ΠΙΣΤΕΥΕ Η ΜΗ,ΕΡΕΥΝΑ

Αν και έχει γίνει πολύ κουβέντα στο ίντερνετ για την επίμαχη φράση (τίτλος εκτός παρένθεσης), καλό είναι να φέρνουμε ξανά στην επιφάνεια θέματα τα οποία ορισμένες φορές, εκτός του ότι βρίθουν από άγνοια, δίνουν και λαβή για εντελώς κακοήθεις διαστρεβλώσεις (τίτλος εντός παρένθεσης, βλ. παρακάτω).

Η πρώτη παρατήρηση είναι το ψευδοδίλλημα για το αν η φράση είναι «πίστευε και μη ερεύνα», ή «πίστευε και μη, ερεύνα».

Το πρώτο σημαίνει αυτό που καταλαβαίνουμε όλοι, ενώ το δεύτερο με το κόμμα (,) μετά το «μη», σημαίνει τάχα «είτε πιστεύεις είτε όχι, ερεύνα». Ουδέν ψευδέστερον τούτου.

Το πρώτο πρόβλημα βέβαια είναι ο σύνδεσμος «και». Διότι εάν κάποιος ήθελε να πει «πιστεύεις ή όχι, ερεύνα», το λογικό (και σωστό) είναι να χρησιμοποιήσει το διαζευκτικό σύνδεσμο «ή» ή «είτε».

Γι’ αυτό και μερικοί από καλοπροαίρετη αφέλεια το παρουσιάζουν ως «πίστευε ή μη, ερεύνα». Βέβαια κι αυτό είναι λάθος, διότι το επόμενο αγκάθι είναι το ρήμα «πίστευε». Ο τύπος αυτός είναι κοινός σε δύο μονάχα περιπτώσεις: είτε στο β’ ενικό προστακτικής Ενεστώτα, είτε στο γ’ ενικό (οριστικής) Παρατατικού.

Αποκλείεται να ισχύει ο τύπος του Παρατατικού, διότι έτσι δε βγάζει νόημα. Βάζοντας μέσα στην πρόταση το πρόσωπο και το χρόνο που ο τύπος υποδηλώνει, θα είχαμε τη μορφή: «(Κάποιος κάποτε) πίστευε ή μη, (εσύ τώρα) ερεύνα». Άγνωσται αι (συμ)βουλαί του Κυρίου! Επομένως το «πίστευε» δεν μπορεί παρά να είναι προστακτική Ενεστώτα. Κι εφόσον είναι προστακτική, είναι αδύνατον να σημαίνει «είτε πιστεύεις…» κλπ.

Και το τρίτο αγκάθι είναι το «μη», το οποίο συνοδεύει υποτακτικές εγκλήσεις, και ταιριάζει μούρλια με την προστακτική «ερεύνα». Εάν πήγαινε η άρνηση στην (ανύπαρκτη) οριστική «πιστεύεις», θα έπρεπε λογικά να εμφανίζεται με το «ου(κ)».

Επομένως η φράση αυτή σημαίνει αυτό που αμέσως καταλαβαίνει ο οποιοσδήποτε: να πιστεύεις και να μην ερευνάς.