρείται σαν τάφος της Ψυχής... Αλλά η Ψυχή δεν μπορεί να μείνει γιά πάντα στον Κόσμο του Πλούτωνα... Όταν έρχεται ο χρόνος η Περσεφόνη εγκαταλείπει τον σκοτεινό κόσμο γιά να αναδυθεί σαν Κόρη στον Αληθινό Κόσμο, στην Αληθινή Γη της Δήμητρας, στον Φωτεινό Κόσμο, ενώ οι δεσμοί με το σώμα (η υλική ψυχή) καταστρέφεται... (όλοι οι νεκροί οναμάζονται «Δημήτρειοι»).
Αλλά εφ’ όσον δεν είχε φροντίσει η Ψυχή όσο ήταν στο Βασίλειο του Πλούτωνα να μυηθεί στα Μυστήρια (ή να ασκήσει την «αληθινή φιλοσοφία» κατά τον Πλάτωνα), να κατανοήσει την πραγματική οντότητά της και να απελευθερωθεί από τα δεσμά του σώματος, μετά από εύλογο χρόνο θα «ξανα-αρπαχθεί» από την κόσμο της ύλης και θα μετενσωματωθεί σε κάποιο άλλο σώμα (μετενσωμάτωση, μετεμψύχωση). Ο Πλάτωνας γράφει στον «Φαίδωνα» ότι οι ζωντανοί προέρχονται από τους νεκρούς κι οι νεκροί από τους ζωντανούς.
Έτσι ο «μύθος» της Κόρης-Περσεφόνης (Ψυχής και υλοψυχής, αντίστοιχα) ερμηνεύεται σαν ο κύκλος της Ζωής και του θανάτου (στον Αληθινό Κόσμο, και στον κόσμο της ύλης, αντίστοιχα), ο κύκλος της μετεμψύχωσης, που ακολουθεί κάθε Ψυχή. Η Αθάνατη Κόρη της Δήμητρας γίνεται θνητή σύζυγος του Πλούτωνα, η Περσεφόνη, και «ξανανεβαίνει» στον Αληθινό Κόσμο σαν Κόρη. κι έτσι συνέχεια.
Η συσχέτιση του «μύθου» με τον κύκλο της ζωής στην γη (βλάστηση, στάρι, κλπ) αν και δεν είναι άστοχος, εντούτοις αποτελεί μία πολύ επιφανειακή εξήγηση των Μυστηρίων..Απλά οι Ελευσίνιοι Μύστες γιά να μιλήσουν γιά την Αληθινή Ζωή και τον Κύκλο της Ζωής χρησιμοποίησαν την παραβολή της βλάστησης, κι ιδιαίτερα του σταριού, κάτι που έκανε και ο Ιησούς όταν μιλούσε με παραβολές.
Αλλά ο «μύθος» λέει πολύ περισσότερα, τουλάχιστον γιά όσους γνωρίζουν την αλληγορική γλώσσα των μύθων.
Είναι ολοφάνερο ότι η Ορφική Θεολογία όπως διαμορφώθηκε τον 7ο και 6ο π.Χ. και διδάσκονταν στα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελεί «σύνθεση διαφορετικών παραδόσεων» (της Λατρείας του Ζαγρέα-Διονύσου, που αποτελεί μετεξέλιξη της εκστατικής Διονυσιακής Λατρείας, και που προήλθε από την Ορφική Μεταρύθμιση, και της Ελευσίνιας Μυθολογίας...), σε ένα αρκετά συγκροτημένο σύνολο και μία «Ενιαία Θεώρηση της Πραγματικότητας».
Ο Σκοπός των Μυστηρίων
Ο πραγματικός σκοπός των Μυστηρίων ήταν όχι μόνο να μυήσει τον άνθρωπο στην γνώση του πραγματικού όντος, στο αληθινό νόημα της μετα-υλικής ζωής και του «θανάτου μέσα στην ύλη», αλλά προπάντων να τον απελευθερώσει από τα δεσμά του σώματος, από τον κύκλο των μετενσωματώσεων, ώστε να ανέλθει πάλι στους «ουράνιους» κόσμους από τους οποίους «έπεσε».
Τα Μυστήρια τελούνταν δύο φορές τον χρόνο, στην εαρινή (τα Μικρά Μυστήρια) και στην φθινοπωρινή (τα Μεγάλα Μυστήρια) ισημερία, που συμβόλιζαν την «κατάβαση της Ψυχής στον κόσμο της ύλης» στο Βασίλειο του Πλούτωνα, και την «ανάβαση της Ψυχής στον Κόσμο της Υπερφύσης» της Αληθινής Γης (στο Βασίλειο της Δήμητρας, της Παγκόσμιας Ψυχής), αντίστοιχα.
Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης), εν Άγραις – Κάθαρση και Αναγέννηση
Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) στην Άγρα, γίνονταν τον μήνα Ανθεστηριώνα (Φεβρουάριος-Μάρτιος), όταν πλησίαζε η εαρινή ισημερία. Η περιοχή της Άγρας εκτείνονταν από το Α΄ Νεκροταφείο μέχρι το Παναθηναϊκό Στάδιο, περιλάμβανε τον Λόφο της Άγρας κι όλη την περιοχή πάνω από τον Ιλισσό, μέχρι τον Λόφο Αρδηττό. Εκεί, σε μία κατάφυτη περιοχή κι όχι μακριά από την πηγή της Καλιρρόης, υπήρχε ο Ναός της Δήμητρας και Της Περσεφόνης, όπου τελούνταν τα Μικρά Μυστήρια («τα Εν Άγραις»).
Ο Ναός αυτός (και τα Μυστήρια) σχετίζονταν με τον εξωτερικό γήινο κόσμο ενώ ο Ναός στην Ελευσίνα σχετίζονταν με την Εσωτερική Ζωή της Ψυχής και τα μεταθανάτια μυστήρια.
Τους υποψήφιους μύστες δίδασκε ο Ιεροφάντης, ο Αρχιερέας της Ελευσίνας, κι οι μυσταγωγοί. Σε αυτή την Μύηση ήταν δεκτοί όλοι, κάθε άνθρωπος, (με προϋπόθεση ότι ήταν καθαρός άνθρωπος και δεν είχε διαπράξει φόνο ή κάποιο άλλο μεγάλο κακό)... Τελούνταν καθαρτήριες τελετές που περιλάμβαναν και ένα τελετουργικό λουτρό στον Ιλισσό που κυλούσε εκεί κοντά.
Στην πραγματικότητα όμως, πέρα από την Διδασκαλία κι όσα τελούνταν εξωτερικά τα Πραγματικά Μυστήρια Βιώνονταν μέσα στην Ψυχή του καθενός που δέχονταν την Μύηση.
Τα Μυστήρια είχαν σαν αντικείμενο την Απελευθέρωση της Ψυχής από τις ψυχοσωματικές λειτουργίες που την έδεναν με το σώμα. Ο μύστης έπρεπε να αποκτήσει Φρόνηση και να διευθετήσει τις ψυχοσωματικές λειτουργίες. Η καθαρή σωματική ζωή, η αποχή από βρώμικες τροφές, αλλά κι οι τελετουργικοί καθαρμοί, δεν ήταν παρά ένα εξωτερικό στάδιο στην εξέλιξη. Ο μύστης έπρεπε ακόμα να καθαρθεί από ορέξεις, επιθυμίες, πάθη, που τον έδεναν με τα υλικά πράγματα. Σε ένα ακόμα πιό υψηλό επίπεδο έπρεπε να αποβάλλει όλες τις σκέψεις που στρέφονταν προς τον υλικό κόσμο, και να ανυψώσουν το νου τους στην Αληθινή Ζωή, που είναι πέρα από τον υλικό κόσμο.
Αυτή η ψυχοσωματική κάθαρση ήταν η απαραίτητη προϋπόθεση γιά να περάσει κάποιος από την εξωτερική ζωή στην γη στην εσωτερική ζωή της Ψυχής. Αυτό είναι το πραγματικό νόημα της «Αναγέννησης». Αν κι όσοι μυούνταν στα Μικρά Μυστήρια έφερναν τον τίτλο του «μύστη», στην πραγματικότητα μόνο όσοι ολοκλήρωναν την ψυχοσωματική κάθαρση, όσοι «Αναγεννήθηκαν» πραγματικά, ήταν σε θέση να γίνουν αληθινοί μύστες στα Μεγάλα Μυστήρια που γίνονταν στην φθινοπωρινή ισημερία, στην Ελευσίνα...
Τα Μεγάλα Μυστήρια στην Ελευσίνα γίνονταν στο Ναό της Δήμητρας στην Ελευσίνα, το μήνα Βοηδρομιώνα (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος), όταν πλησίαζε η φθινοπωρινή ισημερία και διαρκούσαν εννέα ημέρες.
Υπήρχαν Τέσσερις Βαθμίδες Μύησης. Από Αυτές τις Τέσσερις Βαθμίδες, οι Δύο Βαθμίδες, η Μύηση και η Εποπτεία ήταν ευρέως γνωστές σε ένα ικανό αριθμό μυστών, ενώ οι Τελευταίες Βαθμίδες, η Αυτοψία και η Έκσταση ήταν ελάχιστα γνωστές κι είχαν μυηθεί σε αυτές ελάχιστοι άνθρωποι (μεταξύ αυτών και ο Πλάτωνας). Το γεγονός ότι υπήρχαν αυτές οι Βαθμίδες Μύησης αποδεικνύεται από τις μαρτυρίες του Πλάτωνα (στα κείμενά του) και άλλων φιλοσόφων, από τα λεγόμενά τους και τις αναφορές τους σε αυτά.
Οι Πέντε Βαθμίδες Μύησης (μαζί με την πρώτη βαθμίδα μύησης των Μικρών Μυστηρίων που έχει προηγηθεί) ήταν:
α) Τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) – Κάθαρση και Αναγέννηση.
β) Τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης) – Μύηση και Λύσις ή Απελευθέρωση από τον «κύκλο της μετενσωμάτωσης».
γ) Τα Μεγάλα Εποπτικά Μυστήρια (των «τιτάνων») – Εποπτεία και Ενοποίηση του όντος.
δ) Τα Μεγάλα Μυστήρια της Ιερής Μετάληψης (του Ζαγρέα) – Αυτοψία και Ένωση με το θεό.
ε) Τα Άρρητα Μυστήρια (του Διός) – Έκσταση και Απορρόφηση στο Θεό.
Στα Μεγάλα Μυστήρια εκτός από την Μύηση που ήταν Μυστική (κι «άρρητη» στις Υψηλές Βαθμίδες), γίνονταν και δημόσιες γιορτές και τελετουργίες στις οποίες συμμετείχε όλος ο λαός. Οι δημόσιες εκδηλώσεις είναι γνωστές και δεν παρουσιάζουν κάποιο ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Το Πραγματικό Περιεχόμενο των Μυστηρίων όμως είναι η Μύηση στα Μυστήρια της Ψυχής.
Οι Δημόσιες Εκδηλώσεις (στην Κλασσική Περίοδο) ήταν:
1) Ιερή Πομπή ιερέων της Ελευσίνας με τα «ιερά αντικείμενα», ξεκινούσε από την Ελευσίνα (μέσω της Ιεράς Οδού), και έφτανε ως το εν άστει Ελευσίνιο, στην Αθήνα, στους πρόποδες της Ακρόπολης.
2) Αγυρμός και πρόρρηση στην Ποικίλη Στοά της Αθηναϊκής Αγοράς. (Συγκέντρωση των υποψήφιων μυστών και ανακοίνωση της έναρξης των Μυστηρίων και των προϋποθέσεων συμμετοχής στα Μυστήρια).
3) Η Τελετή «Άλαδε μύσται» (οι «μύστες στην θάλασσα»). Ιερή πομπή ως την θάλασσα του Φαλήρου, τελετουργικό λουτρό στη θάλασσα και θυσία μικρού χοίρου...
4) Μεγάλη Θυσία προς τιμήν της Άχθειας (Λυπημένης) Δήμητρας, στο εν άστει Ελευσίνιο.
5) Τα «Επιδαύρεια», Μεγάλη Θυσία προς τιμήν του Ασκληπιού (δεύτερη θυσία ανάλογη με εκείνη της προηγούμενης μέρας).
6) Ιερή Πομπή του Ίακχου (αγάλματος της θεότητας πάνω σε άρμα), και των «ιερών αντικειμένων», από το εν άστει Ελευσίνιο ως το Ιερό Τελεστήριο της Θεάς στην Ελευσίνα (μέσω της Ιεράς Οδού), στην οποία συμμετείχαν ιερείς, μύστες και πλήθος κόσμου.
7) Θυσίες προς τιμήν της Θεάς...
Πριν εισέλθουν στο Τελεστήριο οι μύστες μεταλάμβαναν τον «Κυκεώνα» (παχύρρευστο ποτό από νερό, αλεύρι, και μυρωδικά) και «ιερά γλυκίσματα» από στάρι και κριθάρι... Μετά από αυτή την τελετή ακολουθούσε (αργά τη νύχτα) η Μύηση (Μύηση Δεύτερου Βαθμού) στο Τελεστήριο, των υποψήφιων μυστών.
8) Την νύχτα της 21ης Βοηδρομιώνος γίνονταν η Εποπτεία (Μύηση Τρίτου Βαθμού), σε όσους είχαν λάβει τις προηγούμενες μυήσεις κι είχαν προετοιμαστεί τουλάχιστον γιά ένα χρόνο...
9) Την τελευταία ημέρα γίνονταν η τελετή των πλημμοχόων, σπονδές προς τους νεκρούς. Κατά την τελετή ανύψωναν δύο πήλινα δοχεία (πλημμοχόες), με κάποιο «αγνωστο» υγρό, ένα προς την ανατολή, ένα προς την δύση, κι έχυναν το περιεχομενό τους στη γη, προφέροντας μυστικές φράσεις. Ακολουθούσαν εορταστικές εκδηλώσεις. Τελος, η Ιερή Πομπή με τον Ίακχο επέστρεφε στην Αθήνα...
Οι Ανώτερες Μυήσεις «δίνονταν» έξω από την επίσημη εορταστική περίοδο, και με μυστικό τρόπο, σε ελάχιστους ανθρώπους. Το γεγονός ότι δίνονταν αυτές οι Ανώτερες Μυήσεις καθώς και το «περιεχόμενό» τους μαρτυρείται τόσο από το θεολογικό υπόστρωμα των Μυστηρίων, όπου κυριαρχούσε η μορφή του Βάκχου, πάρεδρου της Δήμητρας στην Ελευσίνα, όσο και από μαρτυρίες του Πλάτωνα, καθώς και άλλων φιλοσόφων.
Οι Κατώτερες Μυήσεις που σχετίζονταν με την Περσεφόνη και την Κόρη (και την Δήμητρα), ήταν λίγο πολύ, εξωτερικές μυήσεις που είχαν σκοπό την απελευθέρωση των ανθρώπων από τα κατώτερα βασίλεια.
Η Μέση Μύηση, η Εποπτεία, είχε σκοπό την «ενοποίηση του νου», του «οντολογικού πυρήνα» του ανθρώπου... Οι Ανώτερες Μυήσεις όμως που σχετίζονταν με τον Ζαγρέα-Διόνυσο, (τον Βάκχο, τον Ίακχο...) και τον Δία, ήταν εσωτερικές μυήσεις που είχαν σκοπό την Ένωση με τον θεό Ζαγρέα, την Απορρόφηση στην Αρχή των Πάντων (τον Θεό Δία).
Το γεγονός ότι υπάρχει ιερή σιγή γιά τις Ανώτερες Μυήσεις και «σχεδόν» παντελής έλλειψη πληροφοριών, δείχνει απλά ότι επρόκειτο γιά ένα Ιερό Μυστικό που μεταδίδονταν σε ελάχιστους, όχι ότι δεν υπήρχαν Ανώτερες Μυήσεις και δεν συνέβαιναν αυτά που περιγράφουμε.
Άλλωστε, αν δεν υπήρχε, ο Ορφέας (ο «θεολόγος» κατά τον Πλάτωνα), η Ορφική Θεολογία (στην οποία αναφέρεται ο Πλάτωνας και μεταφέρει στα κείμενά του), τα Ελευσίνια Μυστήρια με τις Πέντε Βαθμίδες Μύησης, ο Πλάτωνας δεν θα μπορούσε να μιλήσει γιά το Είναι (που «σχετίζει» με τον Ζαγρέα, το Ον), ούτε γιά το «τελείως είναι», το Αγαθόν (που «σχετίζει» με τον Θεό Δία).Ούτε θα μπορούσαν οι Στωικοί να μιλούν γιά τον Παγκόσμιο Λόγο που βρίσκεται στην Βάση των Πάντων. Όλες αυτές οι «αντιλήψεις» έχουν αφετηρία, τα Μυστήρια, την Ορφική Θεολογία, τον Ορφέα (που ήταν πραγματικό πρόσωπο, κι όχι μυθικός ήρωας του πολιτισμού...)...
Τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης) – Μύηση και Λύσις, Απελευθέρωση από τον «κύκλο των μετενσωματώσεων»
Διδασκαλία...
Η Μύηση είχε σαν σκοπό την αποκάλυψη της αληθινής φύσης της Ψυχής που ο Πραγματικός Τόπος της είναι η Υπερφύση (η Αθάνατη Κόρη – Ψυχή) σε αντιδιαστολή με τα Μικρά Μυστήρια που είχαν σαν σκοπό την διευθέτηση των ψυχοσωματικών λειτουργιών (η Θνητή Περσεφόνη – υλοψυχή).
Ο μύστης (ο άνθρωπος, ή Ψυχή) έπρεπε πέρα από την εξωτερική ζωή να βιώσει την αληθινή εσωτερική φύση του και μέσα από τον ψυχοδυναμικό διασκορπισμό σε ορμές και επιθυμίες που προσανατολίζουν προς τον εξωτερικό υλικό κόσμο να αναδυθεί στην ήρεμη, γαλήνια και απαθή αληθινή ζωή της Ψυχής.
Μέσα στην Ίδια την Ψυχή (στην Αθάνατη Κόρη – Ψυχή) ανοίγονται δύο δρόμοι:
Ο Δρόμος προς τα Άνω, προς το Βασίλειο της Ψυχής (το Βασίλειο της Δήμητρας, της Υπερφύσης), κι ο Δρόμος προς τα κάτω, προς την ενσωμάτωση (στο Βασίλειο του Πλούτωνα).
Μόνο όταν η Ψυχή Καθαρθεί από κάθε εσωτερική ορμή κι επιθυμία προς τον εξωτερικό υλικό κόσμο, ασκώντας την Αρετή της Σωφροσύνης, κάνοντας την «σωστή» επιλογή, με εσωτερική ψυχική μεταμόρφωση, κι όχι με μαγικό τρόπο, ή μέσω κάποιας τελετουργίας, μπορεί να γλιτώσει από τον «κύκλο της μετενσωμάτωσης».
Τότε μόνο, όταν η Ψυχή φτάσει στην γαλήνια απάθεια «λύεται» πραγματικά από τα δεσμά του σώματος και του κόσμου και μπορεί να ακολουθήσει μία πορεία, στα Ηλύσια Πεδία και σε ακόμη Υψηλότερους Ουράνιους Κόσμους. Αυτή ήταν η «Λύσις» (από το σώμα), αλλά δεν ήταν το τελικό στάδιο στην Εξέλιξη της Ψυχής. Αυτή ήταν η Πραγματική Μεγάλη Ψυχική Αναγέννηση και Τελετουργίες.
Όλα αυτά που διδάσκονταν ο μύστης στο μεταξύ διάστημα από τα Μικρά Μυστήρια (της Περσεφόνης) μέχρι τα Μεγάλα Μυστήρια (της Κόρης), «συμβολίζονταν» στο Ναό της Δήμητρας, την νύχτα της Μύησης. Ο μύστης καθοδηγούνταν σε δύο κλίμακες, μία καθοδική που οδηγούσε (ίσως στο Πλουτώνιο και στην «σπηλιά» που περιλάμβανε) στην αναπαράσταση του υλικού κόσμου (του Πλούτωνα) και μετά σε μία ανοδική κλίμακα (μέσα στο Τελεστήριο) που οδηγούσε στην Ολόφωτη Αίθουσα της Θεάς, στην αναπαράσταση της Αληθινής Γης και της Αληθινής Ζωής (στα Ηλύσια Πεδία).
Έτσι, σαν την Κόρη – Περσεφόνη, ο μύστης (η Ψυχή) αναδυόνταν από τον κόσμο του Πλούτωνα στο Βασίλειο της Δήμητρας. Σύμφωνα με μερικούς μελετητές η μετάβαση από το σκότος του κόσμου στο Φως της Ζωής γίνονταν μέσα στο Τελεστήριο (αλλά αυτό έχει λίγη σημασία αφού ο συμβολισμός της τελετουργίας είναι ολοφάνερος...)
Η «Λύσις» της Ψυχής από τα δεσμά του σώματος και του κόσμου ήταν καθαρά εσωτερική, ψυχολογική, κι αυτή η «ψυχική μεταμόρφωση» αναπαριστάνονταν και την Νύχτα της Μύησης. Αυτή η «Λύσις» ήταν προετοιμασία γιά την «αντικειμενική» μετάβαση στους μεταθανάτιους κόσμους.
Η Τελετουργία δεν ήταν απλά μία «θεατρική αναπαράσταση» των δύο κόσμων...
Η Τελετουργία συμβόλιζε και την «Προσωπική Εσωτερική Λύσιν» του μύστη και την αντικειμενική μετάβασή του στον μεταθανάτιο κόσμο. Εξ’ άλλου οι μεταθανάτιοι κόσμοι ήταν εσωτερικοί, μη-υλικοί κόσμοι κι όχι τόποι μέσα στον ίδιο κοσμικό χώρο.
Διδασκαλία...
Ένα χρόνο μετά την Μύηση στα Μυστήρια της Ψυχής, την νύχτα της 21ης Βοηδρομιώνος, την προτελευταία ημέρα των εορταστικών εκδηλώσεων στην Ελευσίνα, μπορούσαν όσοι μύστες ήταν έτοιμοι (είχαν δηλαδή αποδεδειγμένα πραγματοποιήσει την «Λύσιν» της Ψυχής από τα δεσμά του σώματος και του κόσμου κι αυτό «φαίνονταν» όχι μόνο από την προσωπική ψυχολογική μεταμόρφωση του μύστη, αλλά και από τον «έλεγχο» του μύστη από τους Μυσταγωγούς), να λάβουν την Τρίτη Μύηση, την Εποπτεία.
Με άλλα λόγια, γιά να λάβει κάποιος την Εποπτεία έπρεπε να πληροί πραγματικούς όρους κι όχι απλά τυπικές προϋποθέσεις. Η συμμετοχή στην Εποπτεία απαιτούσε οντολογική μεταμόρφωση του μύστη κι όχι μία απλή συμμετοχή στην Τελετουργία.
Στην Εποπτεία δίνονταν σαφείς οδηγίες γιά το πως θα βιώσει ο μύστης την Ενότητα του Όντος, πέρα από την πολλαπλότητα του νου (πέρα από τις διασπαστικές νοητικές λειτουργίες που οδηγούν στην «ατομικότητα», στην πολλαπλότητα).
Ο νους είναι που εκδηλώνει κατ’ εξοχήν την τιτανική φύση του όντος κι είναι ακριβώς το ξεπέρασμα αυτής της φύσης που μπορεί να αποκαλύψει την «θεία φύση μέσα στο ον» («Διονυσιακή φύση», το θεϊκό στοιχείο, το Αληθινό Είναι,)...
Η «ανάβαση» από την κεντρόφυγο δραστηριότητα της αντίληψης στην ανακυκλούμενη διαδικασία της διανόησης κι από κει στην κεντρομόλο επίγνωση της ατομικότητας, του εγώ, οδηγεί τελικά στην συνειδητοποίηση της βαθύτερης αληθινής οντότητας, που Προέρχεται, Βασίζεται, κι Ολοκληρώνεται στο Ον (Είναι).
Το ξεπέρασμα της νοητικής ατομικότητας που μας κρατά στο κόσμο της πολλαπλότητας, η «εγκατάλειψη του εγώ», ο νοητικός θάνατος είναι απόδειξη της Αληθινής Ανδρείας, της Τρίτης Μεγάλης Αρετής.
Μόνο όταν αναπτύξουμε στο έπακρο την Αρετή της Ανδρείας και «πεθάνουμε» νοητικά μορούμε να αναγεννηθούμε σαν θεός, να εκδηλώσουμε δηλαδή το θεϊκό Διονυσιακό στοιχείο που αποτελεί την αληθινή οντότητά μας. Αυτή η Δεύτερη Μεγάλη Νοητική Αναγέννηση ανυψώνει την οντότητα (την Ψυχή) από το Βασίλειο της Δήμητρας, τα Ηλύσια Πεδία, στον Επουράνιο Τόπο από όπου «κατέβηκαν» οι νοητικές ψυχές.
Επαρκή στοιχεία γιά την Εποπτεία (την Τρίτη Βαθμίδα Μύησης) δεν υπάρχουν.
Μόνο έμμεσα, μέσα από την Ορφική Διδασκαλία, και τον Πλάτωνα (που είχε αποδεδειγμένα μυηθεί) μπορούμε να ανασυνθέσουμε και να διευκρινήσουμε το πραγματικό περιεχόμενό της.
Μιλώντας ο Πλάτωνας (στον «Φαίδωνα») γιά την αθανασία της Ψυχής αναφέρεται σε δύο επιχειρήματα (απλές ενδείξεις), το επιχείρημα των εναντίων και το επιχείρημα της ανάμνησης... που αναφέρονται στις Δύο Πρώτες Βαθμίδες Μύησης στα Ελευσίνια Μυστήρια, την Μύηση και την Εποπτεία και «σχετίζονται» με τους δύο ουράνιους τόπους, τα Ηλύσια Πεδία (τον Τόπο της Δήμητρας) και τον επουράνιο τόπο των νοητικών ψυχών, τον επουράνιο τόπο των ιδεών...
Εκεί όμως που ο Πλάτωνας μιλά ξεκάθαρα γιά τους ουράνιους τόπους διαμονής, ανάλογα με την Εξέλιξη της Ψυχής, είναι στον μύθο γιά την «τύχη των ψυχών» και Τελετουργίες
Και την Νύχτα της Εποπτείας γίνονταν κάποιες Τελετουργίες που «σχετίζονταν» με τον κοσμογονικό, οντολογικό και ψυχολογικό μύθο της Διάσπασης του Όντος από τις τιτανικές δυνάμεις που οδηγούσε στην «ατομικότητα» και την πολλαπλότητα...
Τι ακριβώς λέγονταν και πως «αναπαρίσταναν» τον «διασπαραγμό» δεν είναι επακριβώς γνωστό... Η Τελετουργία αυτή προέρχονταν από την μεταρύθμιση της «διονυσιακής ωμοφαγίας» (δηλαδή την πραγματική τελετουργική αναπαράσταση του κατασπαραγμού του Ζαγρέα, με την μορφή του ταύρου, από τους τιτάνες...)...
Γίνονταν χρήση κάποιων τελετουργικών αντικειμένων (τα «παιχνίδια» με τα οποία ξεγέλασαν οι τιτάνες τον Ζαγρέα)... Είναι επίσης βέβαιο ότι γίνονταν κάποιο είδος «ιερής μετάληψης» και «κοινωνίας με τον θεό», (της οποίας αγνοούμε το «υλικό») που είχε αντικαταστήσει την «διονυσιακή ωμοφαγία»...
Τα Μεγάλα Μυστήρια της Ιερής Μετάληψης (του Ζαγρέα) – Αυτοψία και Ένωση με το θεό.Διδασκαλία...
Στην Τέταρτη Βαθμίδα Μύησης (τα Μυστήρια του Ζαγρέα, του Θείου Όντος) οδηγούνταν, έξω από τον εορταστικό κύκλο των Ελευσινίων Μυστηρίων, όσοι μύστες ήταν σε θέση να κατανοήσουν την Ενότητα του Όντος και να βιώσουν προσωπικά το Μυστήριο του Αναγεννώμενου Θεού, που μολονότι Διασπάται σε πολλαπλότητα, Αναγεννάται Πάλι, Αναστένεται ξανά στην Ενότητά Του. Ο Ζαγρέας της Ορφικής Θεολογίας Είναι το Ον που Βρίσκεται μέσα σε όλα, Διαχέεται μέσα σε όλα και Συνέχει τα πάντα. Είναι το «Είναι» του Πλάτωνα και των φιλοσόφων, είναι ο Κοσμικός Λόγος των Στωικών.
Η Ανύψωση Ως την Ενότητα του Όντος είναι δυνατή όταν υπερβαίνονται οι διασπαστικές διαδικασίες του νου... Σε αυτή την Κατάσταση Ενότητας το υποκειμενικό διαχέεται στο Υπερβατικό Αντικειμενικό, στην Κοσμική Πραγματικότητα του θεού. Σε αυτή την Κατάσταση που ξεκινά σαν Επίγνωση της Ενότητας της Οντότητας ξεπερνιέται κάθε αντίληψη διαχωρισμού και κάθε ορμή ατομικοποιήσεως. Το Ον Αποκαθίσταται στην Αρχική Ενότητά Του... Αυτός που φτάνει (ο μύστης) σε αυτό το Μυστικό Βάθος Ύπαρξης, Αναγεννάται στην Ενότητα, όπως ο θεός (Ζαγρέας), γίνεται ο Δευτερογεννημένος, Ταυτίζεται με τον θεό...
Η Αληθινή Οντότητα γιά κάθε ον είναι ο Ζωντανός Θεός (ο Διόνυσος, το Διονυσιακό Στοιχείο), που Αναγεννάται Διαρκώς μέσα στην Ενότητά Του, πέρα από την επιφανειακή ατομικότητα και την απατηλή πολλαπλότητα. Ο Δευτερογεννημένος Ζαγρέας, ο θεός που Αναγεννάται Διαρκώς, ο Γιός του Δία (Διόνυσος) είναι Εικόνα του Αόρατου κι Άρρητου Δία, που Αποτελεί την Αρχή του Παντός...
Η Ανύψωση Ως την Ενότητα του Όντος, η Ταύτιση με το θεό, η Ένωση με το Αρχικό Ον, είναι η πραγματική θεία μετάληψη, το μυστήριο της θείας κοινωνίας με τον Ζαγρέα, που αποτελεί μεταρύθμιση της εκστατικής ένωσης με το θεό Διόνυσο. Με την μεταρύθμιση του Ορφέα οι μύστες κοινωνούν εσωτερικά με τον θεό κι όχι με εξωτερικές ιερουργίες και τελετουργίες. Το μυστήριο εδώ είναι πλήρως εσωτερικευμένο, ενώ στην παλιά Διονυσιακή Λατρεία ήταν εξωτερικό και τελετουργικό...
Η Μύηση της Τέταρτης Βαθμίδας των Μυστηρίων του Όντος, επειδή αναφερόταν στην Εσωτερική Ζωή του όντος κι αποτελούσε προσωπική πραγματοποίηση του κάθε μύστη χωρίς να μπορεί να «ανιχνευτεί» αντικειμενικά, παρά μόνο από το επίπεδο γνώσης του μύστη, τον βαθμό κατανόησής του, το επίπεδο βίωσης της Τέταρτης Μεγάλης Αρετής, της Δικαιοσύνης, και την μεταστοιχείωση των μυστικών βιωμάτων του σε ορθό λόγο, δίνονταν σε ελάχιστους ανθρώπους και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία και σαφείς πληροφορίες...
Το γεγονός είναι ότι από την «θεμελιακή αντίληψη» της Ορφικής Θεολογίας περί Ενότητας του Όντος και την μυητική διδασκαλία των Ελευσινίων Μυστηρίων, επηρεάστηκε όλη η μετέπειτα ελληνική φιλοσοφία. Πάντως τις πιό λεπτομερείς και πιό επαρκείς έρευνες γιά την «Ενότητα του Είναι» έκανε ο Πλάτωνας, ενώ οι Στωικοί αντλούν την βασική αντίληψη περί «Ενότητας του Είναι» από τους «θεολόγους» και τον Ηράκλειτο, δομώντας ένα από τα πιό σημαντικά θεωρητικά συστήματα της αρχαιότητας
Πέρα όμως από την θεωρητική διδασκαλία γιά την Ενότητα του Όντος πρέπει να γίνονταν και κάποια τελετουργία. Αυτό προκύπτει από κάποιες σκόρπιες μαρτυρίες. Στην διάρκεια αυτής της τελετουργίας στην οποία έφταναν βέβαια ελάχιστοι άνθρωποι ο μύστης «ταυτιζόταν» με το θεό κι ανακηρυσσόταν Διόνυσος, Αναγεννημένος θεός... Η «ανακοίνωση» του ιερέα: «Ιερόν έτεκε πότνια κούρον, Βριμώ, Βριμόν» (Η Δέσποινα γέννησε Ιερόν Κούρον, η Ισχυρή τον Ισχυρό). Δεν αναφέρεται στον θεό Διόνυσο αλλά στον αναγεννημένο μύστη. (Η τελετή κι η «ανακοίνωση» γινόταν στην Τέταρτη Βαθμίδα Μύησης, στα Μυστήρια του Ζαγρέα. Εσφαλμένα κάποιοι μελετητές τα τοποθετούν στην Δεύτερη Βαθμίδα Μύησης, στα Μυστήρια της Κόρης...)... Αυτή είναι η Τελική Θεϊκή Αναγέννηση.
Διδασκαλία... χωρίς τελετουργίες
Ο Ζευς, ήδη από τον 8ο π.Χ. αιώνα θεωρείται Υπέρτατος Θεός, άρχοντας και δημιουργός του κόσμου. Είναι ο Θεός των Ουρανών, ο Εξουσιαστής του «Ουράνιου Πυρός». Είναι ο «πατήρ θεών τε και ανθρώπων». Σαν Ουράνιος Βασιλεύς Είναι κι Εκπρόσωπος της «Θείας Πρόνοιας», της προνοούσης σκέψης. Η Εξουσία Του περιορίζεται μόνο από τους Απαρασάλευτους Νόμους της Μοίρας, τους οποίους όμως από μία άποψη «αποκαλύπτει» κι «επιβάλλει» στο σύμπαν, είναι δηλαδή ο Εκφραστής τους.
Κυρίως όμως μετά τον Ορφέα, την Ορφική Θεολογία και τους θεολόγους, (που τοποθετούνται ιστορικά ανάμεσα στους Επικούς Ποιητές του 8ου π.Χ αιώνα και τους φιλοσόφους του 6ου π.Χ. αιώνα...) ο Ζευς θεωρείται σαν ο Μοναδικός Θεός... Γιά τους Στωικούς τους επόμενους αιώνες ο Ζευς Είναι ο Κατ’ εξοχήν Θεός, Ταυτόσημος με την «Ψυχή του Παντός»...
Ο Ζευς σαν Υπέρτατος Θεός Είναι Υπερκόσμιος, «επέκεινα της ουσίας», Είναι το «τελείως είναι» του Πλάτωνα και των φιλοσόφων... Ακατάληπτος, Ακατανόητος, Χωρίς Ιδιότητες, δεν μπορεί να «περιγραφεί» παρά μόνο έμμεσα. Είναι ο «Άρρητος Θεός»... Είναι φανερό λοιπόν ότι η Προσέγγιση Ενός Τέτοιου Θεού γίνεται από τους λάτρες Του μέσα στην «Ιερή Σιγή»...
Από τα πιό πάνω γίνεται φανερό ότι η «Υπέρτατη Διδασκαλία γιά τον Άρρητο Θεό», που έχει την καταγωγή της στον Ορφέα και τους θεολόγους του 7ου π.Χ. αιώνα δίνονταν από τους Μυσταγωγούς της Ελευσίνας σε ελάχιστους ανθρώπους. Ο «τρόπος» που «μιλά» ο Πλάτωνας γιά το Αγαθόν στην Έβδομη Επιστολή του δείχνει ολαφάνερα την Ορφική καταγωγή των αντιλήψεών του κι αποδεικνύει ότι μυήθηκε σε όλες τις Βαθμίδες των Ελευσινίων Μυστηρίων...
Καθώς η Οντότητα, στο τελικό στάδιο της εξέλιξής της, «Χάνεται» στην Άπειρη Θεότητα, στον «Άρρητο Θεό», η Μύηση αυτή της Πέμπτης Βαθμίδας δίνονταν με μεγάλο σεβασμό και προσοχή και χωρίς τελετουργικές πράξεις που δεν είχαν πιά κανένα νόημα σε αυτό το πεδίο εξέλιξης... γι’ αυτό και δεν υπάρχει καμία πληροφορία γιά ιερουργίες και τελετουργίες στα Μυστήρια της Πέμπτης Βαθμίδας... Υπήρχε μόνο η προφορική μετάδοση της Υπέρτατης Αλήθειας από τους Μυσταγωγούς στον μύστη...
Αυτός ο τρόπος διδασκαλίας των πιό Ιερών Μυστικών υιοθετήθηκε από τους μύστες σε όλες τις θρησκείες. Κι ο Πλάτωνας στην Ακαδημία του δίδασκε κυρίως προφορικά (τουλάχιστον τις υπέρτατες αλήθειες)... τα κείμενά του δεν περιέχουν όλη την διδασκαλία του...
Γιά Γίνει Κατανοητός ο Θεός (στο μέτρο που είναι δυνατό) θα πρέπει να ξεπερασθεί ακόμα και η «αντίληψη προσωπικής ύπαρξης» (που Εκπροσωπείται από τον Διόνυσο, το Γιό του Θεού), και το ον θα πρέπει να «εξέλθει» από τον εαυτό του και να εισέλθει στην «Αχανή Θεότητα».
Αυτή η Κατάσταση είναι η Υπέρτατη Έκσταση, η Καρδιά των Άρρητων Μυστηρίων του Διός, κι η Ολοκλήρωση της Εξέλιξης του Όντος. Ο Πλάτωνας περιγράφει αυτή την Κατάσταση στην Έβδομη Επιστολή του ονομάζοντας την Υπέρτατη Πραγματικότητα (του Θεού) Αγαθόν: « Περί αυτών των πραγμάτων εγώ δεν έχω γράψει κανένα σύγγραμα και δεν θα γράψω ποτέ στο μέλλον, διότι δεν είναι δυνατόν να ανακοινωθεί με λεκτική έκφραση, όπως συμβαίνει σχετικά με τα άλλα μαθήματα, αλλά μετά από μακροχρόνια ενασχόληση που αναφέρεται στην ουσία αυτού του πράγματος και μετά από μακροχρόνια με αυτό συμβίωση, αιφνίδια, σαν από φωτιά, η οποία ξεπετιέται, ανάβει φως και παρουσιάζεται στην ψυχή και μέσα σε αυτήν αυξάνεται συντηρούμενο από τον εαυτό του»...
Η αντίληψη αυτή του Πλάτωνα γιά την Προσέγγιση της Απόλυτης Θεότητας μέσα στην Εκστατική Σιγή υιοθετήθηκε κι από άλλους φιλοσόφους που είτε εμπνέονταν από την Ορφική Θεολογία, είτε είχαν μυηθεί στα Ελευσίνια Μυστήρια, επαναλήφθηκε από τον Πλωτίνο και κηρύχθηκε από τον Διονύσιο τον Αρεοπαγίτη και άλλους χριστιανούς φιλοσόφους...
ΕπίλογοςΟ Ορφισμός σαν θρησκευτικό κίνημα επηρέασε ολόκληρη την αρχαιότητα: την Θρησκεία, την Διονυσιακή Λατρεία, τα Μυστήρια, την Φιλοσοφία, την πολιτική ζωή...
Αντιλήψεις όπως ότι, «Υπάρχει Ένας και Μοναδικός Θεός», ότι ο «Γιός του Θεού» (Διόνυσος) Είναι η «Κοσμική Ουσία του Παντός», «διά του Οποίου γίνονται όλα», αντιλήψεις περί ψυχής, μετενσωμάτωσης, κλπ., αλλά και θρησκευτικές πρακτικές που έχουν σκοπό την «λύσιν» της ψυχής από τα δεσμά του σώματος και του κόσμου, και την «ανάβασή» της Ως την Θεότητα (ομοίωση με τον Θεό), διαποτίζουν όλη την αρχαία σκέψη... και επηρέασαν ακόμα και τον Χριστιανισμό...
Ακόμα και σε θρησκευτικό τελετουργικό επίπεδο πολλές «ιερές συνήθειες» των αρχαίων ελλήνων, όπως η «Ιερή Μετάληψη» (μεταρύθμιση της αρχαίας «Διονυσιακής Ωμοφαγίας»), τελετουργίες, καθαρμοί, κι άλλες συνήθειες της λαϊκής θρησκευτικότητας πέρασαν είτε αυτούσιες, είτε «μεταρυθμισμένες», στον Χριστιανισμό...
Αυτοί που «αποκρύπτουν» (μέχρι σήμερα) τα πραγματικά στοιχεία γιά την «Αρχαία Θρησκευτικότητα» και την «σχέση» της με τον Χριστιανισμό, θέλοντας να παρουσιάσουν τον Χριστιανισμό σαν την μοναδική, θεϊκής προέλευσης, θρησκεία, δεν προσφέρουν καμία υπηρεσία στην Αλήθεια και στην ανθρωπότητα...
Αυτό δεν σημαίνει ότι επειδή ο Ορφέας προηγήθηκε του Ιησού, κι είπε «κάποια πράγματα» γιά την «Θεία Πραγματικότητα», ότι ο Ιησούς δεν είναι θεϊκό πρόσωπο ή ότι δεν είπε την Αλήθεια...
Το μόνο λογικό συμπέρασμα στο οποίο μπορούμε να καταλήξουμε είναι ότι όλοι οι Μεγάλοι Μύστες λένε τα ίδια πράγματα γιά την Πραγματικότητα (το Θεό). Οι Σοφοί των Ουπανισάδ, ο Βούδας, ο Λαό Τσε, ο Ορφέας, ο Ιησούς, οι Μυστικοί της Καμπάλα, κι οι Σούφι Μυστικοί, δεν περιγράφουν παρά αυτό που Βιώνουν από την Υπερβατική Πραγματικότητα.
Όμως οι «οπαδοί» τους που δεν «κατανοούν» και δεν «βιώνουν» την «Ζωντανή Θεία Πραγματικότητα», κι έχουν άλλα (διανοητικά και υλικά) συμφέροντα, μένουν στις «περιγραφές» και φιλονικούν γιά τα «λόγια»... Όμως «η Πραγματικότητα Είναι Ζωντανή», τα λόγια είναι «νεκρά», φλούδες ξερές του Βιώματος. Τι αξία έχουν; Καμία...
mythagogia
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.