Το σώμα σου ξέρει τι σου ζητάει. Συνήθως, σου ζητάει να σταματήσεις μια δραστηριότητα, χρησιμοποιώντας τον πόνο ως μήνυμα. Για παράδειγμα, είσαι στο γυμναστήριο και γυμνάζεις τον δικέφαλο – στο τελευταίο σετ, ο μυς σου είναι πρησμένος, και κάθε παραπάνω σήκωμα της μπάρας σε κάνει να νιώθεις το χέρι σου σαν από τσιμέντο. Νιώθεις ένα οξύ πόνο σαν κάψιμο, απο το γαλακτικό οξύ που παράγεται μέσα στον μυ. Αυτό σημαίνει σταμάτα.
Ο εγκέφαλος δεν μπορεί να νιώσει πόνο. Για αυτό και οι εγχειρήσεις σε αυτόν γίνεται χωρίς αναισθητικό. Τα μηνύματα εδώ είναι η δυσκολία συγκέντρωσης, η ευερεθιστικότητα, αργά αντανακλαστικά, το να ξυπνάς στο κρεβάτι σου και να μην θες να σηκωθείς - γνωρίζοντας το πόσα πράγματα έχεις να κάνεις, το να νιώθεις μια ζαλάδα παρόμοια με αυτή του hangover. Η νοητική κόπωση μπορεί να είναι ακόμη και επικίνδυνη, όταν για παράδειγμα οδηγάς αυτοκίνητο ή χειρίζεσαι ένα βαρύ μηχάνημα.
Βραχυπρόθεσμα, η λύση είναι απλή – ξεκούραση, ευχάριστη δραστηριότητα και καφείνη. Τι γίνεται όμως, όταν νιώθεις ότι ποτέ δεν ξεκουράζεσαι αρκετά;
Οι έρευνες δείχνουν ότι ένας στους πέντε ανά πάσα χρονική στιγμή νιώθουν επίμονη πνευματική κόπωση, με μεγαλύτερη συχνότητα στις γυναίκες, και μάλιστα τόσο σοβαρή ώστε να επιδρά αρνητικά στην καθημερινή τους ζωή. Αν αποκλείσουμε παθολογικά αίτια ( φάρμακα, προβλήματα θυροειδή ή καρδειαγγιακά, ασθένεια ή ελλειψη βιταμινών), τότε μιλάμε για έναν στους δέκα.
Τα βασικά πράγματα που πρέπει να κοιτάξεις είναι ο ύπνος, διατροφή και άσκηση. Τα συμπληρώματα διατροφής είναι χρήσιμα αφού ρυθμίσεις τους παραπάνω παράγοντες.
Για τον ύπνο, πρέπει να είσαι σίγουρος ότι κρατάς σταθερό τον κιρκάδιο ρυθμό, ότι δηλαδή κοιμάσαι και ξυπνάς περίπου ίδιες ώρες κάθε μέρα. Ποτέ μην τρώς μιάμιση ώρα πριν τον ύπνο, και ιδιαίτερα γεύματα πλούσια σε πρωτείνη. Επίσης, όσο πλησιάζει η ώρα για ύπνο, χαλάρωσε σταδιακά και την προσπάθεια που κάνεις – το να αφήνεις σημαντικές εργασίες για λίγο πριν τον ύπνο, δεν θα σε βοηθήσει. Κάνε ένα ζεστό μπάνιο, εξάσκησε μερικές διαφραγματικές αναπνοές και χαλάρωσε.
Για τη διατροφή, χρειάζεσαι τρία τουλάχιστον γεύματα την μέρα. Το να τρως μία φορά μέχρι να πρηστεί το στομάχι σου, και μετά να μην τρως μέχρι το επόμενο πρωί, επιβραβεύοντας τον εαυτό σου που όλη την υπόλοιπη μέρα δεν έφαγες, είναι σκέτη ειρωνία. Το στομάχι σου πρέπει να είναι συνεχώς ήπια γεμάτο, πολλά γεύματα με μεγάλη ποικιλία. Αν δεν τρως ψάρι, λαχανικά και όσπρια σε εβδομαδιαία τουλάχιστον βάση, ήρθε η ώρα να το αλλάξεις. Επίσης, με το να πίνεις πολλούς καφέδες όλη την μέρα για να ξυπνήσεις, και μετά αλκοόλ το βράδυ για να χαλαρώσεις, απλά διαλυείς τους φυσιολογικούς ρυθμούς του σώματός σου. Σε τέτοιες περιπτώσεις διπλής κατάχρησης, είναι καλύτερα να περιμένεις μια περίοδο που δεν θα έχεις πολλές δραστηριότητες, πχ στις διακοπές, κόβοντας και τις δύο ουσίες ταυτόχρονα. Αφού περάσουν μερικές εβδομάδες, το σώμα σου θα μπορεί απο μόνο του να ξυπνάει και να χαλαρώνει, χωρίς τις ουσίες να αποφασίζουν για αυτό.
Για την άσκηση, είναι πραγματικά οξύμωρο. Συχνά θα μπεις στον πειρασμό να πεις – μα έχω πολύ κουραστικό πρόγραμμα, δουλεύω όλη μέρα και μετά θέλω να κάτσω να χαλαρώσω. Αυτή είναι η παγίδα. Για να νιώσεις ξεκούραστος, πρέπει να έχεις κουραστεί σωματικά και πνευματικά. Η άσκηση, ακόμα και αν πρόκειται για κάτι τόσο απλό όσο ένα γρήγορο περπάτημα στο κοντινότερο πάρκο, θα σε βοηθήσει να εκκρίνεις ορμόνες που θα σε κάνουν να νιώσεις καλύτερα. Θα φτιάξει η διάθεση σου, και θα κοιμηθείς καλύτερα και την επόμενη μέρα θα έχεις πιο πολύ ενέργεια. Η νοητική κόπωση σου προκαλεί έλλειψη άσκησης, και η έλλειψη άσκησης περισσότερη κούραση. Θέλει πολύ δύναμη να σπάσεις αυτό τον κύκλο, αλλά αφού το κάνεις κάποιες φορές, ύστερα το σώμα σου θα στο ζητάει από μόνο του.
Για τα συμπληρώματα διατροφής, με βάση κλινικές έρευνες έχουν αποδειχτεί μερικά τρόφιμα και ουσίες ως αποτελεσματικά:
-Τζίνσενγκ, εφ’όσον χρησιμοποιείται για τουλάχιστον δύο μήνες. Μπορείς να το προμηθευτείς από οποιοδήποτε φαρμακείο, σε συνδυασμό με βιταμίνες ή μόνο του.
-Βιταμίνη C, εφ’όσον καπνίζεις. Χρειάζεσαι καθημερινή λήψη, είτε φυσική, είτε απο συμπλήρωμα.
-Ωμέγα-3, που περιέχεται κυρίως στα ψάρια και τα αυγά. Υπάρχουν στα σούπερ μάρκετ αυγά εμπλουτισμένα με ωμέγα-3, σε όχι πολύ διαφορετική τιμή.
-Μαγνήσιο, ιδιαίτερα εάν έχεις συχνά μυικές κράμπες. Σε βοηθάει τόσο να χαλαρώσεις, όσο και να νιώθεις ξεκούραστος. Βάλε καθημερινά στη διατροφή σου σπόρους, ξηρούς καρπούς, σκούρα λαχανικά και μπανάνες, οι κράμπες θα περάσουν πολύ σύντομα.
-Βιταμίνη Β12, αν δεν τρως κρέας.
-Πράσινο τσάι, ως εναλλακτική πηγή καφείνης, αν νιώθεις ότι ο καφές σε τσιτώνει πολύ.
-Μαύρη σοκολάτα, όταν συνδυάζεται με έλλειψη κινήτρου.
Μην ξεχνάς ότι σε περίπτωση που η κόπωση σε κάνει έντονα δυσλειτουργικό, ο ψυχίατρος μπορεί πραγματικά να σε βοηθήσει, τόσο με τον να εντοπίσεις τις πραγματικές αιτίες της κόπωσης, όσο και με ήπια φαρμακολογική παρέμβαση.
Η χρόνια κόπωση είναι μία ασθένεια με πολλές ρίζες και συμπτώματα, που αφορά όλους μας σε διαφορετικό ρυθμό. Είναι στο χέρι σου να μην την αφήσεις να επιβληθεί στη ζωή σου.
Ηλίας Βορεάκος, φοιτητής Ιατρικής
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.