Τα ενεργειακά κοιτάσματα της Μεσογείου και οι "μνηστήρες"

Στις 29 Δεκεμβρίου 2010, αμερικανική εταιρεία “Νοble Energy” ανακοίνωσε σημαντική ανακάλυψη φυσικού αερίου στην περιοχή Λεβιάθαν, 8 μίλια έξω από το βόρειο λιμάνι του Ισραήλ την Χάιφα.

Σύμφωνα με την εταιρεία, πρόσφατες μετρήσεις επιβεβαίωσαν τις αρχικές εκτιμήσεις για την ύπαρξη 16 τρισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων φυσικού αέριου, αναγάγοντας το στο μεγαλύτερο παγκόσμιο υποθαλάσσιο απόθεμα τα τελευταία 10 χρόνια και αυξάνουν τα συνολικά αποθέματα του Ισραήλ στα 26 τρισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Παρόλο που η συγκεκριμένη ανακάλυψη δεν προσφέρει παρά μόλις 0,4 % στα παγκόσμια αποθέματα (που έχουν ήδη ανακαλυφθεί), δίνει σημαντικότατη ώθηση στην οικονομία του Ισραήλ. Μια ενδεχόμενη δε εκμετάλλευση του αποθέματος θα μπορούσε να αλλάξει δραματικά τις οικονομικές τύχες του Ισραήλ και των γειτόνων του.

Η έρευνα του Μαρτίου 2010 της Αμερικανικής Γεωολογικής Υπηρεσίας προβλέπει ότι η περιοχή από τον Ιορδάνη ποταμό, την Δυτική όχθη, την Γάζα, το Λίβανο και τη Συρία μπορεί να περιέχει 122 τρισεκατομμύρια κυβικά σε αέριο και 1.7 δισεκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου.

Πάρα ταύτα, το Ισραήλ σε μεγάλο βαθμό για να καλύψει τις εσωτερικές του ανάγκες εξαρτάται από την Αίγυπτο με την οποία υπέγραψε, παρά την ανακάλυψη του κοιτάσματος, νέα εικοσαετή συμφωνία για να προμηθεύει η Αίγυπτος με αέριο διάφορες βιομηχανικές μονάδες που δραστηριοποιούνται στο Ισραήλ.

Εάν το κοίτασμα του Λεβιάθανα επιβεβαιωθεί, η παραγωγή μπορεί να ξεκινήσει από το 2016. με αυτό το σενάριο, το Ισραήλ θα αναχθεί σε έναν εξαγωγέα με πολλά δίκτυα παρόλο που θα πρέπει να εξάγει σημαντικό μέρος για να τα μετατρέψει σε βενζίνη και άλλα προϊόντα. Εκτός από την λογική ενεργειακή ανεξαρτησία που θα προκύψει, χρησιμοποιώντας τα αποθέματα, το Ισραήλ θα εξασφαλίσει 4 δισεκατομμύρια από τις ετήσιες εισαγωγές ενώ θα αυξηθεί σημαντικότατα το Ακαθόριστο Εγχώριο Προϊόν. Παράλληλα, θα ενισχυθεί η δημιουργία νέων βιομηχανιών.

Ωστόσο, το Ισραήλ πρέπει να λύσει μια σειρά από προβλήματα προτού προβεί στην εκμετάλλευση του αποθέματος.

Σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο στο Ισραήλ, το εισόδημα που λαμβάνει η χώρα από την φορολογία και τους δασμούς είναι πολύ περιορισμένο. Οι εταιρείες που δραστηριοποιούνται στο κοίτασμα του Ταμάρ αντιστέκονται με επιτυχία και με την στήριξη των ΗΠΑ στην προσπάθεια του Ισραήλ να αλλάξει το ισχύον καθεστώς. Αναμένεται λοιπόν αυτός ο παράγοντας να καθυστερήσει σημαντικά την εκμετάλλευση του κοιτάσματος του Λεβιάθαν.

Και φυσικά, υπάρχει το θέμα της ΑΟΖ. Το Διεθνές Δίκαιο επιτρέπει την επέκταση μιας αποκλειστικής οικονομικής ζώνης 200 ναυτικά μίλια από τις ακτές. Σε περιπτώσεις που οι χώρες χωρίζονται με λιγότερο από 400 μίλια μεταξύ τους, οφείλουν να οριοθετήσουν διαχωριστική γραμμή ίσης απόστασης. Η συμφωνία που υπέγραψε το Ισραήλ με την Κύπρο το Δεκέμβριο περιλαμβάνει ακριβώς τέτοιο διακανονισμό.

Πάρα ταύτα, το Ισραήλ μπορεί να αντιμετωπίσει πρόβλημα με τον Λίβανο όπου τμήματα της κυβέρνησης της Χεζμπολάχ υποστηρίζουν ότι τα κοιτάσματα του Ταμάρ και του Λεβιάθαν βρίσκονται σε ύδατα δικής της αρμοδιότητας. Για να περιπλέξει ακόμα τα πράγματα, η κυβέρνηση του Λιβάνου υπέγραψε αντίστοιχη συμφωνία με την Κύπρο η οποία μένει ακόμα να επικυρωθεί από το Λιβανικό Κοινοβούλιο.

Παράλληλα, αντιδράσεις υπάρχουν και από την Αίγυπτο η οποία δήλωσε ότι θα παρακολουθεί στενά τις διαδικασίες χάραξης συνόρων για να διασφαλίσει ότι δεν παραβιάζουν την δική της ΑΟΖ ή την συμφωνία που έχει υπογράψει με την Κύπρο.

Η Τουρκία από την άλλη εγείρει αξιώσεις στην περιοχή, θεωρώντας χωρίς ουσία και αντίκρισμα την Συμφωνία Κύπρου-Ισραήλ. Η Άγκυρα αντιτίθεται σε όποια συμφωνία μέχρι να βρεθεί λύση στο κυπριακό. Η εταιρεία Noble Energy έχει άδεια έρευνας στην Κυπριακή ΑΟΖ παρόλο που δεν έχουν ξεκινήσει ακόμα εργασίες.

Στην περιοχή της Παλαιστίνης τώρα, άλλο κοίτασμα ανακαλύφθηκε το 2000 έξω από τις ακτές της Γάζας. Υπό την πρωθυπουργία του Αριέλ Σαρόν, το Ισραήλ επέμενε ότι όποιο κοίτασμα ανακαλυφθεί στην θάλασσα της Γάζας πρέπει να περιέλθει στην κυριαρχία του Ισραήλ.

Πηγή