Για τις αυτοκτονίες της κρίσης ξέρουμε! Για τις καταθλίψεις;

Σε κάθε κουβέντα που πέφτει στο “τραπέζι” περί της οικονομικής κρίσης, του μνημονίου και όλων των υπολοίπων σχετικών τα τελευταία χρόνια στην πατρίδα μας, μία από τις παραμέτρους που πάντα συζητείται είναι και αυτή της αύξησης των αυτοκτονιών, με τους αντιμνημονιακούς να επιρρίπτουν τις ευθύνες για τις χιλιάδες αυτοκτονίες στην κυβέρνηση και το πρόγραμμά της.

Κάποιες μάλιστα από αυτές – όπως αυτή στο Σύνταγμα – έγιναν σε κοινή θέα και με...
μηνύματα για την γενικότερη πολιτικο-οικονομική κατάσταση, τροφοδοτώντας περαιτέρω την πολιτική συζήτηση περί του θέματος. Μεγαλώνοντας στην ελληνική κοινωνία του '80 και του '90 μάθαμε ότι οι Σουηδοί και οι Ιάπωνες αυτοκτονούν λόγω του ότι έχουν πολύ δουλειά, δεν χαίρονται την ζωή τους κι έτσι αυτοκτονούν. Γιατί όμως τώρα έχουμε και εμείς τέτοιο πρόβλημα; Και εάν αυτή είναι μια παράμετρος, το ζήτημα των ψυχολογικών επιπτώσεων της οικονομικής κρίσης, έχει και πολλές άλλες. Μία εκ τις πιο σημαντικές είναι και αυτή της σύνδεσης της ανεργίας με την κατάθλιψη.

Πρωταθλήτρια στην ανεργία η χώρα μας

Για να πάρουμε όμως μια ιδέα σχετικά με τον αριθμό των ατόμων, τα οποία έρχονται αντιμέτωπα με το φάσμα της ανεργίας, θα πρέπει να δούμε τους αριθμούς της ανεργίας, για να καταλάβουμε πόσο πολύς κόσμος επηρεάζεται. Σύμφωνα λοιπόν με τις τελευταίες στατιστικές, στο 27,2%, το υψηλότερο επίπεδο μεταξύ των χωρών - μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαμορφώθηκε το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα το Μάιο του 2014, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat), τα οποία έδειξαν ότι η ανεργία στην Ευρωζώνη τον Ιούλιο παρέμεινε αμετάβλητη στο 11,5%, σε σχέση με τον Ιούνιο.


Το ποσοστό ανεργίας στην Ευρωζώνη εμφανίζεται πάντως μειωμένο σε σύγκριση με τον Ιούλιο του 2013, όταν βρισκόταν στο 11,9%. Στην Ε.Ε. των 28 χωρών - μελών, το ποσοστό της ανεργίας διαμορφώθηκε στο 10,2% τον Ιούλιο, σταθερό σε σχέση με τον Ιούνιο και μειωμένο σε σχέση με το 10,9% που είχε φθάσει πέρυσι τον Ιούλιο. Τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας παρατηρήθηκαν στην Ελλάδα (27,2% - Μάιος) και στην Ισπανία (24,5%), ενώ τα χαμηλότερα στη Γερμανία (4,9%) και στην Αυστρία (4,9%).

Ανεργία και κατάθλιψη

Σε έρευνα – προ της κρίσης – του Πανεπιστήμιου της Πάτρας σχετικά με τις επιπτώσεις της ανεργίας που προκάλεσε η κρίση, καθώς στο ερώτημα “πόσο θα λέγατε ότι έχει επηρεάσει η ανεργία αρνητικά την ψυχική σας κατάσταση”, το 58% απάντησε πάρα πολύ και ότι γι’ αυτό νιώθει συχνά απελπισία. Σε ανάλυση της παραπάνω ερώτησης με συνάρτηση το φύλο διαπιστώθηκε ότι τόσο οι άνδρες όσο και οι γυναίκες αισθάνονται σε εξαιρετικά υψηλό βαθμό να επιβαρύνονται ψυχικά από την παρατεταμένη ανεργία.

Ακόμη ότι οι επιπτώσεις από την κατάσταση ανεργίας στην οποία βρίσκονται χιλιάδες άνθρωποι είναι πολύ σοβαρές, καθώς εκτός από άγχος, οι μελέτες δείχνουν μεγάλη αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης, καταχρήσεων διαφόρων ουσιών, ακόμη και της εμφάνισης συμπτωμάτων αυτοκτονικού ιδεασμού. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που δηλώνουν ότι έχουν φτάσει σε απόγνωση έχουν σκεφτεί και την αυτοκτονία.

Όπως προκύπτει από αυτή αλλά και από άλλες έρευνες, μπορεί η εργασία σε πολλές περιπτώσεις να δημιουργεί στρες, αλλά τα συμπτώματά του δεν είναι τίποτε μπροστά σε αυτά που αρχίζουν να δημιουργούνται όταν τελικά η ανεργία σού «χτυπήσει την πόρτα».
Σύμφωνα με μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο "International Journal of Epidemiology», η ανεργία αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου για κατάθλιψη, ακόμη και σε άτομα χωρίς προηγούμενο ιστορικό. Στις μελέτες αυτές μεγάλη σημασία δίδεται όχι μόνο στην απώλεια της εργασίας, αλλά και στον συνολικό χρόνο που παραμένει κάποιος σε καθεστώς ανεργίας ή υποαπασχόλησης.

Σε σχετική έρευνα επισημαίνεται επιπλέον ότι οι επιπτώσεις από την κατάσταση ανεργίας στην οποία βρίσκονται χιλιάδες άνθρωποι είναι πολύ σοβαρές, καθώς εκτός από άγχος, οι μελέτες δείχνουν μεγάλη αύξηση των περιστατικών κατάθλιψης, καταχρήσεων διαφόρων ουσιών, ακόμη και της εμφάνισης συμπτωμάτων αυτοκτονικού ιδεασμού. Αυτό σημαίνει ότι οι άνθρωποι που δηλώνουν ότι έχουν φτάσει σε απόγνωση έχουν σκεφτεί και την αυτοκτονία.

Ο “φαύλος κύκλος”: Η ανεργία φέρνει κατάθλιψη και η κατάθλιψη επιμηκύνει την ανεργία.
Όπως σημειώνει σε σχετικό του κείμενο, γνωστός ψυχολόγος Εμμανουήλ Πολυζωγόπουλος: “η κατάθλιψη και το άγχος δημιουργούν ένα καταστροφικό φαύλο κύκλο για όσους αναζητούν εργασία, καθιστώντας τελικά πιο δύσκολο να βρουν μια θέση εργασίας. Η κατάσταση αυτή θα υποσκάψει την εμπιστοσύνη στον εαυτό σας και θα επηρεάσει την ικανότητά σας να σκέφτεστε και να δράτε αποτελεσματικά στις απαιτήσεις που ενδεχομένως θα έχουν οι άλλοι από εσάς, γεγονός που καθιστά δύσκολο να "πλασάρετε" τον εαυτό σας ως τον καλύτερο για μια θέση εργασίας. Η κατάθλιψη, η αρνητικότητα και η πολύ συχνή απαισιοδοξία κατά την αναζήτηση εργασίας είναι συχνά ένας παράγοντας αποτυχίας σε συνεντεύξεις από μελλοντικούς εργοδότες.

Για τους περισσότερους, το χρονικό διάστημα που χρειάζεται για να βρουν μια θέση εργασίας και οι ανεκπλήρωτες προσδοκίες κάνουν τα πράγματα χειρότερα. Προετοιμαστείτε λοιπόν για το ενδεχόμενο να αναζητάτε εργασία για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από αυτό που είχατε προϋπολογίσει. Να ξέρετε ότι οι ματαιώσεις που πιθανά θα έχετε κατά την διάρκεια αναζήτησης εργασίας, δεν εξαρτώνται από τις ικανότητες σας, αλλά από την εν γένει κατάσταση στον επαγγελματικό στίβο και τις οικονομικές συνθήκες της Χώρας, την εποχή της αναζήτησης σας. Μαζί με εσάς, εκατοντάδες χιλιάδες ή και εκατομμύρια συμπολιτών σας ψάχνουν για εργασία.

Η απογοήτευση, μειώνει τον χρόνο ενασχόλησης για την ανεύρεση εργασίας. Είναι συχνό φαινόμενο, οι συχνές απογοητεύσεις κατά την αναζήτηση εργασίας, να μειώνουν την αρχική δυναμική και αισιοδοξία του ατόμου, ότι η περιπέτεια τους θα έχει σύντομα αίσιο τέλος. Αυτό το γεγονός οδηγεί τα άνεργα άτομα σε μια σταδιακή αποχή από την αναζήτηση εργασίας και τέλος την πλήρη αποχή τους.”

Ποιός θα θεραπεύσει μια γενιά καταθλιπτικών;

Οι τεράστιοι αριθμοί αυτοί των νέων κατά κύριο λόγο Ελλήνων που έρχονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας εγείρουν ερωτηματικά. Ακόμη και εάν αύριο το πρόβλημα της οικονομίας εξομαλυνθεί, ποιός θα καταφέρει να θεραπεύσει μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων – καθώς στις μικρές ηλικίες η ανεργία υπερβαίνει το 50%- που ήλθε αντιμέτωπη με αυτό το φαινόμενο.

Πόσα χρόνια θα ταλαιπωρείται η ελληνική κοινωνία ως αποτέλεσμα των παραπάνω; Και πόσοι από αυτούς τους σημερινούς νέους θα καταφέρουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους δίχως να τους μεταφέρουν τα προβλήματά τους; Πρόκειται φυσικά για μία διάσταση η οποία δεν απασχολεί διόλου τους πολιτικούς μας. Άλλωστε το μόνο που αυτοί ξέρουν να κάνουν είναι το να μεταβιβάζουν τα προβλήματα στις επόμενες γενιές.

Δημήτρης Παπαγεωργίου