Τουρκία: από «ασχημόπαπο», η «ωραία Ελένη» της Ευρώπης

Τουρκία: από «ασχημόπαπο», η «ωραία Ελένη» της Ευρώπης

 Του ΑΡΗ ΑΜΠΑΤΖΗ

 Η συζήτηση περί «κινδύνου να απομακρυνθεί η Τουρκία από τη Δύση» μάλλον θα αρχίσει να αντικαθίσταται σιγά σιγά από το ερώτημα για το αν εξελίσσεται η Τουρκία σε «ωραία Ελένη» και σε παράγωγα αυτού ερωτήματα της μορφής «πόσο ωραία είναι» η συγκεκριμένη Ελένη.

Είναι σαφές πάντως ότι αν η ιστορική «ωραία Ελένη» προκάλεσε πόλεμο, τηρουμένων των αναλογιών στην προκειμένη περίπτωση θα έπρεπε να έχουμε τουρνουά πολέμων, διότι οι «μνηστήρες» είναι πολλοί.

Η μεγάλη διεθνής κινητικότητα που παρατηρείται την εποχή αυτή στην τουρκική πρωτεύουσα και τα ταξίδια των Τούρκων αξιωματούχων στο εξωτερικό είναι απλώς η εικόνα που φαίνεται με γυμνό μάτι. Την εβδομάδα που πέρασε, παρέλασαν από την Αγκυρα ο γ.γ. του ΝΑΤΟ, οι υπουργοί Εξωτερικών της Πολωνίας και της Αυστρίας, ο αντιπρόεδρος της ιρακινής κυβέρνησης, ο πρωθυπουργός της Κίνας, ενώ φιλοξενήθηκε στην Κωνσταντινούπολη η σύνοδος της επιτροπής οικονομικής συνεργασίας του οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης. Τη δευτέρα φτάνει στην Τουρκία ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας.

Η διαφορά της εικόνας αυτής με εκείνη που υπήρχε μέχρι και πριν από μερικά χρόνια είναι η εξής: η διεθνής κινητικότητα που υπήρχε στο παρελθόν τέτοια εποχή στην Αγκυρα σχετιζόταν κατά κύριο λόγο με την αναμονή της Εκθεσης Προόδου που ανακοινώνει κάθε φθινόπωρο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Επιπρόσθετα, γνωρίζαμε εκ των προτέρων ποια σημεία θα προταχθούν στην έκθεση, όπως γνωρίζαμε και σε ποια σημεία θα αντιδράσει η Αγκυρα, και μάλιστα με ποιες συγκεκριμένες διατυπώσεις.

Αυτά έχουν παρέλθει, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι απομακρύνθηκε η Τουρκία από τη Δύση. Απλώς σημαίνει ότι όλο αυτό το παρασκήνιο και το άγχος γύρω από την έκθεση προόδου είναι πλέον λεπτομέρεια.

Τα τρέχοντα θέματα στη «διεθνή ατζέντα» της Τουρκίας είναι οι πρωτοβουλίες για συγκεκριμενοποίηση της περιφερειακής συνεργασίας και οι διάφορες πτυχές του ζητήματος της ενέργειας. Το μοντέλο δηλαδή που εκφράζεται με τον όρο «ποικιλομορφία» στη μεταφορά και στις πηγές ενέργειας βρίσκει έκφραση και στο πλαίσιο που επιχειρεί να χαράξει η Αγκυρα ως προς τη διπλωματία της.

Μπορεί κάποιες δηλώσεις που κάνουν τα τελευταία δύο έτη Τούρκοι αξιωματούχοι, υπονοώντας ότι η Τουρκία σε λίγες δεκαετίες θα είναι μία από τις ισχυρότερες πέντε χώρες του κόσμου και δίχως τη συγκατάθεσή της δεν θα συμβαίνει τίποτα σε αυτό το ηλιακό σύστημα, να ακούγονται από βαρύγδουπες έως αποκρουστικές. Ωστόσο, αυτό δεν έχει και τόσο μεγάλη σημασία, αφού υποδηλώνει ένα όραμα. Το σημαίνον είναι τι συμβαίνει γύρω γύρω από την Τουρκία, που να δικαιολογεί τέτοια οράματα. Και ανεξάρτητα από το αν δικαιολογείται αυτό, το σίγουρο είναι ότι συμβαίνουν σημαντικά πράγματα.

Εκεί που συνεχίζεται η συζήτηση για την τουρκορωσική συμφωνία για κατασκευή πυρηνικού σταθμού, όπως και οι συνομιλίες των Τούρκων με τους Νοτιοκορεάτες για ένα δεύτερο σταθμό, ξαφνικά προκύπτει ότι και οι Ιάπωνες προτείνουν στην Αγκυρα να κατασκευάσουν πυρηνικό σταθμό. Πέραν τούτου, η Αγκυρα παίζει για τα καλά στη σκακιέρα γύρω από τους διάφορους αγωγούς πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, όπου σταθεί και όπου βρεθεί, μιλά για τις μεταβαλλόμενες διεθνείς ισορροπίες και τον μεταβαλλόμενο ρόλο των διαφόρων πρωταγωνιστών. Στην πράξη, η Τουρκία επιχειρεί να προβεί σε συναλλαγές με πολλούς από τους πρωταγωνιστές και παράλληλα να αναλάβει ρόλο πρωταγωνιστή σε περιοχές και τομείς όπου πιστεύει ότι μπορεί. Στο πλαίσιο αυτό ενίοτε συναντά δυσκολίες και προβλήματα, στον βαθμό που ανακύπτει σύγκρουση συμφερόντων με άλλους, μεγαλύτερους ή κυρίαρχους πρωταγωνιστές.

Για πολλά θα μπορούσε να κατηγορήσει κανείς την Τουρκία, ανάλογα με τα υποκειμενικά του κριτήρια. Το μόνο για το οποίο όμως δεν μπορεί να κατηγορηθεί η Αγκυρα είναι η απραξία.

Πηγή