«Ποιός μπορεί να ελέγξει την καπιταλιστική παγκόσμια τάξη μετά το τέλος της αμερικανικής υπερδύναμης;» διερωτάται με άρθρο του στη βρετανική εφημερίδα Guardian ο Σλαβόι Ζίζεκ.
Ο διάσημος Σλοβένος αριστερός ψυχαναλυτής και διανοούμενος γράφει για έναν «διχασμένο και επικίνδυνο κόσμο, όπου πρέπει να διδάξουμε καλούς τρόπους στις νέες δυνάμεις», επειδή μάχονται για κυριαρχία σε ένα περιβάλλον χωρίς σαφείς κανόνες παιχνιδιού.
«Πίσω στη δεκαετία του 1990, μια σιωπηλή συμφωνία ρύθμιζε την σχέση μεταξύ των μεγάλων δυτικών δυνάμεων και της Ρωσίας. Τα δυτικά κράτη αντιμετώπιζαν την Ρωσία ως μεγάλη δύναμη υπό την προϋπόθεση ότι η Ρωσία δεν θα συμπεριφερόταν ως μια τέτοια δύναμη. Αλλά τώρα που η Ρωσία άρχισε να ενεργεί ως μεγάλη δύναμη, η κατάσταση απειλεί ολόκληρη την υπάρχουσα δομή των σχέσεων - όπως συνέβη πριν από πέντε χρόνια στην Γεωργία», τονίζει ο Ζίζεκ.
«Πώς φτάσαμε εδώ; Ο «αμερικανικός αιώνας» έχει τελειώσει, και έχουμε εισέλθει σε μια περίοδο κατά την οποία σχηματίζονται πολλαπλά κέντρα παγκόσμιου καπιταλισμού. Στις ΗΠΑ, στην Ευρώπη, στην Κίνα και ίσως στη Λατινική Αμερική, επίσης, έχουν αναπτυχθεί καπιταλιστικά συστήματα με κάποιες διαφορές: οι ΗΠΑ συμβολίζουν τον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, η Ευρώπη συμβολίζει ό,τι έχει απομείνει από το κράτος πρόνοιας, η Κίνα διακρίνεται από αυταρχικό καπιταλισμό, και η Λατινική Αμερική από λαϊκίστικο καπιταλισμό. Τώρα που απέτυχε η προσπάθεια των ΗΠΑ να επιβληθούν ως η μόνη υπερδύναμη - ως ο παγκόσμιος χωροφύλακας - υπάρχει πλέον η ανάγκη να καθοριστούν οι κανόνες της αλληλεπίδρασης μεταξύ των τοπικών κέντρων όσον αφορά τα αντικρουόμενα συμφέροντά τους», προσθέτει ο Ζίζεκ.
«Στη σημερινή κατάσταση, τα μικρά έθνη είναι εκείνα που πληγώνονται και τραυματίζονται αντί για τα μεγάλα - πρώτα η Γεωργία, τώρα η Ουκρανία. Παρά το γεγονός ότι τα επίσημα επιχειρήματα έχουν ιδιαίτερα ηθικό περιεχόμενο, που περιστρέφεται γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις ελευθερίες, η φύση του παιχνιδιού είναι σαφής. Τα γεγονότα στην Ουκρανία φαίνεται πως είναι το δεύτερο μέρος της κρίσης στη Γεωργία - το επόμενο στάδιο ενός γεωπολιτικού αγώνα για τον έλεγχο σε έναν απορρυθμισμένο, πολυ-πολικό κόσμο. Αυτή είναι αναμφισβήτητα η «κύρια αντίφαση» της νέας παγκόσμιας τάξης (αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτόν τον παλιό μαοϊκό όρο): η αδυναμία δημιουργίας μιας παγκόσμιας πολιτικής τάξης που θα ανταποκρίνεται στην παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία», γράφει ο Ζίζεκ.
Και καταλήγει: «Σήμερα, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, πληρώνουμε το τίμημα αυτής της «κύριας αντίφασης». Στην πολιτική, μακραίωνες εμμονές, και συγκεκριμένες ουσιαστικές εθνοτικές, θρησκευτικές και πολιτισμικές ταυτότητες, έχουν επιστρέψει δυναμικά στο προσκήνιο. Η κατάστασή μας σήμερα καθορίζεται από αυτή την ένταση: η παγκόσμια ελεύθερη κυκλοφορία των εμπορευμάτων συνοδεύεται από αυξανόμενους διαχωρισμούς στην κοινωνική σφαίρα. Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου και την άνοδο της παγκόσμιας αγοράς, νέα τείχη έχουν αρχίσει να αναδύονται παντού, διαχωρίζοντας τους λαούς και τους πολιτισμούς τους. Ισως η ίδια η επιβίωση της ανθρωπότητας να εξαρτάται από την επίλυση αυτής της έντασης».
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.