Το θέμα μας όμως εδώ δεν είναι η ταινία αυτή καθαυτή και η καλλιτεχνική της αξία (ή η έλλειψή της). Αλλά το γιατί, για άλλη μια φορά, μια ξένη παραγωγή, με ελληνικό θέμα, δεν γυρίστηκε στην Ελλάδα. Και μάλιστα σε μια εποχή που όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο σημαντικό είναι, από κάθε άποψη (τουριστική, καλλιτεχνική, οικονομική), να προβάλλεται η χώρα μας (και) ως κινηματογραφικός προορισμός. Την απάντηση δίνει στο GreekReporter.gr (σ.σ. πρόκειται για ένα portal που ενημερώνει το κοινό για τα νέα της ελληνικής ομογένειας) ο Ελληνας σεναριογράφος της ταινίας Εβαν Σπηλιωτόπουλος, που στο παρελθόν έχει υπογράψει το σενάριο για το «Winnie the pooh» και τη «Μικρή γοργόνα 3».
«Φάγαμε πόρτα», λέει, χωρίς περιστροφές. Διότι, εννοείται, πως η πρώτη τους σκέψη ήταν να γυρίσουν το φιλμ στην Ελλάδα - τον φυσικό της χώρο... «Οι παραγωγοί της Paramount ήρθαν στην Ελλάδα και δεν κατάφεραν να γνωρίσουν ούτε ένα άτομο», εξηγεί. «Κανένας από τους κυβερνητικούς δεν ασχολήθηκε. Αντιθέτως, στη Βουδαπέστη μάς προσέφεραν τα πάντα, μας ρώτησαν τι θέλουμε, μας έδωσαν στρατό».
Ο συντάκτης του άρθρου Τάσος Παπαποστόλου θεωρεί πως αυτή η αδιαφορία αποτελεί «ένα αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της κουλτούρας αυτών που υπερψηφίζονται τα τελευταία χρόνια να κυβερνούν τη χώρα, αλλά και να τη βγάλουν από την κρίση. Δείχνει την ανεπάρκειά τους να δημιουργήσουν μια θετική εικόνα για την Ελλάδα - πέρα από τη φυσική ομορφιά που τη βρήκαν έτοιμη».
Για τον «Αλέξανδρο», οι γνώστες λένε πως όταν ο Ολιβερ Στόουν ζήτησε να δει τον Ευάγγελο Βενιζέλο, τότε υπουργό Πολιτισμού, για απλή υποστήριξη και όχι για χρήματα, τον περίμενε αδίκως τρία τέταρτα...
Και αναρωτιέται: «Γιατί κανένας δεν μπορούσε να βοηθήσει, έστω να πάρει αυτούς τους ανθρώπους από το χέρι και να τους συστήσει σε κάποιες εταιρείες παραγωγής στην Ελλάδα;».
Το έχουμε ξαναπεί πολλές φορές: η Ελλάδα έχει χάσει πολλές ευκαιρίες: «Τροία», «Αλέξανδρος», «Ωνάσης», «300» κ.λπ. Είναι προφανές πόσο μεγάλο θα ήταν το όφελος αν ο «Ηρακλής» έκανε γυρίσματα στην Ελλάδα: έσοδα για ελληνικές επιχειρήσεις, ενδυνάμωση της τοπικής κοινωνίας, θέσεις εργασίας, προβολή της χώρας έξω - όπως ακριβώς έγινε με το «Mammia Mia» στη Σκιάθο, με το «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» στην Κεφαλονιά, και παλιότερα με το «Απέραντο γαλάζιο» στην Αμοργό. Και βέβαια πολύ πιο πρόσφατα με το «Πριν τα μεσάνυχτα» στη Μεσσηνία (με τους Ιθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί).
«Η επιστροφή του ΦΠΑ (αμέσως και όχι έπειτα από χρόνια), η παροχή χώρων γυρισμάτων, η εύκολη έκδοση αδειών για εξωτερικά γυρίσματα κ.ά., είναι δεδομένα στις χώρες που ξέρουν να εκμεταλλευτούν την εικόνα τους», υπογραμμίζει το greekreporter.com. Δεν είναι τυχαίο που συχνά προτιμάται η Μάλτα ή το Μαρόκο.
Ακόμα και η Κύπρος γνωρίζει πολύ καλά πώς να «πουλάει» τις φυσικές ομορφιές της - το έχουμε διαπιστώσει ιδίοις όμμασι σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Εμείς γιατί όχι; Ασφαλώς και το ΚΑΣ πρέπει να διαφυλάττει τους αρχαιολογικούς χώρους από την ευτέλεια, και το κάνει με ζήλο, αλλά το να επιδεικνύει το κράτος αδιαφορία για αυτούς που επιθυμούν να γυρίσουν την ταινία τους στην Ελλάδα είναι μια άλλη ιστορία. Και είναι αλήθεια πως οι αγκυλώσεις του ΚΑΣ σε κάποες περιπτώσεις εξοργίζουν. Θυμίζουμε την περίπτωση Γκοντάρ, ο οποίος για τις ανάγκες της ταινίας του «Film Socialism», ζήτησε άδεια για γυρίσματα στην Επίδαυρο. Το ΚΑΣ απαίτησε σενάριο. Ο Γάλλος σκηνοθέτης όμως δεν δουλεύει έτσι. Οσο η ελληνική πλευρά προσπαθούσε να βρει λύση, εκείνος ήρθε incognito στον Πειραιά για σύντομα γυρίσματα, ξεχνώντας την ιδέα της Επιδαύρου.
Το έχουμε ξαναπεί πολλές φορές: η Ελλάδα έχει χάσει πολλές ευκαιρίες: «Τροία», «Αλέξανδρος», «Ωνάσης», «300» κ.λπ. Είναι προφανές πόσο μεγάλο θα ήταν το όφελος αν ο «Ηρακλής» έκανε γυρίσματα στην Ελλάδα: έσοδα για ελληνικές επιχειρήσεις, ενδυνάμωση της τοπικής κοινωνίας, θέσεις εργασίας, προβολή της χώρας έξω - όπως ακριβώς έγινε με το «Mammia Mia» στη Σκιάθο, με το «Μαντολίνο του Λοχαγού Κορέλι» στην Κεφαλονιά, και παλιότερα με το «Απέραντο γαλάζιο» στην Αμοργό. Και βέβαια πολύ πιο πρόσφατα με το «Πριν τα μεσάνυχτα» στη Μεσσηνία (με τους Ιθαν Χοκ και Ζιλί Ντελπί).
«Η επιστροφή του ΦΠΑ (αμέσως και όχι έπειτα από χρόνια), η παροχή χώρων γυρισμάτων, η εύκολη έκδοση αδειών για εξωτερικά γυρίσματα κ.ά., είναι δεδομένα στις χώρες που ξέρουν να εκμεταλλευτούν την εικόνα τους», υπογραμμίζει το greekreporter.com. Δεν είναι τυχαίο που συχνά προτιμάται η Μάλτα ή το Μαρόκο.
Ακόμα και η Κύπρος γνωρίζει πολύ καλά πώς να «πουλάει» τις φυσικές ομορφιές της - το έχουμε διαπιστώσει ιδίοις όμμασι σε πολλά διεθνή φεστιβάλ. Εμείς γιατί όχι; Ασφαλώς και το ΚΑΣ πρέπει να διαφυλάττει τους αρχαιολογικούς χώρους από την ευτέλεια, και το κάνει με ζήλο, αλλά το να επιδεικνύει το κράτος αδιαφορία για αυτούς που επιθυμούν να γυρίσουν την ταινία τους στην Ελλάδα είναι μια άλλη ιστορία. Και είναι αλήθεια πως οι αγκυλώσεις του ΚΑΣ σε κάποες περιπτώσεις εξοργίζουν. Θυμίζουμε την περίπτωση Γκοντάρ, ο οποίος για τις ανάγκες της ταινίας του «Film Socialism», ζήτησε άδεια για γυρίσματα στην Επίδαυρο. Το ΚΑΣ απαίτησε σενάριο. Ο Γάλλος σκηνοθέτης όμως δεν δουλεύει έτσι. Οσο η ελληνική πλευρά προσπαθούσε να βρει λύση, εκείνος ήρθε incognito στον Πειραιά για σύντομα γυρίσματα, ξεχνώντας την ιδέα της Επιδαύρου.
«Τα δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου». Η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα...
Αλήθεια τι απέγινε το Hellenic Film Commission αλλά και το Athens Film Office (του Δήμου Αθηναίων αυτό); Υποτίθεται πως είχαν ως ρόλο να καθοδηγούν ξένους παραγωγούς στην Ελλάδα, και να κάνουν λιγότερο ανυπόφορη την έκδοση (των απίστευτων) αδειών που απαιτούνται από ένα πλήθος κρατικών υπηρεσιών για γυρίσματα, λ.χ., στο κέντρο της Αθήνας. Επίσης να παρέχουν στους παραγωγούς διευκολύνσεις μέσω των τοπικών κοινωνιών και να τους φέρνουν σε επαφή με εταιρείες διανομής κ.λπ. Εχουμε καιρό να ακούσουμε νέα τους. Αν υπάρχουν ακόμα...
Το έχουμε ξαναπεί: ο ΕΟΤ θα μπορούσε να παίξει κομβικό ρόλο σε όλο αυτό. Ενα μέρος των διαφημιστικών κονδυλίων του θα μπορούσε να πηγαίνει σε (επιλεγμένες) ξένες κινηματογραφικές παραγωγές. Το όφελος θα ήταν πολλαπλάσιο σε σχέση με ένα συμβατικό τουριστικό σποτάκι.
Το θέμα πάντως της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα είναι αρκετά περίπλοκο. Για ένα διάστημα φαίνεται πως είχε βγει διεθνώς ένα είδος ανεπίσημης ντιρεκτίβας του τύπου «Να αποφεύγετε την Ελλάδα για γυρίσματα. Θα έχετε προβλήματα».
Κάτι η απαγόρευση να γυριστεί η «Ελένη» του Γκατζογιάννη στη χώρα μας (τα σωματεία αντέδρασαν τότε για ιδεολογικούς λόγους), κάτι οι απεργίες (για επιδόματα κ.λπ.) των ελληνικών συνεργείων που συμμετείχαν στον «Οθέλο» του Τζεφιρέλι, που γυρίστηκε στην Κρήτη, κάτι οι υπέρογκες τιμές που ζητούσαν κάποιοι Κεφαλονίτες επί Κορέλι, ε, δεν ήθελε και πολύ να μας βγει το όνομα. Ο Κόπολα γύρισε μεν τις «Ιστορίες της Νέας Υόρκης» στην Ακρόπολη, αλλά για πρωτοβάθμιους τεχνικούς πήρε Ιταλούς. Οι δε παραγωγοί της «Τροίας», για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, πήγαν στη Μάλτα.
Οσο για τον «Αλέξανδρο» του Ολιβερ Στόουν, ο διευθυντής φωτογραφίας Φαίδων Παπαμιχαήλ υποστηρίζει πως, όταν ο διάσημος σκηνοθέτης ήρθε να δει τον Ευάγγελο Βενιζέλο, έχοντας ξεκαθαρίσει πως δεν ήθελε λεφτά αλλά μόνο υποστήριξη, περίμενε γύρω στα τρία τέταρτα έξω από το γραφείο του. Στο τέλος σηκώθηκε κι έφυγε...
Πάντως, πρέπει να πούμε πως το ΚΑΣ επέτρεψε τα γυρίσματα στην Ακρόπολη για τα «Δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου» του Χοσέιν Αμινί με τον Βίγκο Μόρτενσεν και την Κίρστεν Ντανστ που προβλήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες. Και στην Κνωσό. Ετσι, η ταινία παρέμεινε πιστή στις τοποθεσίες του ομώνυμου μυθιστορήματος της Πατρίτσια Χάισμιθ που κυκλοφόρησε το 1964.
Επίσης, φέτος, για πρώτη φορά, επετράπη γύρισμα στο Ασκληπιείο της Κω, για τις ανάγκες της ελληνο-φινλανδικής συμπαραγωγής «Adven-ture in Greece».
Κοινός νους απαιτείται. Και «ευελιξία». Δεν είναι τα πάντα θέμα χρημάτων...
Της ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ, Ελευθεροτυπία
Το έχουμε ξαναπεί: ο ΕΟΤ θα μπορούσε να παίξει κομβικό ρόλο σε όλο αυτό. Ενα μέρος των διαφημιστικών κονδυλίων του θα μπορούσε να πηγαίνει σε (επιλεγμένες) ξένες κινηματογραφικές παραγωγές. Το όφελος θα ήταν πολλαπλάσιο σε σχέση με ένα συμβατικό τουριστικό σποτάκι.
Το θέμα πάντως της προσέλκυσης ξένων παραγωγών στην Ελλάδα είναι αρκετά περίπλοκο. Για ένα διάστημα φαίνεται πως είχε βγει διεθνώς ένα είδος ανεπίσημης ντιρεκτίβας του τύπου «Να αποφεύγετε την Ελλάδα για γυρίσματα. Θα έχετε προβλήματα».
Κάτι η απαγόρευση να γυριστεί η «Ελένη» του Γκατζογιάννη στη χώρα μας (τα σωματεία αντέδρασαν τότε για ιδεολογικούς λόγους), κάτι οι απεργίες (για επιδόματα κ.λπ.) των ελληνικών συνεργείων που συμμετείχαν στον «Οθέλο» του Τζεφιρέλι, που γυρίστηκε στην Κρήτη, κάτι οι υπέρογκες τιμές που ζητούσαν κάποιοι Κεφαλονίτες επί Κορέλι, ε, δεν ήθελε και πολύ να μας βγει το όνομα. Ο Κόπολα γύρισε μεν τις «Ιστορίες της Νέας Υόρκης» στην Ακρόπολη, αλλά για πρωτοβάθμιους τεχνικούς πήρε Ιταλούς. Οι δε παραγωγοί της «Τροίας», για να έχουν το κεφάλι τους ήσυχο, πήγαν στη Μάλτα.
Οσο για τον «Αλέξανδρο» του Ολιβερ Στόουν, ο διευθυντής φωτογραφίας Φαίδων Παπαμιχαήλ υποστηρίζει πως, όταν ο διάσημος σκηνοθέτης ήρθε να δει τον Ευάγγελο Βενιζέλο, έχοντας ξεκαθαρίσει πως δεν ήθελε λεφτά αλλά μόνο υποστήριξη, περίμενε γύρω στα τρία τέταρτα έξω από το γραφείο του. Στο τέλος σηκώθηκε κι έφυγε...
Πάντως, πρέπει να πούμε πως το ΚΑΣ επέτρεψε τα γυρίσματα στην Ακρόπολη για τα «Δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου» του Χοσέιν Αμινί με τον Βίγκο Μόρτενσεν και την Κίρστεν Ντανστ που προβλήθηκε πριν από μερικές εβδομάδες. Και στην Κνωσό. Ετσι, η ταινία παρέμεινε πιστή στις τοποθεσίες του ομώνυμου μυθιστορήματος της Πατρίτσια Χάισμιθ που κυκλοφόρησε το 1964.
Επίσης, φέτος, για πρώτη φορά, επετράπη γύρισμα στο Ασκληπιείο της Κω, για τις ανάγκες της ελληνο-φινλανδικής συμπαραγωγής «Adven-ture in Greece».
Κοινός νους απαιτείται. Και «ευελιξία». Δεν είναι τα πάντα θέμα χρημάτων...
Της ΕΥΑΝΝΑΣ ΒΕΝΑΡΔΟΥ, Ελευθεροτυπία
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.