Νερό, το διάφανο χρυσάφι ή αλλιώς το πετρέλαιο του μέλλοντος.

Παγκόσμια Ημέρα για το νερό η σημερινή και αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς καθώς το Νερό, ο επονομαζόμενος και λευκός χρυσός, πηγή ζωής για τον άνθρωπο, βρίσκεται ανισομερώς κατανεμημένο στον πλανήτη:

-Το 1/6 του πληθυσμού της γης, δηλαδή πάνω από 1 δισεκατομμύριο ψυχές, δεν έχουν πρόσβαση σε υδάτινες πηγές.

-1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι πίνουν νερό από μη ασφαλείς πηγές.

-2,5 δισεκατομμύρια στερούνται και των πλέον βασικών συνθηκών υγιεινής.

-400.000.000 εκατομμύρια παιδιά, σχεδόν το 1/5 των παιδιών του κόσμου, στερούνται ακόμη και την ελάχιστη ποσότητα καθαρού νερού που χρειάζονται για να ζήσουν.

-5 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες σχετιζόμενες με μολυσμένα ύδατα, 10 φορές περισσότεροι από αυτούς που σκοτώνονται κάθε χρόνο σε πολέμους.

- 300 σημεία σ' όλο τον πλανήτη είναι δυνητικά πεδία συγκρούσεων σχετικά με το νερό, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Πάνε αρκετά χρόνια που όλη η ανθρωπότητα αλλά κυρίως οι επιστήμονες με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία τονίζουν ότι ο επόμενος παγκόσμιος πόλεμος που θα γίνει, θα είναι για το νερό, λόγο της λειψυδρίας που πλήττει τον πλανήτη.

Έκθεση Stiklor

Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι το Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών Stimson Centre δημοσίευσε μια έκθεση με το όνομα του Russell Stiklor και τίτλο «Μέση Ανατολή: Ο επόμενος πόλεμος θα γίνει για το νερό». Με άλλα λόγια δεν θεωρεί το νερό απλώς ένα σημαντικό παράγοντα, αλλά τον παράγοντα.

Ο Stiklor στην μελέτη του προειδοποιεί ότι το πιο πολύτιμο αγαθό στη Μέση Ανατολή, σε αντίθεση με το τι γενικά πιστεύεται, δεν είναι το πετρέλαιο, αλλά το νερό.

Η έλλειψη νερού μπορεί να οδηγήσει στο γεγονός ότι ορισμένα κράτη μέλη, δεν είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις πιο πιεστικές ανάγκες του ταχέως αυξανόμενου πληθυσμού κατά τις επόμενες δεκαετίες. Ένας από αυτούς τους πολέμους στην πραγματικότητα έχει, ήδη, ξεκινήσει και εξελίσσεται με πρωτοφανή σκληρότητα, στη Συρία.

Ισραηλινοί ερευνητές στα μέσα του 2002 είχαν προειδοποιήσει ότι η έκρηξη του πληθυσμού της Συρίας με την άνευ προηγουμένου ξηρασίας, μπορεί να οδηγήσει σε καταστροφή, η οποία θα εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας.

Παράλληλα , η Μέση Ανατολή και η Βόρεια Αφρική είναι από τις φτωχότερες περιοχές της υδρογείου σε πόσιμο νερό, κάνουν τους ανθρώπους να εξαρτώνται πλήρως από τα υπόγεια ύδατα και τα ποτάμια- Νείλος, Ιορδάνης, Ευφράτης και Τίγρης.

Ιστορικά, η περιοχή ήταν πυκνοκατοικημένη και οι διαθέσιμες πηγές ύδατος- αν και με δυσκολία- έφθαναν για να καλύψουν τις ανάγκες του πληθυσμού.

Τεράστιο πρόβλημα αποτελεί η αύξηση του πληθυσμού καθώς από το 1950 και εντεύθεν ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 300 εκατομμύρια ανθρώπους, και είναι αριθμητικά ισάξιοι των κατοίκων των ΗΠΑ, που όμως είναι πλούσιες σε υδάτινους πόρους. Ένα φωτεινό παράδειγμα αποτελεί η Συρία. Το 1950 ζούσαν 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι, σήμερα είναι περίπου 22 εκατομμύρια και μέχρι το 2050 υπολογίζονται σε 36 εκατομμύρια κατοίκους. Ο πληθυσμός της Αιγύπτου από τα 20 εκατομμύρια το 1950 έχει φθάσει το 2013 τα 85 εκατομμύρια. Στα μέσα του αιώνα ο αιγυπτιακός πληθυσμός θα υπερβεί τα 135 εκατομμύρια. Στην Υεμένη το 1950 ήταν 4,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Σήμερα είναι 25 εκατομμύρια και το 2050 θα φθάσουν τα 50 εκατομμύρια.

Κανείς δεν γνωρίζει πώς να παρέχει νερό σε έναν παρόμοιο αριθμό ανθρώπων. Η Συρία, η Αίγυπτος και η Υεμένη έχουν σχεδόν πλήρως εκμεταλλευθεί τα διαθέσιμα υπόγεια ύδατα, τις πηγές και άλλους πόρους.

Το πρόβλημα του νερού στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι οι πηγές νερού βρίσκονται συνήθως έξω από την περιοχή της ζήτησης.

Στην Αίγυπτο, η κύρια πηγή του νερού και της ζωής- ο Νείλος ποταμός- ρέει από την Αιθιοπία, η οποία προετοιμάζει φράγμα για να εμποδίσει τη ροή του. Ο Ευφράτης ρέει στη Συρία και το Ιράκ από την Τουρκία. Οι πυκνοκατοικημένες χώρες όπως η Αίγυπτος και η Συρία είναι ευάλωτες στη χειραγώγηση του νερού.

Οι χώρες της περιοχής πρέπει να λάβουν άμεσα μέτρα για τη διατήρηση και την ανακύκλωση του νερού, τον εκσυγχρονισμό των συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης, καθώς και την αλλαγή των αρχών στη γεωργία. Αναπόφευκτη είναι, επίσης, η επεξεργασία του θαλασσινού, παρά το τεράστιο κόστος.

Ο Stiklor πιστεύει ότι η κρίση του νερού θα μπορούσε να έχει θετικές συνέπειες:

«Το νερό πρέπει να είναι έξω από τις θρησκευτικές, εθνικές και πολιτικές αντιφάσεις που προκάλεσαν και προκαλούν την κρίση στη Μέση Ανατολή. Το νερό θα μπορούσε να συνδέσει όλους αυτούς του λαούς και να αναζητήσουν μέσω ενός ανοικτού διαλόγου την αναζήτηση κοινών στρατηγικών για τα ύδατα», σημειώνει το δημοσίευμα στη ρωσική γλώσσα.

Δυο ακόμη εκθέσεις:

Η κατασπατάληση των φυσικών πόρων της γης και κυρίως η έλλειψη σε υδάτινους πόρους παρουσιάζεται και σε δυο ακόμη επίσημες εκθέσεις με στοιχεία που ξεπερνούν τη σφαίρα της συνωμοσιολογίας.

Σύμφωνα με την έκθεση «Ζωντανός Πλανήτης» που συντάσσεται από την περιβαλλοντική οργάνωση WWF για το έτος 2012, σε συνεργασία με τη Ζωολογική Εταιρεία του Λονδίνου και το Παγκόσμιο Δίκτυο Αποτυπώματος (Global Footprint Network), η ζήτηση της ανθρωπότητας για φυσικούς πόρους διπλασιάστηκε το διάστημα 1966-2007 και ισοδυναμεί πλέον με 1,5 πλανήτες. Αυτό σημαίνει ότι ο πλανήτης μας χρειάζεται ενάμισι χρόνο για να παραγάγει τους πόρους που η ανθρωπότητα καταναλώνει σε ένα χρόνο. Συγχρόνως, μόλις το 7% του παγκόσμιου πληθυσμού καταναλώνει σχεδόν διπλάσιους φυσικούς πόρους από τον παγκόσμιο μέσο όρο.

Από την άλλη, οι συγγραφείς της γνωστής, επιστημονικής επιθεώρησης The Nature, υποστηρίζουν ότι οι απειλές κατά της ασφάλειας των υδάτινων πόρων και της βιοποικιλότητας αποτελούν πανδημία. Το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού, μάλιστα, ζει σε περιοχές απειλούμενες ως προς την ασφάλεια των υδάτινων πόρων.

Το μεγάλο κόλπο της ιδιωτικοποίησης

Το ''μεγάλο κόλπο'' της ιδιωτικοποίησης του νερού έχει αναγνωριστεί ως αρκετά κερδοφόρο εδώ και χρόνια. Ήδη έχουν στηθεί παγκόσμιοι όμιλοι συμφερόντων και έχουν δημιουργηθεί απρόσμενες συμμαχίες.Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της πολυεθνικής εταιρίας Coca Cola η οποία μέσω της ιστοσελίδας της «wealthartisan.com» προέτρεπε τους επίδοξους επενδυτές: «Ας κάνουμε μια υπόθεση. Ότι η τιμή του νερού θα εκτοξευθεί στο επόμενο διάστημα εξαιτίας μίας έλλειψής του και της αύξησης του παγκόσμιου πληθυσμού. Νομίζετε πως ένας ‘Λεβιάθαν’ όπως η Coca-Cola δε θα έκανε τίποτα γι’ αυτό; Εάν πιστεύετε πως στο άμεσο μέλλον το νερό θα ιδιωτικοποιηθεί, οι μετοχές της Coca-Cola είναι η επιλογή σας».

Μεταξύ των γνωστών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στον τομέα του νερού είναι οι: Pepsi, Perrier, Evian, Naya, Poland Spring, Vivendi-Generale des eaux, Suez-Lyonnaise des eaux, Danone, International Waters Ltd of London, IWL, Nestle, ο κατασκευαστικός γίγαντας Bechtel, η εταιρεία παραγωγής χημικών Monsanto και η Dow Chemical Company , η Procter & Gamble ακόμα και η General Electric! Φυσικά δεν θα μπορούσε να λείπει η Goldman Sachs!

Το ενδιαφέρον των εταιρειών επικεντρώνεται στη διαχείριση του 90% των παγκόσμιων αποθεμάτων νερού που ακόμα παραμένουν υπό δημόσιο έλεγχο. Μέσω της μηχανής του χρέους και την αναγκαιότητα για διασφάλιση δανείων εκ μέρους υπερχρεωμένων κρατών από την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ αλλά και άλλους οργανισμούς οι κυβερνήσεις εξαναγκάζονται στην αποδοχή των σχεδίων για ιδιωτικοποίηση.

Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Βολιβίας όπου χύθηκε αίμα και σκοτώθηκε κόσμος όταν το νερό ιδιωτικοποιήθηκε και χιλιάδες κάτοικοι έχασαν την ελεύθερη πρόσβαση σε αυτό. Ο "πόλεμος για το νερό", όπως καθιερώθηκε να λέγεται η επανάσταση από το λαό της Βολιβίας, στις αρχές του 2000, όταν η κυβέρνηση αποφάσισε να ιδιωτικοποιήσει μια σειρά δημόσια αγαθά με πρώτο το νερό, στάθηκε η αφορμή να συσπειρωθούν οι πολίτες και μετά από μια σειρά αγώνων να αποκτήσει η χώρα, το 2009, το πρώτο Σύνταγμα, με απευθείας ψήφο από το λαό.

Όλα ξεκίνησαν το Σεπτέμβριο του 1998 όταν το ΔΝΤ ενέκρινε δάνειο 138 εκ. δολαρίων στην Βολιβία, για να συγκρατηθεί ο πληθωρισμός και να ενισχυθεί η ανάπτυξη της χώρας. Η εντολή που δόθηκε μαζί με το δάνειο στην κυβέρνηση ήταν να πουλήσει όσες κρατικές επιχειρήσεις είχαν μείνει στα χέρια της, μεταξύ των οποίων, τα Εθνικά Διυλιστήρια και μια τοπική εταιρία ύδρευσης, την SEMAPA.

«Το μεγαλύτερο πρόβλημα με το νερό είναι η σπατάλη του επειδή δεν τιμολογείται υψηλά» είχε δηλώσει το 2000 ( και ενώ τα γεγονότα στη Βολιβία ήταν συγκλονιστικά μετά τη δολοφονία του 17χρονου) ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, James Wolfensohn.
Στο ίδιο μήκος κύματος και οι απόψεις του επικεφαλής της εταιρίας Nestle, Peter Brabeck το 2013 πως το νερό δεν αποτελεί ανθρώπινο δικαίωμα και πως αυτή η ιδέα προέρχεται από εξτρεμιστικές Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, την οποία είχε εκφράσει στο πλαίσιο του ντοκιμαντέρ «We Feed the World».

Η Nestle είναι ο μεγαλύτερος εμφιαλωτής νερού στον κόσμο. Ο Brabeck σημειώνει στη συγκεκριμένη συνέντευξη πριν ένα χρόνο, ότι το νερό είναι το πιο σημαντικό αγαθό πρώτης ύλης στον κόσμο. Ωστόσο, λέει ότι η ιδιωτικοποίηση είναι ο καλύτερος τρόπος για να εξασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή του. Ισχυρίζεται ότι η ιδέα ότι το νερό είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα προέρχεται από «εξτρεμιστικές» ΜΚΟ . Το νερό είναι ένα τρόφιμο όπως και κάθε άλλο, και πρέπει να έχει μια αξία στην αγορά.

Πιστεύει ότι η μέγιστη κοινωνική ευθύνη του κάθε προέδρου εταιρειών είναι να βγάζει όσο το δυνατόν περισσότερο κέρδος, έτσι ώστε οι άνθρωποι να έχουν θέσεις εργασίας.

Και λέει επίσης πως θα πρέπει όλοι να εργάζονται περισσότερο και σκληρότερα.

Η Nestle έχει ήδη μια πολύ κακή φήμη μεταξύ των ακτιβιστών. Υπήρξε κάλεσμα για μποϊκοτάζ από το 1977. Αυτό οφείλεται στην άσκηση πίεσης της Nestle για να σταματήσουν οι γυναίκες το θηλασμό – που είναι ελεύθερος και υγιής – και να χρησιμοποιούν τα παρασκευάσματα για βρέφη (που πωλούνται από τη Nestle) αντ ‘αυτού. ΗNestle είχε πιέσει τις κυβερνήσεις ώστε οι υπηρεσίες υγείας τους να τα προώθησουν. Στις φτωχές χώρες, αυτό είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο των βρεφών, δεδομένου ότι οι γυναίκες αναμειγνύαν τα παρασκευάσματα με μολυσμένο νερό αντί του θηλασμού.

Ο ρόλος του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας
Τα κέρδη των παικτών που μπαίνουν στο παιχνίδι έχουν να κάνουν με τη σπανιότητα και όχι με την αφθονία του νερού. Οι πρακτικές των εταιρειών αρχικά δοκιμάζονται στις χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής.Εφόσον κριθούν «επιτυχημένες», ακολουθεί ο ανεπτυγμένος κόσμος. Το νερό γίνεται πολυτέλεια. Οι πλούσιοι έχουν, οι φτωχοί κλέβουν ο ένας από τον άλλο. Στην Γκάνα για παράδειγμα, μετά την ιδιωτικοποίηση στο δημόσιο σύστημα υδροδότησης, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 95% και το 1/3 του πληθυσμού έμεινε δίχως πρόσβαση στο καθαρό νερό.

«Ασφαλές» κλίμα για επενδύσεις είναι αυτό που προσφέρουν δικτατορικά καθεστώτα όπου απαγορεύονται οι αντιδράσεις εκ μέρους πολιτών. Ή αυτό που προσφέρουν χώρες εξαρτημένες από δάνεια λόγω χρέους. Ή χώρες με διεφθαρμένους πολιτικούς που θα εγγυηθούν την αποδοτικότητα των επενδύσεών τους με τα απαραίτητα ανταλλάγματα. Η Ελλάδα θα μπορούσε να είναι πρόσφορο έδαφος για επενδύσεις. Με επιτροπεία, με την οικονομία σε ύφεση, με την κατάργηση δημοκρατικών και εργατικών δικαιωμάτων, με εξωφρενική ανεργία.

Τρομακτικό το παράδειγμα στη ζώνη Maquiladora του Μεξικού, όπου μωρά και παιδιά πίνουν Coca-Cola και Pepsi και όχι νερό, αφού αυτό είναι τόσο σπάνιο και τόσο ακριβό. Αυτή η «σπανιότητα» του νερού είναι η πηγή των κερδών των πολυεθνικών.

Η ιδιωτικοποίηση του νερού δοκιμάστηκε και στη βόρεια Ευρώπη χωρίς όμως επιτυχία. Το 1985 στο Παρίσι δύο εταιρείες διαχείρισης νερού, η Veolia και η Suez, ανέλαβαν την εκμετάλλευση του νερού αλλά το 2008 ο δήμος της πόλης έλυσε τη σύμβαση μαζί τους αφού όπως κατήγγειλε δεν υπήρχε διαφάνεια στις αποφάσεις διαχείρισης ενός τόσο ευαίσθητου κοινωνικά φυσικού πόρου.

Κάτι ανάλογο συνέβη και στο Βερολίνο όπου το 1999 ιδιωτικοποιήθηκε μερικώς η επιχείρηση ύδρευσης. Σήμερα στις περισσότερες πόλεις της Γερμανίας η διαχείριση του νερού γίνεται είτε από δημόσιες, είτε από δημοτικές εταιρείες.

Ξεχωριστή είναι η περίπτωση των βρετανικών νησιών, όπου στην μεν Αγγλία, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του 1990, την διαχείρηση του νερού έχουν ιδιώτες αλλά οι έρευνες δείχνουν ότι η σύγκριση κερδών μεταξύ Αγγλίας και Σκωτίας, που την διαχείρηση του νερού έχει το κράτος, είναι ταυτόσημη. Με δυο λόγια οι ιδιώτες δεν αποδείχθηκαν καλύτεροι μάνατζερ από το Δημόσιο...

Το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα

Το νερό είναι συλλογικό αγαθό, ανήκει σε όλους και όλοι δικαιούνται ίση πρόσβαση σε αυτό. Η πρόσβαση στο νερό, στοιχείο απαραίτητο για τη ζωή και την υγεία, εντάσσεται πλέον στα θεμελιώδη δικαιώματα του ανθρώπου.

Το δικαίωμα στο νερό είναι απολύτως απαραίτητο για μια ζωή με αξιοπρέπεια ενώ είναι άμεσα συνδεδεμένο με άλλα θεμελιώδη δικαιώματα, όπως το δικαίωμα σε ένα ικανοποιητικό βιοτικό επίπεδο, το δικαίωμα στην επαρκή τροφή, το δικαίωμα στη ζωή, το δικαίωμα στην υγεία και το δικαίωμα στην εκπαίδευση.

Ας μην το λησμονήσουμε στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης, των μνημονίων και του ξεπουλήματος.


Επιμέλεια: Γιώτα Χουλιάρα 

Geopoltics.com.gr