Η παράδοση που σβήνει...

Οι περισσότεροι σήμερα μιλούν για την προσφορά του Ελληνισμού στη διαμόρφωση του σύγχρονου πνεύματος. Αναμφίβολα η ελληνική παράδοση αποτελούσε και συνεχίζει να αποτελεί ένα ιδιαίτερο στοιχείο, το οποίο αποτυπώνει τη δημοκρατική συνείδηση, καθώς και αξίες όπως είναι η αλληλεγγύη και η ισότητα. Ενδεικτικό είναι άλλωστε το γεγονός, ότι τα πιο  βαρυσήμαντα ιδεολογικά ρεύματα που επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό την ανθρώπινη σκέψη, όπως είναι το κίνημα του Διαφωτισμού, έχουν τις ρίζες τους σε κείμενα φιλοσόφων, όπως ο Αριστοτέλης και ο Επίκουρος.

Είναι γνωστό πως η χώρα μας είναι ένας αρκετά ελκυστικός τουριστικός προορισμός, λόγω τόσο της πολιτιστικής κληρονομιάς, όσο και της φυσικής ομορφιάς που διαθέτει. Πολλοί είναι οι ξένοι επισκέπτες, που φτάνουν στην Ελλάδα με σκοπό να γνωρίσουν την κουλτούρα της χώρας μας, κάτι το οποίο μας καθιστά αυτομάτως υπεύθυνους για την ορθολογική διάδοσή της. 

Σε αντίθεση με την υποχρέωση αυτή, η ελληνική παράδοση μεταβιβάζεται στο εξωτερικό με τον πιο λάθος τρόπο, αφού η ίδια γίνεται υποχείριο στα  χέρια της απληστίας. Απληστία, η οποία οδηγεί τους ντόπιους στον εξευτελισμό της γλώσσας, της τέχνης, αλλά και της ιστορίας της χώρας τους, προκειμένου να αυξήσουν το τζίρο τους. 

Η εμπορευματοποίηση ενός μέρους μόνο, της  λαϊκής παράδοσης, αποτελεί δυσφήμιση, τόσο για τη χώρα, όσο και για τους κατοίκους της, οι οποίοι επιδιώκουν να κερδίσουν όσα πιο πολλά χρήματα
γίνεται, ξεπουλώντας ουσιαστικά την ίδια τους την πολιτισμική ταυτότητα, κάνοντας έτσι πράξη τα λόγια του γνωστού αποφθέγματος «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». 

Ωστόσο δεν είναι μόνο οι καταστηματάρχες αυτοί οι οποίοι γελοιοποιούν το περιεχόμενο της παράδοσης, αφού και εμείς οι ίδιοι, ενστερνιζόμαστε παρόμοιες συνήθειες.  Σουβλάκι, μουσακάς, Ακρόπολη. Είναι κάποιες λέξεις οι οποίες ακούγονται συνεχώς και συμβολίζουν την ελληνική παράδοση, στην πιο φολκλόρ μορφή της. Μια μορφή η οποία παρουσιάζει τον λαό μας, σαν ένα σύνολο από γραφικούς πολίτες, οι οποίοι φημίζονται για τον τρόπο με τον οποίο διασκεδάζουν. Η
παραποίηση των Ελληνικών ηθών, απεικονίζει ένα είδος ευκολίας και εύπεπτου στοιχείου, που αυτό φυσικά δεν αντιπροσωπεύει σε καμία περίπτωση, την ποιότητα του πολιτισμού μας. 

Η ελληνική παράδοση, όπως και η παράδοση κάθε έθνους, χωρίζεται σε δύο κατηγορίες. Η μία κατηγορία είναι αυτή που περιλαμβάνει την τέχνη, την κουλτούρα και τις συνήθειες που πηγάζουν από τον λαό. 

Αυτή είναι η λεγόμενη λαϊκή παράδοση, την οποία συναντάμε σε καθημερινή βάση. Η άλλη κατηγορία, είναι εκείνη που σχετίζεται με τη λογοτεχνία, την επιστήμη και με τη γνώση. Σε αυτό το πλαίσιο, η παράδοση αποκτά έναν πιο λόγιο χαρακτήρα, ο οποίος στις μέρες μας τείνει να εξαφανιστεί. Παράδοση δεν είναι μόνο ότι προσελκύει τη μάζα και προσφέρει εύκολο χρήμα. Συντελεστής της παράδοσης δεν είναι  μόνο ο λαός. Είναι επίσης οι συγγραφείς, οι ακαδημαϊκοί, και οι διανοούμενοι. 

Πρέπει επομένως να αναλογιστούμε και να κατανοήσουμε, τα αίτια που μας οδήγησαν σαν λαό να αδιαφορούμε πλήρως για το καθετί που έχει βάθος. Σίγουρα, τα αίτια αυτά βρίσκονται στην αδυναμία του σύγχρονου πνεύματος να εδραιωθεί στη σημερινή κοινωνία και να προφυλάξει τους ανθρώπους, από τον υλισμό και την υπερκατανάλωση. Η απομάκρυνση αυτή μεταξύ των ατόμων και
του πνεύματος, διευκολύνει τη ρηχότητα στην σκέψη αλλά και στην καθημερινή ζωή. Έτσι, ο ελληνικός λαός αποστασιοποιήθηκε από τον χώρο των γραμμάτων, την απουσία των οποίων αναπλήρωσε, με την υπεραπλούστευση της παράδοσής του. 

Αξίζει να αναρωτηθούμε πόσο μονότονη θα ήταν η παράδοση μας, εάν δεν υπήρχαν καλλιτέχνες όπως ο Μάρκος Βαμβακάρης και ο Βασίλης Τσιτσάνης. Ακριβώς τόσο πενιχρή θα ήταν, εάν δεν υπήρχαν άνθρωποι όπως ο Γιώργος Σεφέρης και ο Οδυσσέας Ελύτης. Σε κάθε περίπτωση, η παράδοσή μας πρέπει να ισορροπήσει πάνω σε μία πολύ λεπτή κλωστή, η οποία βρίσκεται ανάμεσα
στον ελιτισμό από τη μία, και τον λαϊκισμό από την άλλη. Η ισορροπία αυτή, θα έρθει μόνο χάρις στην ύπαρξη μιας πνευματικής καλλιέργειας, τέτοιας ώστε τα άτομα να μπορούν να αξιολογούν τα επιτεύγματα των προγόνων τους.

John Lit