Ο λογοτέχνης και η λογοτεχνία

Διαβάζω για την πολιτιστική κατρακύλα εδώ. Βασικές απορίες της αρθρογράφου:



1. Ποιος διαφωνεί ότι στην Ελλάδα του Σολωμού, του Παπαδιαμάντη, του Καζαντζάκη, του Σικελιανού, του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Παλαμά,του Κατράκη, του Βεάκη, της Κοτοπούλη, της Παξινού, της Μαρίας Κάλας, του Σκαλκώτα, της Μελίνας Μερκούρη, του Κάρολου Κουν, της Ειρήνης Παπά, της Ασπασίας Παπαθανασίου, του Κακογιάννη,του Αγγελόπουλου, του Θεοδωράκη, του Χατζηδάκη, του Τσιτσάνη, του Χαλεπά, του Τσαρούχη, του Φασιανού, το ποίημα, το διήγημα, το μυθιστόρημα,το θέατρο,ο κινηματογράφος, η ζωγραφική, η γλυπτική, η μουσική πωλούνται, όπως ακριβώς πωλούνται τα ζαρζαβατικά στις υπαίθριες λαικές αγορές;

2. Ποιος διαφωνεί ότι οι βιτρίνες των βιβλιοπωλείων είναι γεμάτες από τον «πολιτισμό» που «πουλάει» και αποδίδει κέρδη τεντώνοντας σαν πολυκαιρισμένο λάστιχο τη σκέψη του αναγνώστη ή και «σπάζοντάς « την σε μικρά-μικρά κομμάτια, ώστε να του είναι άχρηστη ακόμα και στην παραλία το καλοκαίρι μέσα στην «εξευγενισμένη» μπόχα του αντιηλιακού;

Γράφει η Ε. Αθανασούλη

Κι εγώ, στον απόηχο αυτών των ερωτημάτων μένω ξαφνιασμένη, και θεωρώντας τις παραπάνω διαπιστώσεις αυτονόητες, αναρωτιέμαι με τη σειρά μου: τί το παράξενο;

Γιατ' είναι για μένα προφανές, πως τα έργα των Μεγάλων Συγγραφέων, που είναι το ψωμί της ψυχής μας, θα τα βρούμε και θα τα πάρουμε όπου και να πωλούνται. Σαν τα ζαρζαβατικά της αγοράς. Σαν τα κουλούρια Θεσσαλονίκης. Κι αυτά βασικά αγαθά είναι. Θα τα πάρουμε και θα τα ξαναπάρουμε, για να τα δώσουμε, για να τα διαδώσουμε, για να τα μεταδώσουμε -και για να τα ... «φυτέψουμε» ακόμη, σε κήπους άγονους-, σε ψυχές άγονες κι άκαρπες, μπας κι ανθίσουν. Γιατί, ποιός ξέρει, μπορεί άκαρπες να βρέθηκαν γιατί δεν έτυχε να συναντήσουνε τέτοια νάματα, ή να μη βρέθηκαν σε συνθήκες που τέτοια νάματα μυρώνουν την ώρα, τον τόπο, τον ορίζοντα και τον ουρανό. Μυρώνουν, και σε κάνουν να βλέπεις αλλιώς τον κόσμο, και σε κάνουν άλλον άνθρωπο.

Τέτοια έργα δεν χρειάζονται διατίμηση και συντεχνιακές εξασφαλίσεις. Τέτοια έργα δεν χαλάνε την πιάτσα. Η ιστορία της τέχνης λέει πως όταν ο Θεοδωράκης έβαλε διπλοπενιές στην ποίηση, όλοι οι Έλληνες μάθανε τόσους και τόσους ποιητές.

Πολλές «βραδιές τέχνης» στήνονται, επιδοτούνται και παρουσιάζονται σε δεξιώσεις με προσκλήσεις και ανακοινώσεις επισήμων και γεμίζουν τα κοσμικά περιοδικά τις στήλες τους.

Αργά ή γρήγορα θα γίνει κι ο καυγάς για το ποιός επιδοτήθηκε, αν ήταν νόμιμο, ποιός πλήρωσε το μενού κλπ. οικονομικά μικρά κι ασήμαντα θέματα, τακτικές και πρακτικές.

Η λογοτεχνία, είναι θησαυρός που δεν χάνεται. Είναι χρυσός. Ακόμη και κρυμμένη, θαμένη ή χαμένη, περιφρονημένη και παραγκωνισμένη, θα δώσει αυτό που έχει στα σπλάγχνα της, γιατί αυτό είναι ζωή, είναι ατίμητο μάλαμα. Δεν είναι κραυγές, ιδιοτροπίες, μπογιές κι άλλα φτιασίδια της στιγμής, που ξεχαστήκανε σαν πέρασε η στιγμή του τοκετού τους.

Δυστυχώς στην εποχή των αγορών, όλα είναι αγορά! Είναι δούναι και λαβείν! Γιατί να παραξενεύεται ο κόσμος της αγοράς, από τους νόμους της αγοράς;

Η Δύση το ξέρει καλά: Εμπορεύεται. Η Ανατολή παλεύει. Ζεί.

Η Δύση παράγει εμπορεύσιμα/καταναλωτικά αγαθά, και νομίζει πως μέσα από αυτά θα οικονομήσει και θα είναι παντοτεινή. Θέλει το μερίδιό της. Και μάλιστα όσο γίνεται πιο μεγάλο.

Ενώ η ανατολή (ο τρόπος της καθ' ημάς ανατολής) ζεί, πέφτει, σηκώνεται, προχωράει, γεννάει ιδέες και πεθαίνει σε έναν αέναο κύκλο αλληλεπίδρασης. Το μεράδι της είναι ο πόνος της γέννας της, κι ο κόπος της είναι ο καρπός της. Η ιδέα της είναι η αγάπη της για τον κόσμο. Την προσφέρει για να ανακουφίσει, να βοηθήσει, να ξεκουράσει, να παρηγορήσει. Γιατί όλοι είμαστε το ίδιο: άνθρωποι που θα φύγουμε, είτε το θέλουμε, είτε όχι.

Αλλά, στον κόσμο μας σήμερα, δεν μας αρέσει να είμαστε ο ένας για τον άλλο. Θέλουμε να είμαστε ο ένας ενάντια στον άλλο. Γι' αυτό απολαμβάνουμε τους καρπούς των έργων μας.