Ο Μαξίμ Γκόρκι αποτελεί σταθμό στη Σοβιετική Λογοτεχνία. Το πραγματικό του όνομα είναι Αλεξέι Μαξίμοβιτς Πέτσκοφ, αλλά επιλέγει το Γκόρκι που σημαίνει πικρός, καθώς σε όλη του την ζωή πάλευε με αντίξοες συνθήκες. Από μικρός εργάζεται όπου βρει για την επιβίωσή του, περιπλανάται και έρχεται σε επαφή με την δυστυχία όλως των ανθρώπων. Μέσα από αυτήν προκύπτουν και τα υπαρξιακά, κοινωνικά του ερωτήματα, στα οποία απαντά πρακτικά στην ζωή του, αλλά και θεωρητικά με την λογοτεχνική του πένα. Αυτό κάνει και στο μυθιστόρημα “Εξομολόγηση”, στο οποίο αναζητά την προέλευση της δυστυχίας και την εναποθέτησή της σε κάποια “δύναμη”.
Πιο συγκεκριμένα ο ήρωας του μυθιστορήματος μένει από μικρός ορφανός καθώς οι γονείς του τον παρατούν καθώς είναι νεογέννητος. Τότε ξεκινά και η περιπετειώδης ζωή. Μια ζωή γεμάτη εκμετάλλευση, προσβολή, κακοτυχία. Εργάζεται από πολύ μικρός προσπαθώντας αργότερα να κάνει την δική του οικογένεια. Η μοίρα όμως του παίρνει την γυναίκα και το παιδί. Τότε ο ίδιος βουτηγμένος στην οδύνη οδηγείται στον μοναχισμό. Τα βάζει με την μίζερη ζωή των ανθρώπων καθώς και με την τύχη του και ξεκινά ο αγώνας του να ανακαλύψει την δύναμη στην οποία είναι καλό να πιστέψει ο άνθρωπος για να υψώσει ένα νόημα ύπαρξης. Ο ήρωας μας εξομολογείται τις περιπέτειές του και την αγωνία που έχει στο ταξίδι της ζωής.
Αρχικά, μας παρουσιάζει την σχέση του με την θρησκεία. Στον Θεό των Χριστιανών προσπαθεί να απευθυνθεί για την δυστυχία του κόσμου. Έρχεται σε επαφή με κληρικούς, με μοναχούς και επιδιώκει να αρπάξει μια απάντηση στα καίρια ερωτήματά του: “Γιατί να υπάρχει τόση δυστυχία αφού ο Θεός είναι καλός” και “Ο Θεός υπάρχει κάπου εξωτερικά από εμάς ή ο ίδιος ο άνθρωπος είναι θεοδημιουργός”. Οι περισσότεροι τον αποθαρρύνουν στις αναζητήσεις του. Τον επιπλήττουν για την αγωνιώδη προσπάθεια να βρει απαντήσεις που έχουν λόγω ύπαρξης μέσα στην κοινωνία και όχι μόνο στις γραφές. Μέσα στον χώρο της θρησκείας έρχεται αντιμέτωπος με τα αίσχη του ανθρώπου. Οι ιθύνοντες όχι μόνο δεν προβαίνουν σε διάλογο, αλλά ακολουθούν τον τρόπο ζωής που απαγορεύει το δόγμα τους. Επιδίδονται σε ερωτικές πράξεις, ζουν πλουσιοπάροχα, εγκλωβίζουν σώματα και ψυχές. Ακόμη και αυτά τα αρνητικά είναι σημαντικές απαντήσεις για τον ίδιο. Ωστόσο στην αναζήτησή του έρχεται σε επαφή με ανθρώπους που του δείχνουν με σπίθες έναν άλλο δρόμο. Τον απομακρύνουν από τον εγωισμό και του δίνουν ρεαλιστικές απαντήσεις για και από την κοινωνία. Ο Θεό γι’αυτούς δεν είναι η δικαιολόγηση της ψευτιάς, της αδυναμίας του ανθρώπου, η αφορμή για σύγκρουση. Ο Θεός δημιουργείται από τους καλλιτέχνες ανθρώπους που επιθυμούν την ένωσή τους με το σύνολο.
Δηλαδή ο ήρωας περιπλανώμενος γνώρισε μια απλή αλήθεια. Γνώρισε την κοινωνική ζωή και τον σκοπό της, και πως αυτός προκύπτει από την δυναμική των ελεύθερων ανθρώπων. Το ανεξήγητο γοητεύει τον ήρωα, αλλά ταυτόχρονα στρέφεται στον ύψιστο Θεό που δημιουργούν οι άνθρωποι ενωμένοι. Δηλαδή ο Γκόρκι παροτρύνει τους ανθρώπους να ενωθούν, να αλληλοκατανοούν την δυστυχία, να πονέσουν μαζί και να υψώσουν τον Θεό με την δημιουργική τους συνύπαρξη. Παραθέτουμε και τα δικά του λόγια για το έργο του: “Στο νέο μου μυθιστόρημα προσπάθησα να φωτίσω το δρόμο προς τη συγχώνευση με το σύνολο (…) Κάθε προσωπικότητα – αν είναι ένα μέγεθος πνευματικά υγιές -πρέπει να τείνει προς τον κόσμο και όχι από τον κόσμο. Αυτή είναι η θέση του μυθιστορήματος. Έχω το θάρρος να νομίσω πως το απέδειξα…”.
Σήμερα θα λέγαμε πως αυτό είναι ένα κοινωνικό αίτημα. Να κατανοήσουμε τον άλλο άνθρωπο και να πονέσουμε μαζί του. Να μην κλειστούμε στην μοναχική και εγωιστική καθημερινότητα γιατί στην ένωση βρίσκεται το φιλί του Θεού. Αυτή η ένωση είναι πέρα από τις μικρότητες των κομμάτων, που κάνουν σύνθημα την αδυναμία με προοπτική εκμετάλλευσης (π.χ το κομμουνιστικό κόμμα Ελλάδας). Είναι καλό ,κλείνοντας, να παραθέσουμε και ένα απόσπασπα από το μυθιστόρημα, στο οποίο διαγράφεται η ανακάλυψη προοπτικής: “και έτσι-ξαναγυρίζω πάλι εκεί, όπου οι άνθρωποι ελευθερώνουν τις ψυχές των διπλανών τους από τα δεσμά του σκότους και των προλήψεων, συσσωματώνουν τον λαό, φωτίζουν σ’αυτόν το απόκρυφο πρόσωπό του, τον βοηθούν να αναγνωρίσει τη δύναμη της θέλησής του, δείχνουν στους ανθρώπους το μόνο και ορθό δρόμο στη γενική ένωση, χάρη του μεγάλου σκοπού-χάρη της παγκοσμίου θεοδημιουργίας!”
uperbasis.wordpress.com
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.