"Η οικονομία μοιάζει με μία παραμορφωμένη και ασταθή πολυκατοικία: το ρετιρέ στην κορυφή της γίνεται όλο και μεγαλύτερο, με συνεχώς λιγότερους ενοίκους, το ισόγειο είναι ασφυκτικά πλημμυρισμένο από πεινασμένους ανθρώπους, τα μεσαία επίπεδα είναι γεμάτα από κενά διαμερίσματα, ενώ το ασανσέρ έχει πάψει πια να λειτουργεί. Αρκεί δε ένας ανεπαίσθητος σεισμός για να την ερειπώσει" (L. Katz με παρεμβάσεις).Άρθρο
Ο καινούργιος όρος που κυκλοφορεί στα συνεδριακά κέντρα της παγκόσμιας ελίτ ονομάζεται «ένταξη» - αναφέρεται δε σε ένα χαρακτηριστικό των δυτικών βιομηχανικών χωρών, σύμφωνα με το οποίο ευρίσκονται στα πρόθυρα του «να χάσουν για πάντα την κινητήρια δύναμη τους»: την ικανότητα να επιτρέπουν σε όσο το δυνατόν περισσότερα στρώματα της κοινωνίας να εντάσσονται στο σύστημα - να επωφελούνται δηλαδή από την οικονομική πρόοδο, καθώς επίσης να συμμετέχουν στην πολιτική ζωή.
Κατά την τελευταία συνάντηση των 250 πλέον εύπορων ιδιωτών, σε ένα κάστρο στις όχθες του Τάμεση, όλοι έδειξαν να προβληματίζονται από το γεγονός ότι, τα υπόλοιπα του φαγητού («αποφάγια») που απομένουν πλέον για τις χαμηλότερες εισοδηματικές τάξεις, στο σημερινό καπιταλιστικό σύστημα, είναι ελάχιστα.
Ο πρώην πρόεδρος των Η.Π.Α. (Clinton) είπε πως το «σφάλμα» ευρίσκεται στην άνιση κατανομή των ευκαιριών από το σημερινό σύστημα - ενώ η διευθύντρια του ΔΝΤ «ενοχοποίησε» τα διάφορα οικονομικά σκάνδαλα, τη διαφθορά γενικότερα. Η οικοδέσποινα της συνάντησης της ελίτ, η κληρονόμος της τραπεζικής δυναστείας κυρία L.F. Rothschild, ανέφερε την ανησυχία της για την κοινωνική συνοχή - σημειώνοντας πως οι Πολίτες έχουν χάσει πια την εμπιστοσύνη στις κυβερνήσεις τους.
Δεν είναι απαραίτητο βέβαια να συμμετέχει κανείς στις συζητήσεις της παγκόσμιας ελίτ, για να καταλάβει πως ο πλανήτης σήμερα έχει ένα τεράστιο πρόβλημα - το οποίο ονομάσθηκε πολύ σωστά από τον πρώην υπουργό οικονομικών των Η.Π.Α. (L. Summers) «κοσμική στασιμότητα».
Σύμφωνα με τον όρο, η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται με ελάχιστους ρυθμούς, συγκριτικά με τη δεκαετία του 1990 - παρά τις τεράστιες και συνεχείς ενέσεις ρευστότητας εκ μέρους της Fed. Από την άλλη πλευρά, οι δορυφόροι της υπερδύναμης έχουν ξεφύγει από την τροχιά τους - κινδυνεύοντας να συγκρουσθούν μετωπικά, με το βουνό των χρεών που έχουν συσσωρεύσει.
Ειδικότερα η Ιαπωνία, ο μεγάλος (εάν όχι ετοιμοθάνατος) ασθενής, αύξησε ξαφνικά την προηγούμενη εβδομάδα την «ποσότητα κορτιζόνης» που την διατηρεί τεχνητά στη ζωή (νέα χρήματα), σε ανεύθυνα επίπεδα ρεκόρ - ενώ η Ευρωζώνη βυθίζεται στην ύφεση, με την επιβράδυνση ακόμη και της γερμανικής εξαγωγικής μηχανής.
Την ίδια στιγμή η Ελλάδα, τα ομόλογα του δημοσίου της οποίας θεωρούνται από καιρό ως «οι παγκόσμιοι δείκτες πανικού», επέστρεψε ξανά σε ανάλογες συνθήκες με αυτές του παρελθόντος: προ των πυλών της χρεοκοπίας, με μία πολιτική αστάθεια που θα μπορούσε να προκαλέσει τον απότομο εκτροχιασμό της.
Περαιτέρω, φαίνεται πια καθαρά πως τα πυρομαχικά για την αντιμετώπιση του εχθρού έχουν πια τελειώσει - πως παρά το ότι οι πολιτικοί, οι ηγέτες των μεγάλων πολυεθνικών και οι κεντρικές τράπεζες καλούν για νέες αναπτυξιακές πρωτοβουλίες, τα οπλοστάσια των κυβερνήσεων είναι άδεια.
Αναλυτικότερα, τα δισεκατομμύρια που δαπανώνται καθημερινά σε ολόκληρο τον πλανήτη, με τα πακέτα τόνωσης της Οικονομίας μετά τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση, έχουν δημιουργήσει τεράστια βουνά χρέους στις περισσότερες βιομηχανικές χώρες - οι οποίες δεν έχουν πλέον τα κεφάλαια για νέα προγράμματα δαπανών.
Όπως φαίνεται από το γράφημα που ακολουθεί, το δημόσιο χρέος των Η.Π.Α. (πρώτη στήλη) αυξήθηκε κατά 45 φορές μετά την έξοδο από τον κανόνα του χρυσού (1971), ενώ το ΑΕΠ (δεύτερη στήλη) μόλις κατά 16 φορές. Την ίδια χρονική περίοδο, η ποσότητα χρήματος (τρίτη στήλη) εκτοξεύθηκε στα ύψη, συνοδευόμενη από την κλιμάκωση του χρηματιστηριακού δείκτη DJ (τέταρτη στήλη).
ΗΠΑ – η εξέλιξη του δημόσιου χρέους, του ΑΕΠ, της ποσότητας χρήματος και του δείκτη Dow Jones.
Ακόμη και αν βρισκόταν όμως ο τρόπος για να «περάσουν απέναντι», οι επιχειρήσεις στις Η.Π.Α., στην Ευρώπη και στην Ιαπωνία έχουν σχεδόν πάψει να επενδύουν σε μηχανήματα και εργοστάσια - με αποτέλεσμα να έχουν εκτιναχθεί στα ύψη οι τιμές των μετοχών, των ακινήτων, καθώς επίσης των υπολοίπων παγίων.
Η επικίνδυνη αυτή έκρηξη οδηγείται από το φθηνό χρήμα, το οποίο εισρέει με συνεχώς αυξανόμενο ρυθμό στην καπιταλιστική μηχανή - επιταχύνοντας σε εξαιρετικά επικίνδυνο βαθμό τις «αντίρροπες» στροφές της.
Παράλληλα, ενώ οι μισθοί των εργαζομένων παραμένουν στάσιμοι ή υποχωρούν και οι παραδοσιακοί αποταμιευτικοί λογαριασμοί δεν αποδίδουν σχεδόν τίποτα, οι πλουσιότερες τάξεις, αυτές δηλαδή που «αφήνουν τα χρήματα τους να εργασθούν για τις ίδιες», συγκεντρώνουν το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου.
Αυτό τουλάχιστον συμπεραίνεται από την τελευταία έκθεση που αφορά τον παγκόσμιο πλούτο (Boston Consulting), σύμφωνα με την οποία η περιουσία της ελίτ αυξήθηκε κατά περίπου 15% συγκριτικά με το προηγούμενο έτος - με διπλάσια ταχύτητα δηλαδή, σε σχέση με τους δώδεκα παρελθόντες μήνες.
Όσον αφορά τη μεσαία τάξη, η οποία παραδοσιακά στηρίζει τη Δημοκρατία, η ευημερία της συρρικνώνεται διεθνώς - αφού το «μηχανοστάσιο» του καπιταλισμού αναδιανέμει συνεχώς τα εισοδήματα από κάτω προς τα επάνω. Η κρίση του καπιταλισμού λοιπόν έχει μετατραπεί σε κρίση της Δημοκρατίας - με τους περισσότερους Πολίτες να πιστεύουν πλέον πως οι χώρες τους δεν κυβερνώνται από τα Κοινοβούλια ή από τους κρατικούς Θεσμούς, αλλά από τις τράπεζες.
Οι τράπεζες δε λειτουργούν, εφαρμόζουν καλύτερα τη λογική των «βομβιστών αυτοκτονίας», για να εξασφαλίσουν τα προνόμια τους: με την έννοια πως είτε θα διασώζονται από τους φορολογουμένους Πολίτες συνεχώς, είτε θα τους συμπαρασύρουν όλους στο γκρεμό. Με απλά λόγια, το κυκλοφοριακό σύστημα της Οικονομίας, χωρίς το οποίο δεν μπορούν να λειτουργήσουν τα κράτη, έχει πάρει τα ηνία - επιβάλλοντας αυταρχικά τους όρους του στις κυβερνήσεις και στους Πολίτες.
Δυστυχώς, η απελευθέρωση των χρηματαγορών, ειδικά η κατάργηση του νόμου Glass-Steagall (με τον οποίο διαχωριζόταν οι επενδυτικές από τις εμπορικές τράπεζες), ήταν πράγματι μία «συμφωνία με το διάβολο» - όπως έχει εύστοχα χαρακτηρισθεί από τους FT. Αρκετοί δε αναφέρουν πλέον τα λόγια του Μαρξ, σύμφωνα με τα οποία "οι τράπεζες είναι το πιο τεχνητό (artificial) και αναπτυγμένο προϊόν που δημιούργησε ποτέ ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής".
Για εμάς πάντως είναι πολύ πιο σωστός ο χαρακτηρισμός του αυστριακού οικονομολόγου J. Schumpeter, ο οποίος είπε ότι "οι τράπεζες είναι οι εγγυητές εκείνης της προόδου της καπιταλιστικής διεργασίας, η οποία ονομάζεται Δημιουργική Καταστροφή".
Η θέση του αυτή επιβεβαιώνεται σήμερα από το γεγονός ότι οι τράπεζες, πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, ήταν αυτές που προκάλεσαν την εκθετική αύξηση των χρεών χωρίς αντίκρισμα, τα οποία οδήγησαν στη συντριβή του συστήματος το 2008 - ενώ σήμερα είναι επικεντρωμένες στην αποκατάσταση των δικών τους ζημιών, εις βάρος των Πολιτών και της Δημοκρατίας, εμποδίζοντας όσο καλύτερα μπορούν την ανάπτυξη.
www.analyst.gr
Ειδικοί συνεργάτες του www.logiosermis.net
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.