Οι νέες διατάξεις για τη χρηματοδότηση των κομμάτων είναι ανεπαρκείς​!

Ως θετικές εκ πρώτης όψεως, αλλά ως ανεπαρκείς στην ουσία, κρίνονται οι διατάξεις του νέου νομοσχεδίου για τη χρηματοδότηση των κομμάτων που κατέθεσε χθες η Κυβέρνηση και το οποίο αναμένεται να ψηφιστεί το Σεπτέμβριο. Παράλληλα, έρχονται πολύ αργά. Η, επί δεκαετίες, μη λειτουργία και κατάρρευση των θεσμών έχει ήδη προκαλέσει ανήκεστο βλάβη στη χώρα, την κοινωνία και την οικονομία.

Από την άλλη πλευρά, οι πολίτες αναρωτιούνται για το εάν τα κόμματα που χρωστούν εκατοντάδες εκατομμύρια στις τράπεζες και που υπέθαλψαν φαινόμενα διαφθοράς μαύρων σακκούλων από τους “Τσουκάτους”, μπορούν να θεσπίσουν ποιοτικούς νόμους που θα προάγουν τη διαφάνεια και τις ίσες ευκαιρίες στον πολιτικό λόγο.

Η χρεοκοπημένη συγκυβέρνηση δεν έχει αντιληφθεί ότι το πρόβλημα στο ζήτημα της χρηματοδότησης των κομμάτων δεν είναι μόνο τα ποσά που πληρώνει ο Έλληνας φορολογούμενος. (Σημειώνεται ότι παρά τις προτεινόμενες περικοπές, η Ελλάδα θα εξακολουθεί να βρίσκεται κατά 50% πάνω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην ανά έγκυρη ψήφο κρατική χρηματοδότηση – δείτε σχετικό πίνακα). Το πρόβλημα ήταν -και παραμένει- ο έλεγχος της οικονομικής λειτουργίας των κομμάτων και ο στρουθοκαμηλισμός και φαρισαϊσμός που χαρακτηρίζει το σημερινό σύστημα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι, η Επιτροπή Ελέγχου των οικονομικών των κομμάτων της Βουλής, η οποία συγκροτείται από βουλευτές (δηλαδή οι ελεγκτές είναι και ...ελεγχόμενοι), κατά την περίοδο 1984 έως και 2014 δε βρήκε κάτι το μεμπτό στα οικονομικά των κομμάτων, αλλά ούτε και στις εκλογικές δαπάνες όλων των εκλογικών αναμετρήσεων αυτής της περιόδου. Σε κάθε περίπτωση, η απόφανση της Επιτροπής ήταν ότι όλα ...λειτούργησαν άψογα!

Οι Έλληνες Φορολογούμενοι πιστεύουμε ότι η κρατική χρηματοδότηση των κομμάτων θα πρέπει να είναι συνάρτηση όχι μόνο της εκλογικής τους δύναμης, αλλά και των χρημάτων που αυτά κατορθώνουν να αντλήσουν από την ίδια την κοινωνία. Αν η κοινωνία (τα μέλη και οι ψηφοφόροι των κομμάτων) αρνούνται να τα χρηματοδοτήσουν άμεσα, γιατί να αναγκάζονται να τα χρηματοδοτούν έμμεσα μέσω του Κρατικού Προϋπολογισμού;

Δείτε το νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή

Οι βασικές αντιρρήσεις μας στο ισχύον σύστημα αφορούν:

• Στο ύψος του ποσού που δίδεται κάθε χρόνο. Μέχρι και το έτος 2011, τα ποσά αυτά ήταν από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, φθάνοντας περίπου στα € 64 εκατομμύρια ευρώ κάθε χρόνο. Παρά την (άτυπη) μείωσή τους, εξακολουθούν να παραμένουν προκλητικά υψηλά, με δεδομένη τη χρηματοοικονομική κατάσταση της χώρας.
• Στη χρηματοδότηση των κομμάτων για “επιστημονική έρευνα”. Αυτό επειδή κανένα κόμμα δεν έχει επιστημονικές ομάδες που να ασχολούνται με έρευνα.
• Στον τρόπο ελέγχου των εσόδων και των δαπανών. Ακόμη και σήμερα, στην πράξη, τα κόμματα ελέγχονται από τους ίδιους τους ...βουλευτές τους! Αυτός είναι άλλωστε ο λόγος που ουδέποτε έχει βρεθεί κάποια παρατυπία στους "δήθεν" ελέγχους.
• Στη δημοσιοποίηση των οικονομικών στοιχείων των κομμάτων. Σήμερα υπάρχει πλήρες σκοτάδι και αδιαφάνεια και είναι πρακτικά πάρα πολύ δύσκολο έως αδύνατο για κάποιον να βρει έστω τον ισολογισμό ενός κόμματος.
• Στο γενικότερο σύστημα της ασυλίας των βουλευτών, αφού ο τρόπος που εφαρμόζεται, επιτρέπει την ατιμωρησία σε παράνομες πρακτικές των βουλευτών και των ιδίων των κομμάτων.

Από την άλλη πλευρά, είμαστε αντίθετοι με την κατάργηση της κρατικής χρηματοδότησης. Οι 25 από τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης -και σχεδόν όλες οι χώρες του ΟΟΣΑ- λειτουργούν με κάποιο σύστημα χρηματοδότησης των κομμάτων τους. Και αυτό, επειδή η κρατική χρηματοδότηση βοηθά στη διατήρηση ισχυρών δημοκρατικών δομών στην πολιτική και στις κοινωνίες τους. Μπορούμε άλλωστε να δούμε το παράδειγμα της Ιταλίας, όταν στις αρχές της δεκαετίας του 1990 -λόγω των σκανδάλων που έβγαιναν στην επιφάνεια- αποφασίστηκε η πλήρης διακοπή της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων. Το αποτέλεσμα ήταν να χρεοκοπήσουν τα υφιστάμενα κόμματα και να εμφανιστεί στο προσκήνιο ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι, μεγιστάνας του χρήματος και των ΜΜΕ και, λόγω της οικονομικής του ισχύος, να κυριαρχήσει στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας για δύο σχεδόν δεκαετίες.

Βασική πηγή της χρηματοδότησης των πολιτικών κομμάτων θα πρέπει να είναι η ίδια η κοινωνία. Και η κρατική χρηματοδότηση, θα πρέπει να μειωθεί σε ποσοστό 0,3 έως 0,4 τοις χιλίοις επί των κρατικών εσόδων (αντί του 1,0 της χιλίοις που βρίσκεται σήμερα) και θα πρέπει να καταβάλλεται επικουρικά στα κόμματα, με βάση τα ποσά που αυτά συγκέντρωσαν από τους πολίτες. Το πώς θα γίνεται η κατανομή, είναι κάτι που μπορεί να διευρευνηθεί. Άλλωστε, υπάρχουν παραδείγματα άλλων κρατών που μπορούν να μας δείξουν τον τρόπο.

Αυτή η πρόταση έχει μία λογική. Όταν ένα κόμμα δε μπορεί να συγκεντώσει χρήματα από τα ίδια του τα μέλη ή από τους πολίτες, τότε γιατί οι πολίτες να αναγκάζονται να πληρώνουν έμμεσα το κόμμα αυτό, μέσα από τον κρατικό Προϋπολογισμό; Εάν ένα κόμμα δε μπορεί να εμπνεύσει τους πολίτες για να το χρηματοδοτήσουν οι ίδιοι (με μικρές εισφορές) γιατί να το χρηματοδοτεί το ίδιο το Κράτος; Σήμερα, τα κόμματα που εισπράττουν πολλά εκατομμύρια από το υστέρημα του φορολογούμενου, συγκεντρώνουν εισφορές και χορηγίες που (με εξαίρεση το ΚΚΕ) μετά βίας έφθασαν στο 2012 στο 10% ή στο 15% του ποσού της κρατικής επιχορήγησης.

Ένα αντίστοιχο σύστημα εφαρμόζεται στη Γερμανία, όπου πέραν μίας χαμηλής σταθερής χρηματοδότησης ανά ψήφο, το κάθε κόμμα εισπράττει 0,38 ευρώ για κάθε ευρώ που συγκέντρωσε από εισφορές πολιτών που κυμαίνονται κάτω από το όριο των 3.300 ευρώ. Παράλληλα, το συνολικό ποσό με το οποίο χρηματοδοτείται το κάθε κόμμα, δε μπορεί να υπερβαίνει το ποσό που το κόμμα συγκέντρωσε από ιδιωτικές εισφορές.

Οι “Έλληνες Φορολογούμενοι” θα προσπαθήσουμε να διαδώσουμε αυτή την πρόταση στην κοινωνία. Αν μία τέτοια πρόταση κατορθώσει να διαδοθεί και -τελικά- να υιοθετηθεί από τη Βουλή, τότε θα έχουμε ένα καλύτερο πολιτικό σύστημα στη χώρα μας.

Ας το δούμε και αλλιώς. Σαν πολιτικό κόμμα, θα πρέπει να βάλουμε κίνητρα στους ίδιους μας τους εαυτούς για να κινητοποιηθούμε και για να αναγκάσουμε το μυαλό μας να βρει ιδέες και τρόπους για την επαρκή χρηματοδότησή μας. Το ίδιο δεν κάνουμε και στις δουλειές μας; Ας λειτουργήσουμε με τον ίδιο τρόπο και το κίνημά μας.

Παράλληλα με αυτή τη βασική μας θέση, υποστηρίζουμε και διεκδικούμε:

• Την κατάργηση της “επιστημονικής χρηματοδότησης” των κομμάτων (σήμερα φθάνει στο 10% της τακτικής χρηματοδότησης).
• Την κατάργηση της εκλογικής χρηματοδότησης στις περιπτώσεις έκτακτων εκλογών.
• Την αλλαγή του τρόπου ελέγχου της διακίνησης του πολιτικού χρήματος. Ο έλεγχος θα πρέπει να γίνεται από ανώτερους και ανώτατους δικαστές, χωρίς καμία εμπλοκή βουλευτών (ο ελεγχόμενος δε νοείται να είναι και ελεγκτής).
• Την υποχρεωτική χρήση ορκωτών ελεγκτών – λογιστών στη λειτουργία τους και την κατάρτιση του ισολογισμού τους.
• Την αλλαγή του λογιστικού συστήματος σε διπλογραφικό, από απλογραφικό.
• Την υποχρεωτική δημοσίευση του ισολογισμού στο site του κόμματος και την υποχρεωτική παραμονή του εκεί για διάστημα 10 ετών τουλάχιστον.
• Την κατάργιση της ασυλίας των βουλευτών για μη πολιτικά αδικήματα.

Σημείωση: Όταν στα τέλη του 2011 γίνονταν συζήτηση στη Βουλή για το ζήτημα της χρηματοδότησης των κομμάτων, ο Σύλλογος Έλληνες Φορολογούμενοι (πρόδρομος του πολιτικού κόμματος "Έλληνες Φορολογούμενοι - Κίνημα Πολιτών"), εκπόνησε μελέτη με τίτλο “Η χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων”, στην οποία εξετάζονταν το σύστημα χρηματοδότησης των κομμάτων στην Ελλάδα, σε σύγκριση με τα συστήματα χρηματοδότησης των υπόλοιπων 26 (τότε) χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η μελέτη αυτή παραδόθηκε στους βουλευτές όλων των κομμάτων και στα μέλη της τότε Κυβέρνησης. Το πόρισμα που, λίγο αργότερα, κατέθεσε προς την Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής ο τότε Υπουργός Εσωτερικών κ. Τάσος Γιαννίτσης, σε μεγάλο βαθμό, βασίστηκε στα συμπεράσματα και τις προτάσεις της μελέτης αυτής.

Δείτε και κατεβάστε ολόκληρη τη μελέτη.

Επιμέλεια: logiosermis.net