Το μίσος, ο Κ. Καστοριάδης και η χρήση τους...

Εντύπωση μου έκανε σήμερα, όταν είδα εδώ έναν μεγαλοσχήμονα προβληματισμό, περί το μίσος!

Γράφει ο δημοσιογράφος: «Ο Κορνήλιος Καστοριάδης στις «Ρίζες του μίσους» παρατηρεί ότι υπάρχουν δύο ψυχικές εκφράσεις του μίσους: το μίσος για τον άλλον και το μίσος για τον εαυτό μας. Αλλά και τα δύο έχουν κοινή ρίζα, την άρνηση της ψυχικής μονάδας να δεχθεί αυτό που για την ίδια είναι ξένο. Η οντολογική αυτή διάρθρωση του ανθρώπου επιβάλλει αξεπέραστους εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση και σε κάθε πολιτικό πλάνο. Καταδικάζει αμετάκλητα κάθε ιδέα για μια «διαφανή» κοινωνία, κάθε πολιτικό πλάνο που αποσκοπεί στην άμεση συμφιλίωση. Λέει όμως και κάτι άλλο: Ότι η πλήρης Δημοκρατία και η αποδοχή του άλλου δεν αποτελούν φυσική ανθρώπινη κλίση. Αμφότερες συναντούν τεράστια εμπόδια.

Προσωπικά, δύο πράγματα έχω κρατήσει από τον Κορνήλιο γενικώς. Το ένα είναι αυτή η σπάνια πολιτική, πολιτισμική και ψαχαναλυτική αποκάλυψη για το μίσος και το δεύτερο ο μόνιμος αντιπερισπασμός που ασκείται από τους ανθρώπους του μίσους σε οποιονδήποτε εποικοδομητικό σχεδιασμό εξέλιξης των κοινωνιών. Και το κομμάτι της καταστροφικότητας που απομένει, φυλάσσεται σε μια δεξαμενή έτοιμη να μετατραπεί σε «πόλεμο» μόλις απειληθεί η παγιωμένη αντίληψη «περί δικαίου» της καθαγιασμένης ιδεολογίας που επικρατεί....».

Γράφει η Ε. Αθανασούλη

Αν και ο καιρός των «εξετάσεων» παρήλθε, πριν «να βγούν τα αποτελέσματα για τούτο το μάθημα», δηλαδή χωρίς ν' αφήσουμε να περάσει απαρατήρητη ή αναντίρρητη η σχετική παράδοση, ας σταθούμε να αναλύσουμε ένα-ένα τα ζητήματα και τις αντιρρήσεις, επιφυλάξεις, ή αμφισβητήσεις, που αυτό το άρθρο προκάλεσε:

Ζήτημα πρώτο

Υπάρχουν άραγε δυο -μοναχα δυο- ψυχικές εκφράσεις του μίσους; Και δεν υπάρχει μίσος για καταστάσεις; για φαινόμενα; για αντικείμενα; για στάσεις ζωής; για συμπαιγνίες και μεθοδεύσεις; για συνωμοσίες και εγκληματικές συνεργασίες;

Ετούτη η (σταχυολογημένη από τον αρθρογράφο) σοφία, μ`έχει βάλει σε πολλή σκέψη. Για φαντάσου! Μίσος και μισώ! Μίσος και μισός! Όπου υπάρχει μίσος υπάρχει απώθηση και διαίρεση, υπάρχει εχθρότητα και απέχθεια. Αντιπαράθεση και συμπλοκή. Για ποιό λόγο; Μα, για να επιβληθεί ... η ενότητα! δηλαδή ενότητα μέσω της υποταγής!

Σημειώνω, ότι ο επιθυμών μια τέτοια «ενότητα» ασφαλώς και δεν δύνανται να εννοήσει την αντίσταση (τον λόγο και την επιμονή) κάποιου, ο οποίος επιθυμεί να διατηρεί τα χαρακτηριστικά που τον προσδιορίζουν ως τέτοιο που θέλει να θεωρείται και να είναι.

Ο επιθυμών μια τέτοια «ενότητα», επί πλέον, δεν ενδιαφέρεται ούτε και για το τί αισθάνεται αυτός, ο κάποιος άλλος, που αντιστέκεται. Ενδιαφέρεται απλώς για την πρόοδο των πλάνων και των επιχειρήσεών του, οικονομικών, γεωπολιτικών, γεωστρατηγικών κλπ. και θα κάνει τα πάντα για αυτό. Άσχετα από τις βλάβες, ακόμη και τις καταστροφές, που θα προκαλέσει στους άλλους.

Έχει, επομένως, σημασία αν μισούν ή όχι όσοι έχουν ατομικά ή συλλογικά πλάνα να ιδιοποιηθούν τους πόρους, τους τόπους και τις δυνατότητες ζωής που δημιούργησαν ή έλαβαν ή κληρονόμησαν προσωπικά ή ιστορικά, κάποιοι άλλοι;

Αυτόματα λοιπόν, γεννάται κι ένα άλλο ερώτημα: Πώς θα χαρακτήριζε ο δημοσιογράφος μας την ενσυνείδητη και υποκριτική προσέγγιση κάποιου σε κάτι το μισερό γι' αυτόν, μόνο και μόνο για να προσεταιριστεί τις ιδιότητες, τις ωφέλειες, τις ευκαιρίες και τα προνόμια που αυτό γεννάει και αποφέρει;

Και γιατί θα χαρακτηριστεί έμπλεως μίσους και αποτρόπαιος, ο αρνητής μισερού πράγματος, τρόπου, μέσου, σκοπού κλπ., γιατί να δέχεται αρνητικά και αποδοκιμαστικά σχόλια, μόνο και μόνο επειδή -από αίσθημα ανεξαρτησίας, συνειδητά και με αυτογνωσία- αρνείται, αντιμάχεται και δεν υποτάσσεται σ' αυτό (το μισερό το κάτι) που τον ακυρώνει και τον ματαιώνει;

Πόσο τυφλός μπορεί να είναι κανείς, όταν-όπως συχνά γίνεται-  λέει το άσπρο μαύρο και  προσάπτει μομφές στο θύμα που προσπαθεί να σώσει αξιοπρέπεια, ταυτότητα, πνευματική ελευθερία και ηθική ακεραιότητα. Και πόσο τυφλός μπορεί να γίνεται καμμιά φορά κανείς, όταν όλα αυτά τα κάνει (όπως στην υπόθεση της Ουκρανίας σήμερα) εξαγιάζοντας και δοξάζοντας τα έργα των σφαγέων, των εμπόρων της ελευθερίας, των αρπάγων του πλούτου, των πλαστογράφων της ιστορίας και μεσαζόντων του ολέθρου; Γιατί φτιασιδώνει την καταπίεση και τη σφαγή, την κατρακύλα στον αφανισμό, και την εξώνηση των διαμορφωτών «συναινετικού κοινωνικού κλίματος», από τα συμφέροντα;

Ζήτημα δεύτερο

Η επόμενη σκέψη του αρθρογράφου είναι μια «βαθειά» διαπίστωση: «Η οντολογική αυτή διάρθρωση του ανθρώπου επιβάλλει αξεπέραστους εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση και σε κάθε πολιτικό πλάνο».

Συχνά ακούμε μεγαλόστομες κουβέντες με περιεχόμενο που μπορεί να εννοηθεί, μόνο από αυτούς που χειροκροτούν τους ομιλητές. Οι υπόλοιποι« ή είναι βλάκες, ή δεν αξίζει» να καταλαβαίνουν τέτοιας μεγάααλης σημασίας κουβέντες, (αφού αξία έχει μόνο το χειροκρότημά τους, κι αυτό το αρνούνται!).

[Ο Μιχάλης, ο φροντιστής, εξηγώντας μας κάποτε τα δύσκολα, μας έλεγε: Όταν βλέπετε «βαθυστόχαστες φράσεις που είναι αδύνατο να προσδιορίσετε το περιεχόμενό τους», μην αισθάνεστε βλάκες. Ούτε οι συγγραφείς των φράσεων αυτών μπορούν. Καλή του ώρα, του Μιχάλη. Το δόγμα του αυτό δεν μου έτυχε να διαψευσθεί. Μου έτυχε όμως να ακούσω τον συγγραφέα, να λέει, πως επρόκειτο για μια ατυχή ή υπερβολική φράση...]

Η διατύπωση για την «οντολογική διὰρθρωση του ανθρώπου (...») είναι μια τέτοια περίπτωση. Θα εννοούσα πως «ο ποιητής θέλει να ειπεί» για τον τρόπο που άνθρωπος σκέφτεται, ζεί και -γενικώς - δρά και αντιδρά, και για «την εκ των πραγμάτων ανὰγκη του ανθρώπου να ζήσει μαζί με -πολλούς και πολύ διαφορετικούς – άλλους. Θα εννοούσα επίσης (ότι η φράση αυτή σημαίνει), πως η ανάγκη αυτή προκαλεί  τον «εξαναγκασμό» του (ανθρώπου) από τις κοινωνικές και πολιτικές δομές (Πολιτεία, δια του νόμου, ή από τον κοινωνικό περίγυρο μέσω μιας άτυπης πίεσης) να συμμορφώνεται. Να το δέχεται δηλαδή, και να ανέχεται τις διαφορές του με τους άλλους. Ή μήπως εννοεί κάτι άλλο ο ποιητής;

Όσο για εκείνο το «εξαναγκασμούς σε κάθε κοινωνική οργάνωση» τί άραγε υποδηλώνει; ποιός «εξαναγκάζει την κοινωνική οργάνωση»; Ή τί υποδηλώνει εκείνο το «εξαναγκασμούς σε κάθε πολιτικό πλάνο»; Ποιός «εξαναγκάζει» το πολιτικό πλάνο; και πώς νοείται ότι εξαναγκάζεται ένα πολιτικό πλάνο;

Ζήτημα τρίτο

Η αμέσως επόμενη σκέψη του, με τρομάζει: Λέει ο αρθρογράφος, επικαλούμενος τα γραπτά του Καστοριάδη: ότι ο άνθρωπος που μισεί «καταδικάζει αμετάκλητα κάθε ιδέα για μια «διαφανή» κοινωνία, κάθε πολιτικό πλάνο που αποσκοπεί στην άμεση συμφιλίωση».

Πρώτα-πρώτα ο αρθρογράφος μας, ο ίδιος, όρισε κατ' αρχήν κάποιον που μισεί και στη συνέχεια όρισε ότι αυτός ο μισερός άνθρωπος μισεί ανθρώπους, διαφορετικούς από αυτόν, και ότι με τον τρόπο αυτόν, στέκεται εμπόδιο σε μια κοινωνία που από μόνη της θέλει να είναι καθαρή και συμφιλιωμένη. Μάλιστα.

Καμμιά φορά ο προβληματισμός, μπορεί να ξεδιαλύνει το πνευματικό σκότος και να δώσει λύσεις σε αδιέξοδα.

Όμως η εκ προθέσεως συσκότιση των σαφών και διάφανων απαντήσεων σε σκοπίμως αδιέξοδα και σκοτεινά ερωτήματα, δεν γίνεται για να δοθούν λύσεις και να αρθούν αδιέξοδα.

Η καθοδήγηση της σκέψης του κοινού, συνήθως, επιχειρείται για να προκαταλαμβάνονται αντιδράσεις και αντιστάσεις και για να κατευθύνονται στην παραγωγή συγκεκριμένου αποτελέσματος οι θετικές προσπάθειες και ενέργειες. Αυτός είναι -ανάμεσα σε άλλα- και ο σκοπός της πολιτικής, οικονομικής, επιχειρηματικής κλπ. προπαγάνδας και της διαφήμισης. (Όλα, όταν δεν είναι εμπόριο, είναι πολιτική. Ή μήπως όλα είναι απλώς εμπόριο, οικονομία ή/και εξουσία;)

Είναι φενάκη, το διακύβευμα της διαφανούς και συμφιλιωμένης κοινωνίας που δήθεν κινδυνεύει από τον «μισερό» άνθρωπο, που αρνείται το αλλότριο προς αυτόν!

Γιατί στη σαθρή αυτή «φιλοσοφική» και μεγαλορρήμονα τοποθέτηση λανθάνει εντελώς η απάντηση στο ερώτημα: «Ποιός έχει -κατ' αρχήν- την ιδέα να είναι η κοινωνία διαφανής και ποιός έχει την ιδέα να είναι συμφιλιωμένη»! Δηλαδή υπό ποίου να δι-οράται το πνεύμα της κοινωνίας, να εμπνέεται η κοινωνία και τί να κυριαρχεί ως προς τις κατευθύνσεις των αναζητήσεών της, και ως προς τί -τίνα σκοπόν και τέλος- να ομονοεί η κοινωνία!

Η κοινωνία προφανώς δεν μπορεί να είναι «διαφανής» ως προς τα ζητούμενα. Συμφιλιωμένη μπορεί να είναι η κοινωνία όταν είναι ομοιογενής πολιτιστικά (παράδοση, ιστορία, νόημα της ζωής, θρησκευτική πίστη ή έλλειψη θρ. πίστης). Και δεν αφήνω εκτός υπολογισμού τον οικονομικό παράγοντα.

Ζήτημα τέταρτο

Το υψηλότερο δίδαγμα που κατακτήθηκε ποτέ, από τους ακολούθους του πνεύματος μεγάλων ανδρών, κατατίθεται σήμερα, για την αναμόρφωση της ανθρωπότητας. Και είναι τούτο: Ότι «η πλήρης Δημοκρατία και η αποδοχή του άλλου δεν αποτελούν φυσική ανθρώπινη κλίση. Αμφότερες συναντούν τεράστια εμπόδια» (!)

Αλλά, δεν μας είπε ο αρθρογράφος μας, σε ποιόν κόσμο συμβαίνουν όλα αυτά! Η απορία αυτή μου δημιουργήθηκε, λογικά και φυσικά, γιατί έτυχε να έχω υπ' όψιν μου τόπους και συστήματα, όπου οι κατάρες αυτές, είναι εξόριστες!

Είναι γεγονός, ότι εκεί όπου ο καθένας επιζητεί να καταδολιεύσει τον άλλο τόπο ή άνθρωπο ή σύστημα κλπ., προκειμένου να τον εξαναγκάσει σε υποταγή και σε συμμόρφωση στα δικά του κελεύσματα και συμφέροντα, ή έχει αναλάβει να αποδιοργανωσει τον άλλο, όχι μόνο η Δημοκρατία και η αποδοχή, αλλά ούτε η επιβίωση του άλλου είναι ανεκτή.

Ετούτο δεν συμβαίνει στα διάφορα μέρη, στους τόπους, απλώς, του κόσμου. Γιατί δεν κάνουν οι τόποι τα έργα, αλλά οι άνθρωποι.

Ετούτο συμβαίνει όταν οι άνθρωποι έχουνε «χαλασμένα μυαλά». Κι αντί για δημιουργία, σύμπραξη, συμφωνία, παραγωγή, ωφέλεια, βοήθεια, ειρήνη, και «θεραπεία της ανάγκης» του ανθρώπου, κυριαρχεί στη σκέψη τους η απόκτηση αγαθών και δυνάμεων σε βάρος των άλλων και μάλιστα σε βάρος των νομίμων κυρίων και κατόχων αυτών των αγαθών. Μυαλά γεμάτα μισαλλοδοξία, αρπακτικότητα, πλεονεξία, απληστία, αρχομανία, αλαζονεία, σκότος και αδικία, που εποφθαλμιούν ό,τι ανήκει στους άλλους. Και σαν να μη φτάνουν οι δικές τους δυνάμεις και ικανότητες, εξαγοράζουν τίποτε χαμένες ψυχές, μισθώνουν αδρά όχι μονάχα εφιάλτες, αλλά, επιστρατεύουν, ακόμα κι ανθρώπους με λόγο στον κόσμο, που δεν θα το φανταζόταν κανείς ότι μπορεί να κάνουν τέτοιο υπόγειο, απάνθρωπο, και επίορκο στην ανθρωπιά «τους» έργο. Λές πως, κι αν αποκτήσουν άπειρα αγαθά και δυνάμεις, αυτό, από μόνο του, θα καταστήσει τους άρπαγες του κόσμου αθάνατους και άτρωτους!

Από το λίγο που -περιστασιακά- έζησα στην Ελβετία, παρέα στο γιό μου, μάταια προσπάθησα να μάθω για τους κυβερνήτες του τόπου. Όλα δούλευαν σε κείνη τη χώρα. Και η Δημοκρατία, και η αποδοχή. Και οι ισολογισμοί και οι απολογισμοί. Δεν ήταν στο προσκήνιο άνθρωποι βεντέτες, να φιγουράρουν ολημερίς στα κανάλια, γελαστοί και καλοντυμένοι, γελαστοί ακόμη και στις κηδείες (εδώ μονάχα ευδοκιμούν τέτοια φρούτα!) ούτε πολιτικόν άνδρα με μεταμφιεσμένο ΙΧ για να γλυτώνει φόρους, και τελικά ξενιτεμένο για να μη δικαστεί! (αλήθεια τί έγινε μ' αυτόν;) Ούτε τους παίζανε θωπευτικά χαστουκάκια οι πολιτικοί άλλων χωρών κατά τη συνεργασία τους. Δεν είδα να προβάλλονται και να ξαναπροβάλλονται τα πρόσωπά τους, επίμονα. Τα πρόσωπά τους δεν είχανε σημασία. Σημασία είχε το κυβερμητικό και κοινωφελές έργο τους. Και τέτοιο υπήρχε και ήταν ζωντανό, παντού. Στο δρόμο, στη συγκοινωνία, στο πάρκο, στο σουπερ μάρκετ, στα απορρίμματα, στη θέρμανση, στη βελτίωση των δρόμων. Στα σχολεία, στα πανεπιστήμια. Στα μουσεία. Καθημερινά, παντού.

Εξ άλλου, ούτε η πίστη μου με δίδαξε να μην αγαπώ τους ανθρώπους. Ούτε με δίδαξε να θέλω το δικό τους, για δικό μου. Με δίδαξε να θέλω το καλό τους, αν έχουν πρόβλημα, και να βοηθώ, όσο καλύτερα δύναμαι. Με ιλαρότητα. Η αλληλεγγύη μου δεν είναι επαχθές δάνειο, ούτε επιζητεί την ταπείνωση του άλλου. Η αλληλεγγύη «μου» είναι αποτέλεσμα της ευγνωμοσύνης μου «που μπορώ» να μοιράζομαι και να απαλύνω τον πόνο και τη στενότητα του άλλου. Χωρίς να προσμένω την ανταπόδοση ή να απαιτώ την υποδούλωση του αποδέκτη της ελευθεριότητας της καρδιάς μου.

Μίσος για το ξένο και το άγνωστο δεν είδα να νιώθουν τόσα και τόσα αγαπημένα πρόσωπα γύρω μου. Πρόσωπα, που ασχολήθηκαν με άγνωστα επιστημονικά αντικείμενα. Με ξένα, εκ πρώτης όψεως εχθρικά, σαν που ήταν κλεισμένα μυστήρια. Κι όμως, με πίστη στη δύναμη της σκέψης, επιμονή, αγάπη για την απάντηση, και αφοσίωση για τη σημασία της προσπάθειας, έδωσαν πολύτιμο χρόνο από τη ζωή τους, κι από τη δική μου, και πήραν μόνο μια πνευματική ικανοποίηση και μια ηθική επιβράβευση. Κι από κάποιους άλλους, που έβλεπαν τα πράγματα με ποσοτικά και οικονομικά κριτήρια («τοις μετρητοίς εδώ και τώρα»), εισέπραξαν ακόμη και ειρωνεία. Κι όμως, έχουν την ευχαρίστηση της απάντησης, της λύσης, που με χαρά τη μοιράστηκαν και με πολλούς άλλους.

Ξένο, άγνωστο κι εχθρικό είναι και το πρόβλημα υγείας. Όμως με πόση αγωνία οι άνθρωποι ενσκήπτουν στο πρόβλημα, για την αντιμετώπισή του! Επιστρατεύονται δυνάμεις επιστημονικές, εμπειρία και γνώση, δυνάμεις οικονομικές, ψυχολογικές, φιλικές. Η οικογένεια. Η επιστήμη. (Υπάρχουν συχνά κι «οι λύκοι», που χαίρονται στην αναμπουμπούλα. Αλλά γι' αυτούς ο κόσμος λέει, πως πέσαν σαν τα κοράκια, για να επωφεληθούν από τη συμφορά του άλλου...).

Ζήτημα πέμπτο

Στη συνέχεια, ο αρθρογράφος επισημαίνει ότι μόνιμος αντιπερισπασμός ασκείται από τους ανθρώπους του μίσους σε οποιονδήποτε εποικοδομητικό σχεδιασμό εξέλιξης των κοινωνιών. Με τη ρήση του αυτή, ο αρθρογράφος, προφανώς, εξειδικεύει -για τις ανάγκες του σκοπού του- τη μεθοδολογία της δολιότητας και της πλεονεξίας.

Η τοποθέτησή του αυτή δεν είναι αναντίρρητη: Ο μόνιμος αντιπερισπασμός που ασκείται από τους ανθρώπους του μίσους, δεν αφορά τον εποικοδομητικό σχεδιασμό της εξέλιξης των κοινωνιών.  (Οποία ύβρις! Ονειρεύονται ως Θεοί ότι δημιουργούν κάθε ώρα τις δομές του κόσμου! Προφανώς, ο αρθρογράφοςς γράφων ανθρωπίνως  εννοεί κοινωνικές αλλαγές σε διαδικασίες και πρακτικές, θεραπείες, κατασκευές κλπ. σχετικά. Γιατί το άλλο, το ζήτημα του σχεδιασμού της εξέλειξης των κοινωνιών, εμπεριέχει Θείες ιδιότηττες, ικανότητες και εξουσίες!). Ο μόνιμος αντιπερισπασμός του αρθρογράφου μας, λοιπόν, αφορά πράγματι, την επιδίωξη της ολοκλήρωσης των σχεδίων που έχουν οι ίδιοι, οι άνθρωποι του μίσους. Οι άνθρωποι που μισούν την κατάπαυση της πλεονεξίας και της αρπαγής των αγαθών που ανήκουν σε άλλους, γιατί η αρπαγή από απληστία, είναι γι' αυτούς τρόπος ζωής. Αυτωνών τα σχέδια, δεν ήσαν ποτέ η εξέλιξη των κοινωνιών. Αυτό το δείχνει και η ιστορία και η οικονομία, και η πολιτική. Ο μόνιμος αντιπερισπασμός που αυτοί κάνουν, είναι η διαίρεση των κοινωνιών, ο διχασμός των λαών, η συχνή διαφοροποίηση των ζητουμένων, ή η υποβάθμιση του ενός έναντι του άλλου, και η επικράτηση του ενός έναντι του άλλου. Δεν είναι ποτέ η ένωση, η σύμπραξη, η άμβλυσνη των διαφορών. Είναι η σύμπραξη κάποιων επί σκοπώ επικράτησης αυτών των ίδιων, ή της δολιοφθοράς άλλων.

Ζήτημα έκτο

Σύμφωνα με τον αρθρογράφο «Και το κομμάτι της καταστροφικότητας που απομένει, φυλάσσεται σε μια δεξαμενή έτοιμη να μετατραπεί σε «πόλεμο» μόλις απειληθεί η παγιωμένη αντίληψη «περί δικαίου» της καθαγιασμένης ιδεολογίας που επικρατεί....».

Τί ασυνεπής, και μη σύμφωνη με τη ζώσα πραγματικότητα δήλωση! Άλλα λέει στο πρώτο μισό η πρόταση, και με άλλα τελειώνει! Σου δημιουργείται κατ' αρχήν μια δίνη τρόμου για κείνο που πρόκειται να σου συμβεί, και η κάθαρση έρχεται αφού είναι ιερός ο αγώνας που γίνεται για το δίκαιο, ή είναι ηλιθιότητα η διατήρηση των παγίων και πεπαλαιωμένων, που έτσι κι αλλιώς θα τα σαρώσει ο χρόνος....(όσο για το: ποιός θα καθορίσει το δίκαιο, και τίνος θα είναι το δίκαιο, του ισχυρού ή του αδυνάτου, και ποιά θα είναι η ιδεολογία που θα καταπέσει ή θα επιβληθεί, είναι  θέματα άλλης κουβέντας...)

Είναι άραγε αλήθεια ότι συντελείται καταστροφή όταν απειληθεί η παγιωμένη αντίληψη της καθαγιασμένης ιδεολογίας περί δικαίου; Είναι αλήθεια ότι η καταστροφικότητα φυλάσσεται σε δεξαμενή έτοιμη να εκραγεί;

Πόσο προπετής, κατασταλτική, ψευδής ως συντρέχουσα συνθήκη, όλη αυτή η τοποθέτηση! Δεν είναι ήδη ολόκληρη η ελληνική κοινωνία και χώρα πλήρως αποσυντονισμένη, ηθικά, υλικά, οικονομικά, πνευματικά, πολιτικά και οργανωτικά; Δεν κρέμεται από τα εκβιαστικά χείλη των δανειστών της, που κρατούν τιμωρητικά τη δαμόκλειο σπάθη ενός νέου μνημονίου αντί της πλήρους κατανόησης ότι οικονομική ενοποίηση σημαίνει οτι ο κάθε λαός θα συμμετέχει στην ενωμένη Ευρώπη με ό,τι ευδοκιμεί στην ιδιοσυγκρασία, τον τόπο, την παράδοση, τον εθνικό χαρακτήρα και το πανανθρώπινο πρόταγμά του;

Είναι δυνατόν οι Έλληνες να γίνουν Γερμανοί; Οι Γάλλοι να γίνουν Εγγλέζοι; Οι Ολλανδοί να γίνουν Ισπανοί, κι οι Ιταλοί να γίνουν Λουξεμβούργιοι;

Είναι δυνατόν εμείς να ξεριζώνουμε τις ελιές μας, να πετάμε τα ροδάκινά μας, να μην προστατεύουμε τα προϊόντα μας, να αποκηρύσσουμε τους φίλους μας και να αγκαλιάζουμε αυτούς που μας εχθρεύονται και μας υποβλέπουν;

Είναι δυνατόν να απεμπολούμε τον τόπο μας, την ιστορία και τις παραδόσεις μας, για να μην προσβάλλονται όσοι μας κλέβουν και μας εξαπατούν, μας ληστεύουν, μας σκοτώνουν, γκρεμίζουν τα κτίρια και βομβαρδίζουν τις υποδομές μας, για ένα καπρίτσιο τους, και από εκδίκηση, για την ήττα τους σ' έναν πόλεμο που τον ξεκίνησαν οι ίδιοι από μισαλλοδοξία και αλαζονεία, αυτοί που σήμερα είναι τα αφεντικά; Και, ύστερα από όλα αυτά, είναι δυνατόν να δίνουμε ξανά και ξανά, αβασάνιστα, τη συναίνεσή μας, σε κάθε πολιτικό και οικονομικό, ηθικό και εθνικό βιασμό μας; Μπορεί να είναι πόλεμος η αντίστασή μας στο σημερινό ευρωπαϊκό παίγνιο, μόνο  γιατί απειλείται η ραστώνη μας; Μήπως το διαδραματιζόμενο παίγνιο είναι πλήρης και τέλεια συσπείρωση της «καθαγιασμένης» ιδεολογίας περί την τιμωρία των απειθάρχητων και αποτελεί για τη χώρα μας επιβολή ολοκληρωτικής εξουθένωσης;

Τελικά, πρέπει οπωσδήποτε να βρεθεί μια λύση!

Και χρειάζεται ένα υπόμνημα για τους αόρατους στόχους των ανθρώπων του μίσους, που διαρκώς βάλλουν εναντίον των ορατών στοχευμάτων τους! Χρειάζεται, επί τέλους να εστιάσουμε στην αντιμετώπιση της εντεινόμενης πολτοποίησης της σκέψης μας, να βάλουμε τα πράγματα στη θέση τους, και να απαντήσουμε στο σαφές πολλαπλό ερώτημα:

Τί είναι αλήθεια εκείνο που μισεί ο Έλληνας; Ποιά είναι η σχέση μίσους και ισχύος, μίσους και εξουσίας; Τί σημασία έχει να σε «μισούν» οι ισχυροί και έχοντες την εξουσία, και τί σημασία έχει ο αδύναμος, μονήρης και ενδεής αντιρρησίας; Ποιός είναι, τελικά,  ο «ιδεολόγος της αγάπης» που αντιμάχεται το «μίσος μας»;

Δεν νοείται να μισεί ο ὲλληνας μια κοινωνία όπου όλοι οι πολίτες έχουν ασφάλεια, περίθαλψη, σχολείο, δουλειά, ελευθερία, και προοπτικές. Δεν νοείται να μισεί ο Έλληνας να έχει πολιτικούς που να μην ψεύδονται. Πολιτικούς που υπερασπίζονται την Ελλάδα και την ανάπτυξή της. Βεβαίως θα θέλει να έχει λόγο! Αλλά, ξέρει να δέχεται τον ικανό, που δυστυχώς, πολλές φορές, ιστορικά, υπήρξε απλώς ένας καιροσκόπος ψεύτης, ιδιοτελής και πλάνος!

Ο Έλληνας,  θέλει να έχει άποψη για τη ζωή του, σήμερα και αύριο, κι αυτό δεν είναι μίσος, είναι αγάπη στην ελευθερία του και στον αυτοπροσδιορισμό του, παγιωμένη χιλιάδες χρόνια τώρα σε τούτον τον κόσμο.

[Συνεπώς, αυτό που του έμεινε, του «μισερού έλληνα», είναι να στήνει το αυτί του και ν' αφουγκράζεται και να ελέγχει δις και τρις τον πολιτικό που ευαγγελίζεται την διάφανη και συμφιλιωμένη κοινωνία, και τους σαλπιγκτές του αγώνα του. Να ελέγχει το πώς και το γιατί. Γιατί το κήρυγμα για τη διάφανη κοινωνία, που κάποτε είχε πιστέψει, πνίγηκε στα ανεξιχνίαστα-και με νόμο- πολιτικά σκάνδαλα, κι η συμφιλιωμένη από τον πόλεμο κοινωνία, έγινε κοινωνία με μισερούς έλληνες, που βαφτίστηκαν έτσι επειδή δεν λένε ναί σε κάθε αλλοτρίωση του λαού, εκμαυλισμό σε παράδοση και εξάχνωση της εθνικής υπόστασης. Που έγινε κοινωνία με μισερούς έλληνες γιατί αντιτάσσονται σε όσους υποσκάπτουν την ανόρθωση του εθνικού αναστήματος και της εθνικής μας ανεξαρτησίας.]

Γιατί, δεν νοείται, επίσης, να υπάρχει πολιτικός, που θέλει να θεωρείται Έλληνας, και -ταυτόχρονα- να θέλει την παράδοση της Χώρας σε αλλοεθνή συσσωματώματα, σε αλλοεθνή συμφέροντα, και τους Ελληνες πενόμενους, αβάσταχτα φορολογούμενους, αναγκεμένους στο έπακρο, γερόντους εγκαταλελειμμένους και αδύναμους, χωρίς φάρμακα, χωρίς παρηγορία, άτεκνους για οικονομικούς λόγους και θλιμμένους για την έλλειψη -και της ελάχιστης ακόμη- προοπτικής.

Δεν νοείται οι Έλληνες πολιτικοί να μην έχουν στα στα πολιτικά τους προγράμματα την παραμικρή σκέψη για αναγέννηση της παραγωγής και των δημιουργικών τεχνών, «βαναύσων» και Καλών, προς όφελος του λαού και της Χώρας. Δεν νοείται αυτό να το απαγορεύουν οι φίλοι και οι εταίροι μας, κι εμείς να το δεχόμαστε.

Είναι γνωστό πια, και είναι γεγονός. Οι περικοπές οδήγησαν ακόμη και σε κλείσιμο της «βαρειάς μας βιομηχανίας»! [Μουσείο Μπενάκη (οδός Πειραιώς) κλειστόν Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη, «λόγω περικοπών». Μουσείο Μπενάκη (οδός Κουμπάρη) κλειστόν Δευτέρα και Τρίτη, «λόγω περικοπών». Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, κλειστόν Δευτέρα, Τρίτη και Τετάρτη «λόγω περικοπών». (Υπάρχουν κι άλλα μουσεία κλειστά τη μισή εβδομάδα; Μη ρωτάμε μετά, σαν τον ανίκανο και ανήξερο τσοπάνη «τί έχουνε τα έρημα (τα πρόβατα) και ψοφούνε;» Η απάντηση για τον τσοπάνη είναι μιά: «(ψοφούνε, γιατί) Μέρα τα μπάζει, μέρα τα βγάζει!» Ο καλός τσοπάνης ξέρει, πως τα ζωντανά, αξημέρωτα χρειάζεται να βγούνε για βοσκή, και με το γέρμα του ήλιου να γυρίσουν στο μαντρί. Γιατί αλλιώς δεν θά 'χουν ούτε ανάπτυξη, ούτε αναπαραγωγή. (Έτσι και τα μουσεία. Αφού, όσο να ανοίξουν- κλείνουνε, δεν υπάρχει χρόνος για ν' αποδώσουν)!] Κι έτσι ρημάζουν και τα μουσεία μας, ρημάζει κι η προοπτική εσόδων, ρημάζει κι η φήμη των αρχαιοτήτων μας!

Ρημάξαν κι οι ψυχές μας με την απληστία του επιούσιου και του διορισμού στην προσδοκία της ανώδυνης (χωρίς κόπο) αμοιβής. Διορισμένοι, είτε στην ευρώπη, είτε στο δντ, είτε στο κανάλι της προπαγάνδας, είτε κομματάρχες, είτε γραμματείς, είτε «φαρισαίοι του ορθού λόγου και της μοναδικής αξιόλογης αλήθειας» που κυριολεκτικά πάσχουν -από το βήμα κάποιου καναλιού ο καθένας τους- για να καταπείσουν τους αφελείς και να κάμψουν τις αντιστάσεις και τις όποιες αντιρρήσεις συνειδήσεώς μας...

Αλλά, είναι πια προφανές, ότι με τέτοιες απόψεις και προπαγάνδες, όπως του αρθρογράφου και άλλες παρόμοιες ανεπέρειστες και έωλες, έχετε καταφέρει, οι δημοσιογράφοι και οι λοιποί της «ενημέρωσης», να φτιάξετε μια κοινωνία όπου έλληνες προπαγανδίζουν ότι οι ελληνες είμαστε κομπλεξικοί επειδή προβληματιζόμαστε με την μπαγκλαντοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, και την εισδοχή στις εξουσιαστικές/ρυθμιστικές/πολιτικές δομές της Χώρας ατόμων χωρίς κανένα απολύτως δεσμό με την Χώρα μας. Την ιστορία και την προοπτική μας. Ότι είμαστε σαχλοί που δεν συμφωνούμε στην ευρωπαἰκή κοροϊδία. Ότι είμαστε συνωμοσιολόγοι επειδή δεν βλέπουμε με καλό μάτι τις αναδιατυπούμενες «εγγυήσεις» και τις εικονικές διαβεβαιώσεις της ευρώπης. Επειδή η -εντόκως δοθείσα- αλληλεγγύη των ευρωπαίων εταίρων μας, δεν θα ξεχρεωθεί ούτε από τα δισέγγονά μας! Ή επειδή -η ηθελημένα και παρ' αυτών μεθοδευόμενη καθυστέρηση για κάποια συμφωνία- θεωρούμε ότι γίνεται για να γίνει τελικά η συμφωνία όπως τη θέλουν αυτοί, οι «θεσμοί». Και για να γίνει με όποια κυβέρνηση θέλουν αυτοί, αφού de facto εκδιώξουν την κυβέρνηση που ανέδειξε ο Ελληνικός λαός.

To Συμπέρασμά μου

Τα ερωτήματα που μου γέννησε τούτο το άρθρο, μου τα απάντησε όλα, ευσύνοπτα, ένα άλλο άρθρο:. Τούτο το τελευταίο -με θέμα του «Όταν η Τέχνη εκφράζει την πραγματικότητα», μου αποκάλυψε πως όταν οι δάσκαλοί μας, μας έχουνε μάθει πώς να σκεφτόμαστε δημιουργικά και κριτικά, τότε δεν θα καταπίνουμε αμάσητες όλες τις προπαγανδιστικές φλούδες περί της φιλοσοφικής μας κενότητας και περί της ψυχικής μας ανωμαλίας. Φλούδες
που τις πετάνε μπροστά μας οι-ελεύθεροι ή καλά μισθωμένοι- μπανανοπωλητές συμφερόντων εξαγοράς, υποταγής, υποδούλωσης, υπομείωσης, προσβολής και χειραγώγησής μας.

[Σε κάθε περίπτωση, για την γνώση, πάντα υπάρχει ένας δρόμος. Εάν δεν σε βοηθήσει το Σχολείο για να την αποκτήσεις, θα σε βοηθήσει το «πεζοδρόμιο», δηλ. η τριβή με τη ζωή. (Προσπάθειες, αποτυχίες, επιτυχίες, πείσμα, εμπειρία, οργάνωση, πειθαρχία, στόχοι. Τέτοιοι άνθρωποι, επιχειρηματίες, επαγγελματίες, επαναστάτες, πολεμιστές ευεργέτες, δάσκαλοι κλπ., που έλαβαν με άριστα το πτυχίο του πεζοδρομίου, πολύ ωφέλησαν τη χώρα μας).

Τελικά, ο Κ. Καστοριάδης, όσο και να ζητούσε την αυτογνωσία και την εσωτερική ανασκόπηση, ανάλυση και αναδίφηση, μέσα από την ικανότητά μας να αυτοελεγχόμεθα, και -όσο και -να μας ενθάρρυνε στην κάθαρση της σκέψης και της πνευματικής μας δράσης από τα ζιζάνια της βλακείας, του εγωϊσμού και της άκριτης αυτοδικαίωσης, αποκλείεται να ήθελε να μας υπαγορεύσει ότι  είμαστε ο πιο άθλιος και μικρόνους λαός του κόσμου, πρωτίστως γιατί θα είχε διαπράξει το ατόπημα αυτό, ενάντια στον ίδιο τον εαυτό του.

Και δεν πιστεύω πως του έλειπε η αυτοεκτίμηση.

Διδάσκαλοι, όλων των βαθμίδων: Μην περιμένετε μονάχα τη Θεία επέμβαση. Ο Θεός, πάντα την κάνει την δουλειά του. Δικαιώστε κι εσείς το ρόλο και την αποστολή σας, με το έργο και με το λόγο σας!

Εν κατακλείδι, και σε αντίθεση προς τον αρθρογράφο του μίσους, θα έλεγα, μακάρι η νίκη σε τούτον τον πόλεμο της φθοράς, της εξαγοράς, του εξανδραποδισμού και της γενοκτονίας, να κερδηθεί από 'κείνους που «μισήσαν» τους πολέμους και τις διαιρέσεις, τις υποχωρήσεις και τους ενδοτισμούς στους ληστρικούς εκβιασμούς.

Γιατί, ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία του κόσμου, να συμβεί το απροσδόκητο: η ελπίδα του αυτοσεβασμού, της ανθρωπιάς και της εντιμότητας να εγκαθιδρύσει στις σχέσεις των λαών του κόσμου την αγάπη και την ενότητα, διαψεύδοντας τις θεωρίες του μίσους.