Θεωρίες συνομωσίας: Μάστιγα κυρίαρχη έναντι της λογικής

Γράφει ο Γρηγοριάδης Κωνσταντίνος

Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την εφημερίδα «Καθημερινή»,μεγάλο ποσοστό των Ελλήνων πιστεύει σε μια σειρά θεωριών συνομωσίας*.

Σαφέστατα το πόρισμα αντανακλά μια υπαρκτή κατάσταση,καθώς μεγάλος αριθμός Ελλήνων ειδικά τα τελευταία χρόνια ερμηνεύει τις συνέπειες και τις αιτίες του οικονομικού αδιεξόδου ως έργα έξωθεν απόκρυφων και μυστικών δραστηριοτήτων.Όμως η διαρκής συνομωσιολογία έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις με αποτέλεσμα να κυριαρχήσει πλήρως έναντι της λογικής διασάφησης και της κριτικής αποτίμησης της κατάστασης στην οποία βρίσκεται σήμερα η Ελλάδα.Γιατί όμως οι θεωρίες συνομωσίας συνιστούν αντίπαλο της κριτικής σκέψης;Ποιες συνέπειες προκύπτουν μετά από την πίστη σε αυτές;Το συγκεκριμένο κείμενο θα δώσει ορισμένες απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα.

Αρχικά, οι θεωρίες αυτές διέπονται από δυο βασικά αδύναμα σημεία:α) δεν παρουσιάζουν ισχυρές αποδείξεις,αλλά είναι βασισμένες σε φήμες, διαδόσεις,ενδείξεις,υποθέσεις,β)χαρακτηριστικό τους στοιχείο είναι ότι δεν επιδέχονται διάψευση,καθώς οι εισηγητές των θεωριών απορρίπτουν τη δυνατότητα αυτή(π..χ ο χ που αποκάλυψε τη συνομωσία σκοτώθηκε μυστηριωδώς μετά από λίγο καιρό).Είναι γνωστό ότι οι επιστημονικές θεωρίες πάντοτε δίνουν τη δυνατότητα διάψευσης,γι’ αυτό και οι επιστημονικές απόψεις ανατρέπονται από νέες με την πάροδο των χρόνων.Κοντολογίς, ο λόγος που οι θεωρίες συνομωσίας γίνονται πιστευτές είναι,ότι δεν παρέχουν αποδείξεις ούτε και δέχονται διαψεύσεις.

Οι άνθρωποι που επικαλούνται θεωρίες συνομωσίας διακρίνονται σε δυο κατηγορίες:α) αυτούς που γνωρίζουν ότι οι θεωρίες συνομωσίας είναι ψευδείς,αλλά έχουν συμφέρον να υιοθετούνται από πληθυσμιακές ομάδες(π.χ κάποιος γνωρίζει ότι τα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών» είναι φτιαγμένα από τις τσαρικές υπηρεσίες,αλλά τα επικαλείται με στόχο τη διάδοση αντισημιτικών συναισθημάτων-βλ.Taguieff 2006),β) αυτούς που τις πιστεύουν πραγματικά για τους ακόλουθους λόγους:

1)Αρνούνται να δεχθούν ότι ένα γεγονός μπορεί να οφείλεται σε τυχαίους παράγοντες

2)Η πεποίθηση ότι οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ έχουν παντοδυναμία,τρομερή αποτελεσματικότητα και εξαιρετική ικανότητα

3)Ακραίος σκεπτικισμός ως προς την αντικειμενικότητα των μέσων ενημέρωσης

4)Η στροφή των ανθρώπων να απομακρύνονται από πεποιθήσεις που ασπάζονται μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες,για τις οποίες θεωρούν οι συνομωσιολόγοι ότι έπεσαν θύματα απάτης και ψεύδους.Εδώ προκύπτει και μια ρητή πίστη στη διανοητική ανωτερότητά τους.

5)Η τάση των ανθρώπων να καταλογίσουν αλλού ευθύνες,ενώ οι ίδιοι μπορεί να είναι αποκλειστικά υπεύθυνοι για κάποιες πράξεις(γνωστική συμφωνία-cognitive dissonance).Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η προτίμηση των ποδοσφαιρόφιλων να μην αποδεχτούν την ήττα της ομάδας τους,η οποία δεν έπαιξε καθόλου καλά,αλλά να πουν ότι ο αγώνας ήταν στημένος ή ότι ο διαιτητής δωροδοκήθηκε.

Η αποδοχή των θεωριών συνομωσίας μπορεί να προκαλέσει ολέθριες συνέπειες,κάτι που έχει συμβεί και ιστορικά.Οι συνομωσιολόγοι αντιλαμβάνονται τον κόσμο ως πεδίο μάχης καλού και κακού(μανιχαϊκή λογική**).Αυτή η προσέγγιση μπορεί να οδηγήσει σε πράξεις βίας εναντίον των υποτιθέμενων «κακών».Κραυγαλέο ιστορικό συμβάν είναι η θηριωδία του Ολοκαυτώματος των Εβραίων.Ο Αδόλφος Χίτλερ,του οποίου αγαπητό βιβλίο ήταν τα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών»,χρησιμοποίησε την προπαγάνδα*** για να παρουσιάσει τους Εβραίους ως κακούς με αποτέλεσμα το φρικαλέο θάνατο έξι εκατομμυρίων Εβραίων.Πέρα από το Ολοκαύτωμα συνέβησαν κατά τη διάρκεια του ναζιστικού καθεστώτος και πολλά πογκρόμ εναντίον Εβραίων.

Όμως,χωρίς να προχωρήσει κάποιος σε πράξεις βίας,πολύ πιθανόν θα είναι και ελλειμματικός δημοκράτης.Αυτός που πιστεύει σε θεωρίες συνομωσίας,θα απορρίπτει δημοκρατικές διαδικασίες.Γι’ αυτό σε πολλές περιπτώσεις,οι θεωρίες συνομωσίας είναι μέρος του επίσημου λόγου των ακροδεξιών κομμάτων και μορφωμάτων.Συγκεκριμένα, ο Ηλίας Κασιδιάρης,βουλευτής της Χρυσής Αυγής έχει διαβάσει στη Βουλή απόσπασμα από τα «Πρωτόκολλα των Σοφών της Σιών»****.Όπως έχει πει σε συνέντευξη ο συγγραφέας Δημήτρης Ψαρράς,απόσπασμα από τα Πρωτόκολλα διάβαζε σε συγκεντρώσεις της Χρυσής Αυγής ο Νίκος Μιχαλολιάκος*****.

Βέβαια μπορεί μια θεωρία συνομωσίας να προκύψει ότι είναι αληθής.Αλλά για την απόδειξή της πρέπει να χρησιμοποιηθούν μέσα τα οποία οι συνομωσιολόγοι απορρίπτουν,όπως η απόφαση ενός δικαστηρίου που εξέτασε όλα τα στοιχεία. Μέσω αυτών των θεσμών,εάν αποδειχθεί η ορθότητα μιας θεωρίας συνομωσίας,τότε οφείλουμε να αποδεχθούμε την ύπαρξη της συνομωσίας.

Κοντολογίς,μέσα στην αλογία που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία,οι θεωρίες συνομωσίας κυριαρχούν στις πεποιθήσεις των ανθρώπων και δυστυχώς στο διαδίκτυο.Η κοινωνία που δε μεταθέτει τις ευθύνες και στον εαυτό της,αλλά σε εξωγενείς παράγοντες,δεν μπορεί να επιτρέψει στην ίδια τη δημιουργία δυναμικής αντίστασης στο μαρασμό και την απελπισία

Αν δεν προχωρήσει σε νηφάλια,σοβαρή αποτίμηση και έρευνα του ελληνικού προβλήματος,ας μην ελπίζει για το καινούριο.

Βιβλιογραφία:

Από το ακόλουθο βιβλίο αντλήθηκαν τα βασικά επιχειρήματα του κειμένου,καθώς και η δομή του: Παιονίδης Φιλήμων,Στοιχεία κριτικής επιχειρηματολογίας (σελ.82-88),Εκδόσεις Ζήτη:Αθήνα,2014

Παραπομπές:

*Η σχετική έρευνα για τους Έλληνες και τις θεωρίες συνομωσίας: http://www.newsbeast.gr/greece/arthro/707786/ellines-kai-theories-sunomosias/ , καθώς και http://www.newsbeast.gr/newspapers/?dt=07/18/2014#np112363

**Για το μανιχαϊσμό δες εδώ:http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CF%87%CE%B1%CF%8A%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82

***Σχετικά με την παρουσία των Πρωτοκόλλων στη ναζιστική Γερμανία, δες http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10007058 ,και  http://en.wikipedia.org/wiki/The_Protocols_of_the_Elders_of_Zion και https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/anti-semitism/hoax.html

**** Δείτε τον Ηλία Κασιδιάρη να διαβάζει απόσπασμα από τα Πρωτόκολλα και να υποστηρίζει καθαρά ότι είναι γνήσια ,εδώ:http://www.youtube.com/watch?v=JHTkXqcpF60

*****Διαβάστε τη συνέντευξη του Δημήτρη Ψαρρά,συγγραφέα του βιβλίου «Το μπεστ σέλερ του μίσους-Τα “Πρωτόκολλα των σοφών της Σιών” στην Ελλάδα, 1920-2013,εκδόσεις Πόλις»:http://eagainst.com/articles/history-forgery-hate/

Για να μας βρείτε στο facebook,μπείτε εδώ:https://www.facebook.com/Uperbasiswordpresscom?fref=ts