Γ. Ζορμπάς, εισαγγελέας ώς το τέλος...

Και ενώ σήμερα κατέθεσα την ερώτηση για την ψηφιοποίηση του αρχείου του Μητσοτάκη ανακάλυψα ότι στο διπλανό τραπέζι κάθεται ο εισαγγελέας Ζορμπάς. Επί μία ώρα έμαθα πολλά και ενδιαφέροντα (Ραχήλ Μακρή)

Ακολουθεί άρθρο του Βασιλη Νεδουτη στην Καθημερινή 20.07.2008



Βράδυ 10ης Δεκεμβρίου 2004. Ο κ. Γιώργος Ζορμπάς, τότε Γενικός Γραμματέας Εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, καταθέτει στην Εξεταστική Επιτροπή για τις προμήθειες των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων TOR-M1 επί οκτώ συνεχόμενες ώρες. Οι βουλευτές της Ν.Δ. θεωρούν ότι οκτώ ώρες κατάθεσης είναι αρκετές, πρέπει να γίνει διακοπή για άλλη μέρα, λένε. Εκείνοι της αντιπολίτευσης, με προεξάρχοντα τον κ. Σωκράτη Κοσμίδη, λένε ότι ο κ. Ζορμπάς ως παλιός εισαγγελέας αντέχει και 12 ώρες, «δεν έχει πρόβλημα». Στον γενικότερο καβγά μεταξύ των βουλευτών ο κ. Ζορμπάς κοιτάει τον κ. Κοσμίδη και με σχηματισμένο στο πρόσωπό του εκείνο το μόνιμο μειδίαμα που τον χαρακτηρίζει, λέει: «Κατά βάθος με αγαπάει και η άλλη πλευρά νομίζω». «Ολοι σας αγαπάνε», απαντάει ένας βουλευτής της Ν.Δ., εκ των συμμετεχόντων στην Επιτροπή.

Το συγκεκριμένο ίσως είναι το μεγαλύτερο ψέμα που έχει ακούσει ο κ. Ζορμπάς από στόμα πολιτικού. Τα τελευταία 40 χρόνια, ως εισαγγελέας και μέχρι την περασμένη Πέμπτη επικεφαλής της Αρχής για τη Νομιμοποίηση Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, ήταν μόνιμος μαγνήτης αντιπάθειας για όσους πολιτικούς και επιχειρηματίες προσπάθησε να ερευνήσει στο πλαίσιο της δουλειάς του.

Ο κ. Ζορμπάς στα 71 χρόνια του πλέον, μπορεί να κλειδώσει το ταπεινό διαμέρισμά του στην Καλλιθέα και να κατηφορίσει προς το εξοχικό του στο Ρίο Αχαΐας βέβαιος ότι η θητεία του στην υπηρεσία του Δημοσίου αποτελεί παρελθόν. Μαζί με τον κ. Ζορμπά πέφτει η αυλαία της εποχής όπου οι εισαγγελείς ήταν το μοναδικό εργαλείο του κράτους έναντι του οικονομικού εγκλήματος. Για την αντιμετώπισή του, λένε οι επικριτές του κ. Ζορμπά, είναι αναγκαίοι πλέον όχι πρώην δικαστικοί που ψάχνουν περισσότερο με ενδείξεις παρά με αποδείξεις, αλλά εξειδικευμένοι επαγγελματίες με κατανόηση του σύγχρονου οικονομικού περιβάλλοντος.

Δίκη των ΔΕΚΟ - Υποκλοπές

Ο εισαγγελέας από την Αχαΐα, που προτιμά την καθαρεύουσα, ήταν ήδη πάρεδρος το 1968. Ηδη από εκείνη την εποχή φρόντιζε, όποτε μπορούσε να βρίσκει χρόνο, για την αγαπημένη του Παναχαϊκή. Στα χρόνια που ακολούθησαν υπηρέτησε από διάφορες θέσεις στη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και τα Ιωάννινα. Λίγο πριν συνταξιοδοτηθεί και συγκεκριμένα το 2001 ανέλαβε να διδάξει στην Ανώτατη Σχολή Υπαστυνόμων.

Στην ενεργό θητεία του στο εισαγγελικό σώμα δεν ήταν λίγες οι σημαντικές υποθέσεις που χειρίστηκε. Το 1992, στην περίφημη Δίκη των ΔΕΚΟ ήταν ο εισαγγελέας της έδρας που πρότεινε να καταδικασθούν όλοι οι διοικητές οι οποίοι είχαν επενδύσει τα αποθεματικά των επιχειρήσεών τους στην Τράπεζα Κρήτης του Γιώργου Κοσκωτά.

Το 1993 διερεύνησε την περίφημη υπόθεση των τηλεφωνικών υποκλοπών, για την οποία το 1994 η Βουλή αποφάσισε την παραπομπή σε δίκη του επίτιμου προέδρου της Ν.Δ. κ. Κώστα Μητσοτάκη. Βέβαια η απόφαση της Βουλής ανεστάλη ένα χρόνο αργότερα, αλλά ο κ. Ζορμπάς είχε κατορθώσει να κερδίσει την αντιπάθεια του κ. Μητσοτάκη, ο οποίος, όπως είναι γνωστό, ούτε ξεχνά, ούτε συγχωρεί. Δέκα χρόνια μετά ο κ. Μητσοτάκης, εν μέσω της εξεταστικής επιτροπής για τους ρωσικούς πυραύλους, έλεγε ότι «πρέπει να μπει φρένο στον κ. Ζορμπά».

Κατά Σωκράτη Κόκκαλη

Η προμήθεια των ψηφιακών συνδέσεων του ΟΤΕ, από τις οποίες επωφελήθηκαν οι εταιρείες Siemens και Intracom υπήρξε σημείο εντατικής έρευνας από τον κ. Ζορμπά ήδη από το 1995. Ηταν εκείνος που στις 27 Ιουνίου 1995 έκρινε παράνομες τις ψηφιακές συνδέσεις του ΟΤΕ, ύστερα από μήνυση του πρώην υπουργού Ανδρέα Ανδριανόπουλου.

Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του κ. Σωκράτη Κόκκαλη και των εταιρειών του προκάλεσαν και σε άλλες περιπτώσεις το ενδιαφέρον του εισαγγελέα. Το 1999 διέταξε προκαταρκτική εξέταση για την ανάθεση του τυχερού παιχνιδιού «Πάμε Στοίχημα» από τον ΟΠΑΠ στην ΙΝΤΡΑΛΟΤ και το 2002 ασκήθηκε ποινική δίωξη σε βάρος των υπευθύνων τους. Ουσιαστικά, τότε ο κ. Ζορμπάς αναδείχθηκε αδέκαστος πολέμιος των συμφερόντων. Σε μια εποχή που κανείς δεν τολμούσε να τα βάλει με τον -επιχειρηματικά- πανταχού παρόντα κ. Κόκκαλη, ο εισαγγελέας από την Πάτρα δεν δίσταζε να κάνει τη δουλειά του.

Το χρηματιστήριο

Ο αποπεμφθείς επικεφαλής της Αρχής για το «ξέπλυμα» του «μαύρου» χρήματος ήταν το 1996 ο πρώτος εισαγγελικός λειτουργός που ασχολήθηκε με τα τεκταινόμενα στο χρηματιστήριο. Εκείνος παρέπεμψε σε δίκη υπευθύνους της χρηματιστηριακής εταιρείας ΔΕΛΤΑ, διότι είχαν κάνει εικονικές αγορές ύψους 1,3 δισεκατομμυρίων δραχμών. Το 2003 ο κ. Ζορμπάς ως αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, είχε παραγγείλει γενικότερη έρευνα για την εποχή της χρηματιστηριακής «φούσκας» του 1999.

Η άνοδος της Ν.Δ. στην εξουσία το 2004 οδήγησε τον κ. Ζορμπά στην έξοδο από το δικαστικό σώμα. Αφορμή γι' αυτή την κίνηση ήταν η Γενική Γραμματεία Εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Αμυνας το οποίο είχε αναλάβει τότε ο κ. Σπήλιος Σπηλιωτόπουλος, συντοπίτης του κ. Ζορμπά. Για τον συνταξιούχο δικαστικό ήταν μεγάλο το δέλεαρ, καθώς στον χώρο των εξοπλισμών επικρατούσε χάος. Για τη Ν.Δ., η οποία είχε μόλις εκλεγεί κυβέρνηση κραδαίνοντας τη ρομφαία της κάθαρσης, ο αδέκαστος κ. Ζορμπάς ήταν το ιδανικό πρόσωπο για να διαφημιστεί ο πόλεμος για τη διαφάνεια.

Η διετία στο Αμυνας

Την ίδια περίοδο προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών ήταν ο κ. Δημήτρης Παπαγγελόπουλος, τον οποίο ο κ. Ζορμπάς φρόντιζε να κρατά διαρκώς απασχολημένο, αποστέλλοντάς του συνεχώς φακέλους. Αυτή η εμμονή του να μην αφήνει τίποτε ανεξερεύνητο αποτελούσε ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο του χαρακτήρα του. Η θητεία του κ. Ζορμπά στο Στρατόπεδο Φακίνου, όπου βρισκόταν το γραφείο του, σύντομα τον οδήγησε σε διαμάχες ακόμη και με τον πολιτικό προϊστάμενό του. Ο κ. Σπηλιωτόπουλος συνάντησε στο πρόσωπο του πρώην εισαγγελέα έναν πολύ σφοδρό πολέμιο της αγοράς οπλικών συστημάτων όπως τα μαχητικά αεροσκάφη F-16. Οπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, αποτέλεσμα των εμμονών του κ. Ζορμπά ήταν να μην μπορεί να προχωρήσει καμία προμήθεια οπλικού συστήματος, διότι ο πρώην εισαγγελέας έβλεπε τα πάντα με καχυποψία.

Η διετία στο υπουργείο Αμυνας ήταν καταλυτική. Για πρώτη φορά στην κυβέρνηση αντιλήφθηκαν ότι ο κ. Ζορμπάς δύσκολα θα κατάφερνε να απεμπολήσει το εισαγγελικό παρελθόν του. Παρέμενε μυστικοπαθής, μιλούσε με υπονοούμενα και ουδείς κατόρθωνε να συνεννοηθεί μαζί του. Εκτός από τους ελάχιστους που θα τύγχανε να έχουν την ίδια αγάπη για τις θεωρίες του φιλοσόφου Ηράκλειτου. Την ίδια εποχή στην κυβέρνηση άρχισαν να αντιλαμβάνονται με τρόμο ότι εκ των τακτικών συνομιλητών του κ. Ζορμπά ήταν ο επί των σκανδάλων αρμόδιος του ΠΑΣΟΚ κ. Μιχάλης Καρχιμάκης. Αυτή η σχέση του με τον Κρητικό βουλευτή, η οποία γινόταν ολοένα και πιο στενή, βάρυνε ιδιαίτερα στην απόφαση για την αποπομπή του.

Τα δομημένα ομόλογα

Βέβαια, το 2006, όταν ο κ. Ζορμπάς μετακόμισε στην τότε νεοσύστατη Αρχή για τη Νομιμοποίηση Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, δεν είχε διαφανεί τι ακριβώς θα ακολουθούσε. Ενα χρόνο αργότερα ο κ. Ζορμπάς ξεκινούσε την έρευνα για τα δομημένα ομόλογα μιας σειράς ασφαλιστικών Ταμείων. Οι έρευνες του βετεράνου εισαγγελέα ήταν αρκετές για να τον οδηγήσουν σε σύγκρουση με συναδέλφους του και κυρίως με υψηλόβαθμους υπουργούς της κυβέρνησης. Το πόρισμα για το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ) επεστράφη τον Σεπτέμβριο του 2007 από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Εφετών Αθηνών κ. Γιώργο Κολιοκώστα, αναζωπυρώνοντας έτσι μια σύγκρουση που προϋπήρχε μεταξύ των δύο ανδρών. Εν μέσω προεκλογικής περιόδου το πόρισμα του κ. Ζορμπά δημιουργούσε προβλήματα.

Ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Γιώργος Σανιδάς κάλυψε τον κ. Κολιοκώστα παραπέμποντας το πόρισμα στις ελληνικές καλένδες. Ο κ. Ζορμπάς οργίστηκε, κυρίως από την αντίδραση του νεότερου κ. Κολιοκώστα, αλλά όπως συνήθιζε πάντα περιορίστηκε σε ορισμένα ειρωνικά σχόλια. Αρκετούς μήνες αργότερα και συγκεκριμένα τον Μάιο του 2008 ο κ. Ζορμπάς κατέθεσε στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής χαρακτηρίζοντας την κίνηση του κ. Κολιοκώστα ως «δικονομική αυθαιρεσία με την ευλογία Σανιδά» ενώ άφησε αιχμές και για τον υπουργό Οικονομίας κ. Γιώργο Αλογοσκούφη, λέγοντας ότι η Αρχή χρηματοδοτούνταν με ό,τι περίσσευε από τα κονδύλια αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.

Τα αντανακλαστικά του κ. Ζορμπά δεν ήταν πάντα τόσο ευαίσθητα. Στην υπόθεση των 5,5 εκατομμυρίων του δημοσιογράφου κ. Θέμου Αναστασιάδη, η BNP Paribas είχε ειδοποιήσει την Αρχή στα τέλη Αυγούστου του 2007. Ο κ. Ζορμπάς ειδοποίησε την Υπηρεσία Ειδικών Ελέγχων μόλις στα τέλη Οκτωβρίου, με αποτέλεσμα να καθυστερήσει σημαντικά η έρευνα.

Οι σχέσεις του με τον κ. Αλογοσκούφη

Ο τελευταίος ενοχλημένος από τις δραστηριότητες του κ. Ζορμπά ήταν ο κ. Αλογοσκούφης. Ο πρώην εισαγγελέας δεν είχε διστάσει να αφήσει αιχμές εναντίον του υπουργού, όταν στο πόρισμά του για το δομημένο ομόλογο του Ταμείου των Δημοσιογράφων (ΤΣΠΕΑΘ) υπονόησε ότι ο υπουργός Οικονομίας τοποθέτησε τον κ. Δημήτρη Καπράνο στη διοίκηση διότι ήταν παλιός συμφοιτητής και φίλος του. Βέβαια, το πόρισμα για το ΤΣΠΕΑΘ δεν εγκαινίασε τις κακές σχέσεις μεταξύ των δύο ανδρών. Ο κ. Αλογοσκούφης δεν είχε δεχθεί ούτε μια φορά να δει ιδιαιτέρως τον κ. Ζορμπά. Με την απομάκρυνση του πρώην εισαγγελέα από την Αρχή, ο κ. Αλογοσκούφης έχει πλέον υπό τον απόλυτο έλεγχό του σχεδόν κάθε κρατικό μηχανισμό καταπολέμησης του οικονομικού εγκλήματος. Με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται από την υπερσυγκέντρωση τόσο κρίσιμων εξουσιών γύρω από ένα μόνο πρόσωπο.