Αιώνιοι Φοιτητές: Μια αιρετική άποψη (Μερος Β')

Το κείμενο που ακολουθεί, γράφεται προς απάντηση στο πρώτο σχόλιο που διατυπώθηκε σε προηγούμενο άρθρο μου στον Λόγιο Ερμή, με τον τίτλο: "Αιώνιοι φοιτητές, Μια αιρετική άποψη".



O όρος “αιώνιοι φοιτητές” δεν είναι καθόλου παραπλανητικός. Είναι απλά ένας όρος με τον οποίο κατά μεγέθυνση της διάρκειας του χρόνου, αποτυπώνεται αυτό ακριβώς που κάνει ο φοιτητής ο οποίος δεν τελειώνει τις σπουδές του, αλλά τις διαιωνίζει. Και μάλιστα χωρίς καμμιά απολύτως δυσμενή σε βάρος του διάκριση.

Αν κάποιος φοιτητής χρειάζεται 1-2 και 3 χρόνια ακόμη, λέμε ότι αυτός καθυστέρησε στις σπουδές του. Συνεπώς δεν είναι ρατσιστική η κλήση κάποιου ως αιώνιου φοιτητή, εάν συντρέχουν οι ανωτέρω όροι. Ενώ, αν υπάρχει κάτι παραπλανητικό εδώ, αυτό είναι το γεγονός ότι ο “σπουδάζων”, μάλλον με κάτι άλλο ασχολείται, παρά με τις σπουδές του, εκτός εάν απλώς, κακοτύχησε (αθέλητη εγκυμοσύνη, στράτευση κλπ), όπως λέγει στο σχόλιό του ο αναγνώστης.

Γράφει επίσης, ο αναγνώστης-σχολιαστής, ότι “η φοιτητική ιδιότητα αποκτάται δια της εγγραφής στην οικεία σχολή και απεμπολείται με τη λήψη πτυχίου ή το πέρας του φυσικού προσώπου ή με οικειοθελή παραίτηση ή εάν δεν ανανεωθεί η δήλωση εγγραφής κλπ”. Η διατύπωση είναι εντυπωσιακή. Σε όλη της τη σύλληψη. Με προβληματίζει μόνο ο όρος “απεμπολείται”.

Ανατρέχοντας στο λεξικό, βρίσκω, στα γρήγορα, ότι ο όρος αυτός σημαίνει “εγκαταλείπω κάτι σπουδαίο, ξεπουλάω” κλπ. Και σκέφτομαι, ότι αν ο νομοθέτης του 1268 νόμου, χρησιμοποίησε αυτόν τον όρο έκανε λάθος. Γιατί δεν μπορεί να θεωρεί ότι τελειώνοντας τις σπουδές μας, ξεπουλάμε μια φάση της ζωής μας, ούτε μπορεί να θεωρεί ότι “εγκαταλείπουμε κάτι σπουδαίο” για να πιάσουμε κάτι άλλο μη σπουδαίο. Ή μήπως το εννοεί; Και τί ακριβώς να εννοεί;

Ας σκεφτούμε όμως όλοι, και ας παρακολουθήσουμε όλα τα δεδομένα πάνω στο θέμα αυτό:

Ο νομοθέτης, μας αναγνώρισε τη φοιτητική ιδιότητα, υπό προϋποθέσεις. Αναγνώρισε δηλ. το δικαίωμα φοίτησης σε οργανωμένα Πανεπιστήμια της Χώρας. Δημιούργησε μάλιστα κι άλλα, και μας έδωσε καλύτερες και περισσότερες ευκαιρίες, σε κοντινότερες αποστάσεις προς τις εστίες μας, και σε περισσότερες πόλεις (να αναπτυχθούν σαν κοινωνίες και οικονομίες κλπ.) κι εμείς γραφτήκαμε φοιτητές, χρεωθήκαμε μαθήματα, χρεώσαμε και τους γονείς μας για ενοίκια-διατροφές-λογαριασμούς κλπ. για κάμποσα χρόνια και διήγαμε “βίον φοιτητού”. Και περνούσαν τα χρόνια. Και παρακολουθούσαμε τα κοινωνικά, τα διεθνή ζητήματα, την ντόπια πολιτική, τις πολιτικές διαμάχες, και σαν νέοι, χωρίς σκοτούρες, δεσμεύσεις και υποχρεώσεις, σηκώναμε τις σημαίες όλων των προβλημάτων του κόσμου, κι ανάμεσα σ' αυτά και τις πολιτικές σημαίες των κομμάτων και αγωνιζόμασταν για τον παναθηναϊκό μας (ή για τον ολυμπιακό μας, δεν έχει σημασία). Και πλήρωνε ο γονιός, ο κάθε γονιός, και περνούσε ο καιρός και το πτυχίο δεν ερχόταν.

Δεν θα “απεμπολούσαμε” τη φοιτητική ιδιότητα για να πιάσουμε δουλειά. Άχαρο πράμα το μεροκάματο. Το πρόγραμμα. Το ξυπνητήρι. Το πήγαινε-έλα. Μπορεί ο γονιός να δυσανασχετούσε, αλλά ήμασταν πλέον σε άλλο αστέρι. Το παιδί πέρασε τα χρόνια, χρωστάει βέβαια κάποια μαθήματα (15, 25, κλπ), αλλά είναι μέλος πολιτικής νεολαίας και οι "κοινωνικοί αγώνες" θέλουν να συντρέχουμε όλοι. Για να πάμε μπροστά.

Ο καιρός πέρασε, κι εμείς -τώρα πια- καταλάβαμε, ότι δεν κάναμε πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, αλλά ότι ήμασταν κομπάρσοι σε ένα πολιτικό θέατρο.

Πραγματικά, αυτοί που οργάνωσαν έτσι το παιχνίδι δεν θα απεμπολούσαν το καλύτερό τους χαρτί, (φοιτητικό κίνημα, στρατευμένο να υπηρετεί μανιώδεις κι άστοχους πολιτικούς στόχους). Δεν θα απεμπολούσαν τα δωρεάν και άφθονα μέσα για την προώθηση των δικών τους σκοπών και του δικού τους μέλλοντος, χάριν του μέλλοντος του απρόσωπου πανεπιστημίου και του άγνωστου προσώπου του κάθε ταλαιπωρημένου και βιοπαλαιστή που πίστευε πως χρηματοδοτούσε σπουδές για την καλυτέρευση της ζωής του παιδιού του. Όσο για τον πολιτικά δραστήριο φοιτητή, αυτός πια σταδιοδρομούσε, τις περισσότερες φορές αλλού, σε τομέα άσχετο από τις σπουδές και την επιστήμη του. Και αφού δεν ασχολήθηκε ποτέ του με βιοποριστική εργασία ή επιχειρηματικότητα, επιστήμη ή αποστολή, το μόνο που ήξερε καλά, ήταν να λέει λόγια. Τί σημασία είχανε εκείνα τα λόγια, το ξέρουμε τώρα όλοι πολύ καλά. Ήταν λόγια κούφια. Μετα-νοήματα. Όπως λέμε: Μεταμφίεση. Μεταπράτηση. Μεταπολίτευση.

Απεμπόληση του ενός και σπουδαίου, προς απόκτηση των πολλών, και των εφήμερων και προς αύξηση των ιδίων εσόδων/προνομίων/ και αποκτημάτων.

Στη συνέχεια, ο αναγνώστης μας ισχυρίζεται ότι ο νομοθέτης σήμερα, αυθαιρετεί που μας θέλει "αμερική στις σπουδές και μας οδηγεί στην ουγκάντα σε μισθούς και υποδομές". Στο σημείο αυτό θα τονίσω ότι το ίδιο ακριβώς που συνέβαινε από πάντα, συμβαίνει και τώρα. Πάντα γίνεται ένα παιχνίδι. Μόνο που στο σημερινό παιχνίδι έχουν αλλάξει τα δεδομένα και τα ζητούμενα. Απλώς, ο πολίτης πρέπει επί τέλους να μάθει, να αποφασίζει και να επιλέγει. Τί θέλει να είναι; Παίκτης ή μπαλάκι;

Όταν τελειώνεις την περίοδο της κατάρτισης και της μόρφωσής σου και είσαι το ίδιο άσχετος (ακατάρτιστος και αμόρφωτος) όπως όταν την άρχισες, -για οποιοδήποτε λόγο και αν συνέβη αυτό- πάντα θα είσαι το μπαλάκι. Ο ευήθης (αφελής) και ο ανυποψίαστος θα είναι ο δυστυχής που θα γίνει έρμαιο των καιρών, των καιροσκόπων, των φαύλων, των άπληστων και των ανεξέλεγκτων. Και μεις όλοι μαζί του.

Ο αναγνώστης ίσως θέλει να αποδώσει τη διαιώνιση των σπουδών των φοιτητών μας στο γεγονός ότι οι εξετάσεις των ελλήνων φοιτητών είναι δύσκολες. Γι' αυτό προβαίνει στη διαπίστωση -και διαμαρτυρία συνάμα- ότι “οι έλληνες φοιτητές αντιμετωπίζουν εξετάσεις πολύ αυστηρότερες απ’ ο,τι οι αμερικανοί συνάδελφοί τους (ο Έλληνας φοιτητής μπορεί να κόβεται σαν να είναι καρότο λόγω της ενδεχόμενης αυθαιρεσίας του καθηγητή του). Αυτά τα στοιχεία τα αποσιωπούν οι συκοφάντες των ελληνικών σχολών, γιατί δεν συμφέρουν το καθεστώς”. Αυτά όμως, είναι ενδο-ιδρυματικά ζητήματα και πρέπει να συζητούνται και να λύνονται "εντός των τειχών", στα δημόσια όργανα εκεί όπου πρέπει να ελέγχονται τόσο οι αυθαιρεσίες των Δασκάλων, όσο και οι αυθαιρεσίεςτων σπουδαστών (αντιγραφές, βανδαλισμοί και διάφορα άλλα έκτροπα), των υπαλλήλων κλπ. Και πάντως, όλες οι εξετάσεις είναι δύσκολες. Εύκολες είναι όταν είναι εικονικές. Κατά κανόνα, στις εξετάσεις, θα απαντάς ανάλογα με τη μελέτη που έχεις κάνει. Κι αυτό θα ισχύει παντού. Όχι μόνο στο μάθημά σου, αλλά και στον εαυτό σου. Αν φοβάσαι, αν δεν διαχειρίζεσαι το στρές που μπορεί να έχεις λόγω των εξετάσεων κλπ. θα έχεις περισσότερα προβλήματα.

Εκείνο που με εντυπωσίασε στις θέσεις του αναγνώστη, είναι και το σημείο που αναφέρεται στα πτυχία του εξωτερικού. Ομολογώ πως βρίσκω πολύ άκομψη και προκλητική, την τοποθέτησή του “είχαν σπάσει τα μούτρα τους στις εδώ πανελλαδικές εξετάσεις, αφού γύρισαν στην πατρίδα μαζί με το πτυχίο που αγόρασαν στο εξωτερικό, τα βρήκαν μπαστούνια στο παλιό ΔΙΚΑΤΣΑ νυν ΔΟΑΤΑΠ γιατί αποδείχτηκε πως ήσαν αστοιχείωτοι με βάση τις ελληνικές προδιαγραφές !”. Κυρίως γιατί στερείται τη συναίσθηση (που ζητάει από τους άλλους) για τις δικές του θέσεις.

Προσωπικά, με κάνει να αισθάνομαι υπερήφανη που έχουμε υψηλού επιπέδου σπουδές (γιατί αυτό ακριβώς συμβαίνει) αν οι εκ του εξωτερικού πτυχιούχοι πρέπει να υποβληθούν σε εξετάσεις επί πλέον μαθημάτων, προκειμένου να αναγνωρισθεί το ισότιμο του πτυχίου τους προς τα πτυχία των πανεπιστημίων μας. Κι αυτό λέγεται καλύτερο πρόγραμμα σπουδών, κι όχι ότι οι εκ του εξωτερικού ήταν αστοιχείωτοι.

Θα συμφωνήσω με τον αναγνώστη για τα δίδακτρα που θα έπρεπε να επιβάλλονται σε περίπτωση μεγάλης επιβράδυσνης των σπουδών. Αλλά, όσον αφορά τα πλουσιόπαιδα, αυτά ποτέ δεν θα καταλάβουν πώς βγαίνει το μεροκάματο. Γιατί δεν τό' χουν ανάγκη.

Τελικά, η συζήτηση περί αιωνίων φοιτητών, παρόλο που αφορά ένα ζήτημα λειτουργικότητας των Πανεπιστημίων, είναι κυρίως ένα ζήτημα ηθικής τάξεως, με τεράστια παιδαγωγική και κοινωνική σημασία.

Οι αργοπορημένοι φοιτητές είναι η βάση του συστήματος που παράγει μισο-μορφωμένους δασκάλους, μισομορφωμένους υπαλλήλους, ανίκανους πολιτικούς, δημόσιους άνδρες (και γυναίκες) με “ιδιωτικό” ήθος, με επαμφοτερίζουσα σκέψη, και επαμφοτερίζουσα δράση.

Η ρύθμιση του θέματος. δεν δείχνει την προσπάθεια της άρχουσας τάξης, να εισαγάγει πρόσθετους φραγμούς στη δυνατότητα της μόρφωσης (όποιος θέλει να μορφωθεί, βρίσκει, κι αν δεν βρίσκει, δημιουργεί ευκαιρίες για να μορφωθεί). Το αντίθετο, μάλιστα: Δείχνει πως βρέθηκε (δηλ. επινοήθηκε) ένα ακόμη ζήτημα για να μας βγάλει από τον προσανατολισμό μας, που ήταν: Εδώ που είμαστε τί πρέπει να κάνουμε για να απαλλαγούμε από τα τόσα συσσωρευμένα προβλήματα, μη παραγωγικότητας, αδιαφάνειας, αφόρητης φορολόγησης, πολιτικής αναποτελεσματικότητας, ατιμωρησίας του εγκλήματος, αυθαιρεσίας της εξουσίας, ολιγωρίας θεσμικών οργάνων κλπ., κλπ

Η -κατά τα γραφόμενα του αναγνώστη- προσπάθεια της κυβέρνησης να ξεκαθαρίσει τους λογαριασμούς με τους συνδικαλιστές φοιτητές, δεν μου φαίνεται να ανταποκρίνεται στα πράγματα. Και τούτο, γιατί το θέμα αυτό υπάρχει εδώ και δεκαετίες. Εννοεί δηλ. ο αναγνωτης μας ότι καμμιά κυβέρνηση -ποτέ μέχρι σήμερα- δεν ήθελε να δώσει ένα τέλος στο βαρβαρισμό αυτού του συνδικαλισμού "φοιτητές που παραφέρονται και δημιουργούν δυστυχώς έκτροπα" στα Πανεπιστήμια;

Οι χρονίζοντες φοιτητές δεν πρέπει να παρεποδίζονται στη μελέτη τους. Αφού ο τρόπος μελέτης και κατάρτισής τους, είναι πια ατομική τους υπόθεση, ας κάνουν όπως νομίζουν. Ας μην εμπλέκουν όμως δημόσιους φορείς και δομές σε ατομικές τους υποθέσεις και αποφάσεις. Εξάλλου, το Πανεπιστήμιο δεν τους προσφέρει τίποτε, εφόσον δεν συμβαδίζουν με τα προγράμματά του. Αυτοί, όμως, προσφέρουν κάτι στο Πανεπιστήμιο; Μήπως προσφέρουν την κακή του εικόνα; Μήπως προσφέρουν την εικόνα του χαμένου χρόνου, της χαμένης προοπτικής, της χαμένης ευκαιρίας, της χαμένης ζωής του δύστυχου γονιού που πληρώνει χωρίς αποτέλεσμα; Μήπως δεν αποτελούν παράδειγμα για τους νεώτερους; Μήπως παρενοχλούν;

Κι όσο για την άποψη που θέλει να διώχνονται οι φτωχοί για να μην έχουν εμπόδια οι πλούσιοι στις ευκαιρίες για δουλειές, πρέπει να γνωρίζουμε ότι οι πλούσιοι πάντα θα αποκτούν δόξα και τιμές, κι όσα υλικά αγαθά επιθυμούν, και θα προσπαθούν γι' αυτά όλο και λιγότερο. Ενώ οι φτωχοί πάντα θα εξωθούνται να παίρνουν λιγότερα από όσα μπορούν να αποκτήσουν. Αλλά, θα αποκτούν μερικά, και μόνο εφ' όσον μπορούν να προσπαθούν και να σκέφτονται. Και είναι υποχρεωμένοι να μη σταματούν ποτέ.

Τέλος, η απειλή ότι θα αυτοκτονήσουν κατά χιλιάδες οι αποβαλλόμενοι και διαγραφόμενοι ως αιώνιοι φοιτητές, είναι δυστυχώς ασθενές ως μέσον πιέσεως για τη μη λήψη μιας πολιτικής απόφασης. Γιατί η εξουσία δεν έχει συναισθήματα. Δεν πάσχει. Δεν έχει ανάγκη. Έχει μόνο επιθυμίες και στόχους. Διατήρησής της.

Το τί θα κάνουμε εμείς με τις ζωές μας και πώς θα προετοιμάσουμε τις ζωές των επόμενων, είναι το δικό μας πρόβλημα. Και θα πρέπει να προσπαθήσουμε όχι μόνο να το αντιληφθούμε πλήρως, αλλά και να το λύσουμε σε κοινωνικό και σε ατομικό επίπεδο. Και μάλιστα, χωρίς να μας μπερδεύουν οι παρεμβολές διασπαστικών ενοχλήσεων που αποσυντονίζουν τις προσπάθειες κατανόησης και επίλυσης καυτών επίκαιρων προβλημάτων.