Η κατά φαντασία ελίτ...

Η άρχουσα τάξη πιστεύει πως είναι λάθος αυτό που θέλουν οι Πολίτες - αφού τα μέλη της είναι απολύτως πεπεισμένα πως γνωρίζουν καλύτερα από τους «κοινούς θνητούς» τι είναι κακό και τι είναι καλό για την πλειοψηφία του πληθυσμού

"Σύμφωνα με το σύνταγμα, οι Πολίτες είναι αυτοί που έχουν την εξουσία σε μία χώρα - ενώ ο Brecht είχε πει πως "Μόνο τα πιο ηλίθια μοσχάρια επιλέγουν μόνα τους αυτόν που θα τα σφάξει".

Με δεδομένο όμως το ότι οι Πολίτες, σε ένα δημοκρατικό ουσιαστικά σύστημα όπως το δικό μας, ψηφίζουν ανέκαθεν εναντίον των συμφερόντων τους, με την έννοια πως αυτοί που επιλέγονται για την εξουσία δεν τηρούν ποτέ τις προεκλογικές τους δεσμεύσεις, αποφασίζοντας ερήμην των εκλογέων τους, δεν θα έπρεπε να τους χαρακτηρίσει κανείς «εκ προοιμίου» ως ηλιθίους;

Ειδικά εκείνη τη μεσαία τάξη, η οποία θεωρεί τον εαυτό της μέρος της ανώτερης, ευχόμενη ως εκ τούτου μία πολιτική που ωφελεί κυρίως την ελίτ; Δεν είναι άξια της μοίρας της; Δεν είναι δηλαδή εντελώς ανόητη, αφού στην πραγματικότητα προετοιμάζει μόνη της το θάνατο της;" (Hartmann με παρεμβάσεις)

Άποψη
Ξεκινώντας από το ποιά ακριβώς είναι η ελίτ μίας χώρας. θα λέγαμε πως στον «κύκλο» αυτό ανήκουν κυρίως οι ιδιοκτήτες των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων ενός κράτους, οι κορυφαίοι πολιτικοί (πρωθυπουργοί, κυβέρνηση, πρόεδροι της Βουλής, αρχηγοί των κομμάτων κλπ.), οι γενικοί διευθυντές των είκοσι μεγαλύτερων εταιρειών, οι ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι, οι γενικοί γραμματείς των υπουργείων, τα κορυφαία πνεύματα, οι ανώτατοι δικαστικοί, οι ανώτατοι στρατιωτικοί, οι διευθυντές των κυριοτέρων τηλεοπτικών καναλιών και εφημερίδων, τα διευθυντικά μέλη των πολύ μεγάλων οικονομικών οργανισμών, καθώς επίσης οι ηγέτες της εκκλησίας, των ησυχότερων εργατικών συνδικάτων και των σοβαρών συνδέσμων.

Συνεχίζοντας θα ορίζαμε τη Δημοκρατία, έτσι όπως στην πραγματικότητα λειτουργεί, ως εκείνο το πολίτευμα, το οποίο συμφωνεί με αυτά που πιστεύει ή φαντάζεται η εκάστοτε ελίτ. Στην περίπτωση της Ελλάδας σήμερα, η οποία έχει παραδώσει την εθνική της κυριαρχία ως αντάλλαγμα για τα δάνεια και τις διευκολύνσεις που έλαβε, καθώς επίσης για τη διασφάλιση της παραμονής της στην Ευρωζώνη, η συντριπτική πλειοψηφία της ελίτ, έτσι όπως την περιγράψαμε, συμφωνεί σε γενικές γραμμές με την παραπάνω απόφαση - σε πλήρη αντίθεση με το μεγαλύτερο μέρος των Πολιτών.

Περαιτέρω, ένα πολύ σημαντικό μέρος της μεσαίας τάξης, όπως οι καθηγητές και οι απόφοιτοι πανεπιστημίων, οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες, οι ελεύθεροι επαγγελματίες (δικηγόροι, γιατροί, μηχανικοί, οικονομολόγοι κοκ.), οι διευθυντές εταιρειών, οι ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, οι εισοδηματίες, οι ιδιοκτήτες ακινήτων, οι δικαστές, οι γνωστοί δημοσιογράφοι, οι κεντρικοί παρουσιαστές της τηλεόρασης κλπ., πιστεύει ουτοπικά πως ανήκει στην ελίτ της χώρας του - οπότε συμπεριφέρεται ανάλογα.

Για παράδειγμα, δεν αντιτίθεται στην άδικη αναδιανομή των εισοδημάτων, μέσω της οποίας οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι (ανάλυση), θεωρώντας πως ακόμη και αν «αδικείται» προσωρινά, θα έλθει και η σειρά του - θα αυξηθούν δηλαδή ανάλογα τα εισοδήματα του, αφού συμμετέχει ενεργά στις κοινωνικές διεργασίες, αρκεί να υπάρξουν ορισμένες αλλαγές (καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, αξιοκρατία, διευκόλυνση της επιχειρηματικότητας κλπ.).

Παρά το ότι λοιπόν η πλειοψηφία των Πολιτών συνηγορεί υπέρ της αύξησης των βασικών αμοιβών ή της μεγαλύτερης φορολόγησης των πολύ υψηλών εισοδημάτων και περιουσιακών στοιχείων, έτσι ώστε να αμβλύνονται οι εισοδηματικές διαφορές, τίποτα από αυτά δεν εφαρμόζεται - επειδή η ελίτ τα απορρίπτει, συνεπικουρούμενη όμως από την «κατά φαντασία ελίτ», η οποία έχει την απαιτούμενη ισχύ για να το επιτύχει.

Στο πρόσφατο παράδειγμα της Ελλάδας, όπου ένα «απονήρευτο» μέλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφέρθηκε στην ανάγκη εσωτερικής χρηματοδότησης της χώρας, έτσι ώστε να καταφέρει ρεαλιστικά να διώξει τουλάχιστον το ΔΝΤ με το μοναδικό τρόπο που υπάρχει, με την εξόφληση του, η «κατά φαντασία ελίτ» ήταν αυτή που κυριολεκτικά εξεγέρθηκε εναντίον του - με την πραγματική ελίτ απλά να μένει σιωπηλή, για να μην εκτεθεί προφανώς χωρίς λόγο.

Παρά το ότι λοιπόν το μέλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφέρθηκε ουσιαστικά στην ανάγκη εσωτερικού δανεισμού της χώρας, με την υποχρεωτική πώληση εθνικών ομολόγων σε αυτούς που έχουν τη δυνατότητα (μεγάλες καταθέσεις κλπ.), η θέση του διαστρεβλώθηκε ολοσχερώς από τους ίδιους τους «συντρόφους» του.

Θα μπορούσε βέβαια να ισχυριστεί κανείς πως ήταν φυσιολογικό, εάν υποθέσουμε πως ο αρχηγός της παράταξης του ανήκει στην «κατά φαντασία ελίτ» - όντας ανεπάγγελτος, επαγγελματίας πολιτικός και «γόνος» μεσοαστικής οικογένειας (κάτι που σύμφωνα με πολλούς ισχύει και για τον ίδιο τον πρωθυπουργό - αν και δεν το γνωρίζουμε).

Οι ιδιαιτερότητες της ελίτ
Συνεχίζοντας, αυτά που πιστεύει η ελίτ, τα οποία διαφέρουν πολλές φορές μεταξύ τους, είναι σε άμεση σχέση με την κοινωνική καταγωγή του εκάστοτε μέλους της.

Στα πλαίσια αυτά, τα ελάχιστα εκείνα άτομα, οι γονείς των οποίων ανήκαν στην εργατική τάξη, ενώ τα ίδια έχουν καταφέρει να φτάσουν στην κορυφή, συμμερίζονται σε σχετικά μεγάλο βαθμό τις απόψεις της πλειοψηφίας - αφού, σύμφωνα με τις στατιστικές, σε ποσοστό που υπερβαίνει το 60%, είναι συνήθως υπέρ της καταπολέμησης των εισοδηματικών ανισορροπιών. Φυσικά υπάρχουν πάντοτε και οι «γενίτσαροι» - ενώ τα άτομα των εργατικών οικογενειών που ανέβηκαν στην ιεραρχία, αποτελούν το βασικό στόχο πολλών, λόγω των συναισθημάτων μισαλλοδοξίας που προκαλούν.

Τα μέλη όμως της ελίτ, τα οποία προέρχονται από τα ανώτερα ή ανώτατα αστικά στρώματα μίας κοινωνίας, σκέφτονται και ενεργούν εντελώς διαφορετικά - τασσόμενα με μεγάλη πλειοψηφία υπέρ των εισοδηματικών ανισορροπιών. Το γεγονός αυτό είναι εύλογο, αφού θεωρούν αυτονόητα τα προνόμια, φυσικό το υψηλό βιοτικό τους επίπεδο και δίκαιο τον πλούτο ή την πολιτική ισχύ τους - έχοντας μεγαλώσει σε ανάλογες πολιτικές ή επιχειρηματικές οικογένειες.

Το πόσο σημαντικό είναι το περιβάλλον, οι γονείς καλύτερα, από τους οποίους προέρχεται κανείς, φαίνεται καθαρά από τα πολιτικά μέτρα που προτείνονται ή επιλέγονται, όσον αφορά την αντιμετώπιση της παρούσας κρίσης.

Τα μέλη της κατώτερης εισοδηματικής τάξης, καθώς επίσης η ελίτ που προέρχεται από εργατικές οικογένειες, είναι πλειοψηφικά υπέρ της αύξησης των φόρων για τα υψηλά εισοδήματα, τα μεγάλα περιουσιακά στοιχεία και τις κληρονομιές - ενώ η «κληρονομική ελίτ» τους απορρίπτει, σχεδόν κατά 90%.

Τέλος ισχύει ο κανόνας, σύμφωνα με τον οποίο όσο χαμηλότερη είναι η κοινωνική προέλευση των μελών της ελίτ, τόσο πιο πολύ συμφωνούν με τις απόψεις της πλειοψηφίας του πληθυσμού - οπότε τόσο πιο αντιπροσωπευτική του συνόλου είναι η συμπεριφορά τους.

Περαιτέρω, εδώ εμφανίζεται το πρόβλημα της «κατά φαντασία ελίτ», όσον αφορά ορισμένους γόνους της εργατικής τάξης οι οποίοι, εάν αναρριχηθούν στην κοινωνική ιεραρχία, εξελίσσονται κυριολεκτικά σε γενίτσαρους - υπερασπιζόμενοι τα συμφέροντα της ελίτ «βασιλικότερα του Βασιλιά». Κάτι τέτοιο διαπιστώνεται σήμερα στην Ελλάδα, κυρίως σε κάποιους υπουργούς της κυβέρνησης - η καταγωγή των οποίων είναι «χαμηλή», όπως επίσης (κατ' ανάγκη) περιορισμένες οι σπουδές τους.

Σε κάθε περίπτωση βέβαια η ελίτ, αυτοί δηλαδή που έχουν τη δύναμη και την εξουσία στα χέρια τους, πιστεύουν πως είναι λάθος αυτό που θέλει ο λαός - αφού είναι απολύτως πεπεισμένοι πως γνωρίζουν καλύτερα από τους «κοινούς θνητούς» τι είναι κακό και τι είναι καλό για την πλειοψηφία του πληθυσμού. Αυτό συμβαίνει παρά το ότι πολύ συχνά γνωρίζουν ελάχιστα ή δεν γνωρίζουν ίσως καθόλου την πραγματική ζωή των φυσιολογικών ανθρώπων.

Συνεχίζοντας, πάνω από τα τρία τέταρτα αυτών που ανήκουν στην οικονομική ελίτ, κατάγονται από τα ανώτερα και ανώτατα αστικά στρώματα. Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανώτατους δικαστικούς ή με τα ΜΜΕ - όπου το ποσοστό τους σε πολλές χώρες ξεπερνάει το 70%.

Αντίθετα, η πολιτική ελίτ προέρχεται κυρίως από τις μεσοαστικές, μικροαστικές ή κατώτατες τάξεις - αν και όσο πιο ισχυρό είναι το αξίωμα που λαμβάνουν, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό αυτών που κατάγονται από την ελίτ. Το συγκεκριμένο ποσοστό ξεπερνάει το 50% για τα μέλη των κυβερνήσεων - ενώ στα κόμματα και στη Βουλή δεν υπερβαίνει το 25%.

Βέβαια, τις τελευταίες δεκαετίες το ποσοστό των υψηλά ιστάμενων πολιτικών που κατάγεται από εργατικές οικογένειες μειώνεται σταθερά - γεγονός πολύ προβληματικό, αφού έτσι γίνεται όλο και πιο δύσκολη η κατανόηση των αναγκών, των ανασφαλειών και των φόβων της πλειοψηφίας του πληθυσμού μίας χώρας.

Οι αποφάσεις της ελίτ
Στα πλαίσια αυτά, οι πολιτικές αποφάσεις που λαμβάνονται, βασίζονται στις απόψεις, στις ανάγκες και στις εμπειρίες των ανώτατων εισοδηματικών τάξεων - με αποτέλεσμα οι επιβαρύνσεις της πλειοψηφίας του πληθυσμού, όπως η υπερβολική φορολόγηση, τα χαράτσια κοκ. σήμερα, να θεωρούνται αναπόφευκτες από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.

Αντίθετα, η υψηλότερη φορολόγηση των πλουσίων θεωρείται πως αποδυναμώνει την οικονομία μίας χώρας, πως εκδιώκει τους πλουσίους και τις επιχειρήσεις, πως οδηγεί στην εκροή των καταθέσεων τους στο εξωτερικό κοκ.

Την ίδια στιγμή τα μέλη των κυβερνήσεων και των κομμάτων που κατάγονται από γονείς εργάτες ή μεσοαστούς υπακούουν πλήρως, χωρίς να το καταλαβαίνουν, στις αποφάσεις των συναδέλφων τους που προέρχονται από την ελίτ - αφού ανήκουν και αυτά σε μία «κατά φαντασία πολιτική ελίτ», η οποία υπηρετεί με μία απίστευτη δουλοπρέπεια την πραγματική ελίτ, μη διστάζοντας ακόμη και να την υπερκεράσει σε «δυναμισμό».

Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται από την «βασιλικότερη του Βασιλιά» στάση ορισμένων τέτοιων πολιτικών, απέναντι στα μέτρα που επέβαλλε στην Ελλάδα το ΔΝΤ - παρά το ότι γνωρίζουν πολύ καλά «ποιός κερδίζει και ποιός χάνει», τουλάχιστον από τις συζητήσεις με τους γονείς τους ή από τις επαφές τους με τους εργαζομένους (τους οποίους κατανοούν πολύ καλύτερα από την ελίτ).

Η αποξένωση και οι συνέπειες της
Όταν η ελίτ σκέφτεται και αποφασίζει εντελώς διαφορετικά, σε σχέση με την πλειοψηφία των Πολιτών μιας χώρας, τότε αποξενώνονται συνεχώς περισσότερο οι δύο αυτές «ομάδες» - γεγονός που θέτει σε πολύ μεγάλο κίνδυνο την κοινοβουλευτική δημοκρατία, ειδικά εάν η «κατά φαντασία ελίτ» της μεσαίας τάξης, η ενδιάμεση «ισορροπητική δύναμη», δεν πάψει να σκέφτεται και να ενεργεί ως τέτοια, κατανοώντας την τεράστια πλάνη της.

Η αποξένωση αυτή επιδεινώνει συνεχώς τη θέση των κατώτερων εισοδηματικών τάξεων, οι οποίες όλο και πιο συχνά αποδέχονται τις συνέπειες λέγοντας ότι: "Εάν αυτοί εκεί επάνω δεν ενδιαφέρονται καθόλου για εμάς, τότε να μας λείπουν τα κόμματα τους και οι εκλογές τους". Η στάση αυτή τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, από τη συνεχώς μειούμενη συμμετοχή στις εκλογές εκ μέρους των Πολιτών που ζουν σε πολύ φτωχές περιοχές - καθώς επίσης από την ενίσχυση των ακραίων κομμάτων εκ μέρους τους.

Η τάση αυτή ενισχύεται, όταν οι Πολίτες αντιλαμβάνονται πως όλο και πιο πολλές αποφάσεις λαμβάνονται σε συνεχώς «στενότερους κύκλους», ερήμην τους - όπως, για παράδειγμα, η ψήφιση των νομοσχέδιων που απαιτούνται από το ΔΝΤ στην Ελλάδα ή η ευρωπαϊκή πολιτική στο θέμα στης κρίσης χρέους.

Ειδικά στην ΕΕ δεν υπάρχει κανενός είδους δημοκρατικός έλεγχος των αποφάσεων - με τους πολιτικούς να αιτιολογούν τη συγκεκριμένη συμπεριφορά τους, λέγοντας πως είναι υποχρεωμένοι να αποφασίζουν έτσι, απολυταρχικά ουσιαστικά, επειδή είναι εκτεθειμένοι στις πιέσεις των αγορών (της Γερμανίας, του ΔΝΤ κλπ.).

Απλούστερα, οι πολιτικοί ισχυρίζονται πως δεν υπάρχουν εναλλακτικές δυνατότητες, εάν δεν θέλει κανείς να διακινδυνεύσει την κατάρρευση της οικονομίας - την αδυναμία δανεισμού και την πιθανή χρεοκοπία, σε εθνικό επίπεδο.

Η δικαιολογία όμως της έλλειψης εναλλακτικών λύσεων, των υποχρεωτικών αποφάσεων και των καταναγκασμών, ενισχύει την «απολιτική» τάση των Πολιτών - αφού, εάν έτσι ή αλλιώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές δυνατότητες και πρέπει η Πολιτική να υποκύπτει στις απαιτήσεις των αγορών, τότε γιατί οφείλει κανείς να δραστηριοποιηθεί πολιτικά; Γιατί να ψηφίσει τη μία ή την άλλη παράταξη, αφού το τελικό αποτέλεσμα θα είναι το ίδιο;

Από την άλλη πλευρά, εάν κάποιος δεν θέλει να αποδεχτεί αυτού του είδους τις εξελίξεις, τι άλλο θα μπορούσε να κάνει, εκτός από τη συμμετοχή του στις εκλογές; "Προφανώς να διαδηλώσει δημόσια, αφού μόνο τέτοιου είδους λαϊκές αντιδράσεις έχουν αποτέλεσμα", θα απαντούσαν οι περισσότεροι, γνωρίζοντας πως η ελίτ επηρεάζεται από τις διαδηλώσεις πολύ περισσότερο, από ότι με την εκλογική ψήφο.

Εν τούτοις, η ελίτ γνωρίζει πλέον πολύ καλά πως να σταματήσει αυτού του είδους τις συμπεριφορές των Πολιτών - όπως τεκμηριώθηκε στην Αθήνα, με το θάνατο των τριών ανθρώπων σε τράπεζα του κέντρου.

Επίλογος

Ειδικά όσον αφορά τη συμμετοχή στις εκλογές, οφείλει να γνωρίζει κανείς πως ο συνεχώς αυξανόμενος αριθμός αυτών που απέχουν, εξυπηρετεί κυρίως τη διατήρηση του υφισταμένου καθεστώτος (Status Quo) - αφού για τους ισχυρούς είναι μάλλον αδιάφορο το πόσοι θα συμμετέχουν, επειδή η δύναμη τους δεν περιορίζεται από μία μικρότερη συμμετοχή.

Την ίδια στιγμή οι εκλογές για τους Πολίτες είναι ένας από τους λίγους τρόπους, για να επιβάλλουν την εξουσία της πλειοψηφίας, εναντίον των ενδιαφερόντων της ελίτ - τη «λαϊκή κυριαρχία», όπως συνήθως αποκαλείται.

Όμως, η εξουσία τους αυτή περιορίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη χειραγώγηση που ασκούν τα ΜΜΕ - καθώς επίσης από τις πολιτικές παγίδες που τοποθετούνται στους Πολίτες. Για παράδειγμα, εάν δεν εμφανίζονται οι υποψήφιοι των μικρών ή ορισμένων κομμάτων στα εθνικής εμβέλειας ΜΜΕ ή εάν κάποιο σημαντικό ΜΜΕ τάσσεται υπέρ του ενός και εναντίον του άλλου, παραπληροφορώντας τους Πολίτες, τότε η εκλογική δύναμη των Πολιτών περιορίζεται δραματικά.

Το ίδιο συμβαίνει και όταν προωθούνται κόμματα, εκ μέρους της ελίτ, με απώτερο στόχο τη μείωση της εκλογικής δύναμης του ενός κόμματος σε σχέση με το βασικό του αντίπαλο, τις μελλοντικές κυβερνητικές συμμαχίες κοκ. Επομένως, η εξουσία των Πολιτών που ασκείται μέσω του εκλογικού δικαιώματος, δεν διαφέρει σημαντικά από τη μη συμμετοχή τους - η οποία τουλάχιστον δεν εξυπηρετεί τη διαστρέβλωση των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Φυσικά μπορεί να τάσσεται κανείς υπέρ της μίας ή άλλης άποψης - υπέρ της συμμετοχής στις εκλογές και εναντίον της αποχής ή το αντίθετο. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα, όπου η ψήφος διαμαρτυρίας (λευκό) έχει απαγορευθεί δια νόμου - αφού δεν εξυπηρετεί σε καμία περίπτωση την ελίτ για την οποία, τυχόν εκτόξευση της λευκής ψήφου σε διψήφια ποσοστά, θα αποτελούσε μία πολύ μεγάλη ήττα.

Υποκειμενικά πάντως, χωρίς καμία διάθεση να δεσμεύσουμε κανέναν (πιστεύοντας πως η κοινοβουλευτική δημοκρατία, έχοντας μετατραπεί σε ολιγαρχία, έχει πεθάνει), θεωρούμε πως στις δημοτικές εκλογές πρέπει να ψηφίζει κανείς τους ικανότερους - ή δυνατόν μη ανήκοντες σε κόμματα και φροντίζοντας να μην μένει κανένας στην εξουσία πάνω από δύο τετραετίες.

Στις ευρωεκλογές δε, εάν δεν απέχει, «αμιγή», με σαφείς απόψεις, «μη ερμαφρόδιτα» έντιμα και ειλικρινή κόμματα, τα οποία δεν υπηρετούν άμεσα ή έμμεσα την «καθεστωτική» ελίτ - ενώ είναι σωστά στελεχωμένα, οι ηγέτες τους δεν ανήκουν στην «κατά φαντασία ελίτ» και μπορούν πραγματικά να προσφέρουν στην πατρίδα μας, συμμετέχοντας στο Ευρωκοινοβούλιο.

www.analyst.gr