Η απογοήτευση των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να οδηγήσει στην κατάρρευσή της;

Λίγες μέρες μένουν πριν από το δημοψήφισμα για την παραμονή ή όχι της Βρετανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και ενώ αρκετοί Ευρωπαίοι εμφανίζονται να είναι αντίθετοι με την έξοδο της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση - BREXIT - ήρθε στη δημοσιότητα μεγάλη έρευνα κοινής γνώμης από το ερευνητικό κέντρο PEW.

Τα δεδομένα της έρευνας της PEW αφορούν 10 χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι οποίες συνθέτουν το 80% του πληθυσμού της Ευρώπης (EE-28) και αντιπροσωπεύουν το 82% του ΑΕΠ της Ευρώπης. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε τη χρονική περίοδο 4 Απριλίου έως 12 Μαΐου 2016.

Αρκετές δημοσκοπήσεις που αφορούν το BREXIT επισημαίνουν και αναδεικνύουν την ανησυχία των Ευρωπαίων σε σχέση με το ενδεχόμενο του BREXIT. Και ενώ οι Ευρωπαίοι εκφράζουν την ανησυχία τους και την αντίθεσή τους για το BREXIT, την ίδια στιγμή εμφανίζονται διχασμένοι και προβληματισμένοι για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως άλλωστε προκύπτει και από τα αποτελέσματα της έρευνας PEW.

Στο ερώτημα: "Παρακαλώ πείτε μας αν έχετε πολύ θετική, κάπως θετική, κάπως αρνητική ή πολύ αρνητική γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση;", oι απαντήσεις των πολιτών των 10 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίνονται στον πίνακα 1:

Από τα στοιχεία του Πίνακα 1 προκύπτει το Γράφημα 1, που απεικονίζονται τα συνολικά ποσοστά (αθροιστικά: «πολύ θετική + θετική» και «κάπως αρνητική + πολύ αρνητική») των 10 χωρών που έλαβαν μέρος στην έρευνα της PEW:

Από το Γράφημα 1 προκύπτει ότι: 

• Οι πολίτες της Πολωνίας (72%) και της Ουγγαρίας (61%) εμφανίζονται να έχουν θετική γνώμη ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη στιγμή μάλιστα που οι κυβερνήσεις τους είναι έντονα ευρωσκεπτικιστικές. 
• Οι πολίτες των χωρών Ολλανδίας, Γερμανίας και Ισπανίας εμφανίζονται να έχουν πιο εξισορροπημένες απόψεις ως προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. 
• Τις δυσμενέστερες απόψεις για την Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζουν οι πολίτες της Ελλάδας (71%) και της Γαλλίας (61%). Δηλαδή, περίπου τρεις στους τέσσερις Έλληνες έχουν αρνητική γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υπάρχει σε αυτό το αρνητικό ποσοστό των Ελλήνων μια αλήθεια που λέει ότι το Ελληνικό νοικοκυριό και η Ελληνική μικρομεσαία επιχείρηση έχουν οδηγηθεί κυριολεκτικά στη φτωχοποίηση, λόγω των πολιτικών λιτότητας που έχουν επιβληθεί με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι Έλληνες πολίτες με την «κοινή λογική» αντιλαμβάνονται ότι στην πράξη υποχρεώνεται ο Ελληνικός Λαός να πληρώνει τα λάθη των κυβερνήσεων και της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην περίπτωση της Ελλάδας, μόνο το 27% των ερωτηθέντων έχουν θετική γνώμη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τη Γαλλία είναι 38%. Παρατηρώντας τη διαχρονική τάση των θετικών απόψεων των πολιτών των 10 χωρών, από το 2004 μέχρι σήμερα (2016), οδηγούμαστε στο Γράφημα 2:

Το Γράφημα 2 είναι αποκαλυπτικό για ένα γεγονός:

• Σε όλες τις χώρες υπάρχει μια πτωτική τάση των θετικών απόψεων για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Δηλαδή, δεν είναι μόνο η Βρετανία που δεν είναι ικανοποιημένη με την Ευρωπαϊκή Ένωση ή η Ελλάδα που θεωρείται το «προβληματικό παιδί» της Ευρωπαϊκής περιφέρειας, αλλά σε όλες τις άλλες χώρες παρατηρείται σημαντική μείωση των θετικών ποσοστών.

Για παράδειγμα στη Γερμανία όπου οι πολίτες της σε ποσοστό 58% το 2004 που είχαν θετική άποψη για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το 2016 εμφανίστηκε μείωση του αντίστοιχου ποσοστού (50%).

• Πού βρίσκεται η ρίζα του κακού; 
• Ποιες είναι οι αιτίες αυτών των αρνητικών απόψεων των πολιτών; 

Στην έρευνα υπάρχουν σχετικά ερωτήματα που θα μας το δώσουν μια ικανοποιητική εξήγηση για τις αρνητικές απόψεις.

Στο ερώτημα: «Σκεπτόμενοι διάφορα ζητήματα, συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον τρόπο που η ΕΕ χειρίζεται τα οικονομικά ζητήματα;», οι απαντήσεις δίνονται στον Πίνακα 2 με τα ποσοστά που συγκεντρώθηκαν από τις δέκα χώρες της έρευνας:

Από τα στοιχεία του Πίνακα 2 προκύπτει ότι:

• Η πλειονότητα της Ελληνικής κοινής γνώμης σε ποσοστό 92%!!! φαίνεται να μη συμφωνεί με τον τρόπο που η Ευρωπαϊκή Ένωση χειρίζεται τα οικονομικά ζητήματα της Ευρώπης. 
• Στην πλειονότητά τους και οι πολίτες των χωρών Ιταλίας (68%), Γαλλίας (66%), Ισπανίας (65%), Σουηδίας (59%) και Βρετανίας (55%), διαφωνούν με την ασκούμενη πολιτική της ΕΕ. 
• Αρνητική είναι και η θέση της Ολλανδίας (49%) και της Ουγγαρίας (48%). Οι πολίτες μόνο δύο χωρών από τις δέκα της έρευνας - Γερμανίας (47%) και Πολωνίας (47%) - υποστηρίζουν θετικά τους χειρισμούς της ΕΕ στα οικονομικά ζητήματα.

Στο ερώτημα: «Σκεπτόμενοι διάφορα ζητήματα, συμφωνείτε ή διαφωνείτε με τον τρόπο που η ΕΕ χειρίζεται το μεταναστευτικό ζήτημα;», στον Πίνακα 3 παρουσιάζονται οι εκτιμήσεις των πολιτών των 10 χωρών της έρευνας ως προς το χειρισμό του μεταναστευτικού από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Τα στοιχεία του πίνακα 3 είναι αποκαλυπτικά. Η πλειονότητα των πολιτών και των 10 χωρών δεν συμφωνεί με τους χειρισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο μεταναστευτικό!!!

Είναι σκληρές οι απόψεις των πολιτών όσον αφορά στο μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο ερώτημα «Ποια πρόταση περιγράφει καλύτερα τις απόψεις σας σχετικά με το μέλλον της ΕΕ, ακόμα και στην περίπτωση που καμία δεν είναι σωστή;», στον Πίνακα 4 απεικονίζονται οι απόψεις των πολιτών των 10 χωρών:

Από τον Πίνακα 4 προκύπτει ότι:

• Το 68% των Ελλήνων πολιτών πιστεύει ότι θα πρέπει να μεταβιβαστούν εξουσίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις εθνικές κυβερνήσεις. 
• Το αυτό πιστεύει το 65% των Βρετανών πολιτών. 
• Το 47% των Σουηδών πιστεύει ότι θα πρέπει να μεταβιβαστούν εξουσίες από την Ευρωπαϊκή Ένωση προς τις εθνικές κυβερνήσεις. 

Το απογοητευτικό στοιχείο για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι τα μικρά ποσοστά εκείνων που θεωρούν ότι θα πρέπει να μεταβιβαστούν εξουσίες από τις εθνικές κυβερνήσεις προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Εκτός Γαλλίας (34%) και Ισπανίας (30%), που εμφανίζουν σχετικά μεγαλύτερα ποσοστά, η εικόνα του 6% της Βρετανίας, του 8% της Ελλάδας, του 9% της Πολωνίας, του 13% της Σουηδίας, του 17% της Ουγγαρίας και του 21% της Ιταλίας, δείχνει ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε κρίση που ενέχει την πιθανότητα να οδηγήσει σε κατάρρευσή της.

Όσον αφορά στη στάση των πολιτών 9 χωρών για το BREXIT, τέθηκε σε αυτούς το ακόλουθο ερώτημα: «Αν η Βρετανία φύγει από την ΕΕ, θεωρείτε ότι αυτό θα είναι καλό ή κακό για την ΕΕ»; Οι απαντήσεις των πολιτών δίνονται στον Πίνακα 5:

Από τα αποτελέσματα του Πίνακα 5 προκύπτει ότι:

• παρά το γεγονός ότι σε όλες τις χώρες παρατηρείται μια συνεχής άνοδος του Ευρωσκεπτικισμού, η Ευρωπαίοι των 9 χωρών της έρευνας βλέπουν την αποχώρηση της Βρετανίας ως ένα κακό γεγονός. 
• Στο 89% των Σουηδών πολιτών, το 75% των Ολλανδών πολιτών και το 74% των Γερμανών πολιτών, θεωρούν ότι η έξοδος της Βρετανίας από την Ευρωπαϊκή Ένωση θα είναι ένα κακό γεγονός για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Συμπέρασμα 

Η έρευνα κοινής γνώμης του Ινστιτούτου PEW δείχνει πάνω από όλα ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τις απόψεις των πολιτών των 10 χωρών, βρίσκεται σε κρίση. Οι πολίτες θεωρούν ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν έχει χειριστεί σωστά την οικονομική και μεταναστευτική κρίση. Ως εκ τούτου δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι οι πολίτες των 10 κρατών συμφωνούν ότι δεν πρέπει να μεταβιβαστούν περισσότερες εξουσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Υπάρχει μάλιστα ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών (42%) που ζητά επιστροφή εξουσιών στα κράτη-μέλη. Μόνο οι Γερμανοί πολίτες βλέπουν θετικά την οικονομική διαχείριση της κρίσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση, σε ποσοστό 47%. Άλλωστε αυτοί είναι οι κερδισμένοι αφού εφαρμόζουν καθαρά μια μερκαντιλιστική πολιτική.

Η έρευνα του Ινστιτούτου PEW δείχνει τι ακριβώς πιστεύουν οι πολίτες των 10 χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Η έρευνα δείχνει ότι ο στόχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης «όλο και στενότερης ένωσης» δεν έχει ανταπόκριση στους πολίτες. Το αποτέλεσμα αυτό είναι το καλύτερο παράδειγμα για την συνολική χρεοκοπία των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επειδή και η πολιτική της λιτότητας θα εξακολουθήσει να εφαρμόζεται αλλά και η αποτυχημένη πολιτική του μεταναστευτικού θα συνεχιστεί, όλο και θα αυξάνεται ο Ευρωσκεπτικισμός και παράλληλα θα αυξάνεται η πιθανότητα διάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στην περίπτωση που οι Βρετανοί ψηφίσουν έξοδο από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πάρει ένα «πικρό φάρμακο» που θα είναι αναποτελεσματικό για τη διάσωσή της.

Στην Ελλάδα οι πολίτες αναρωτιούνται πόσο ακόμα βάθος έχει η δυστυχία. 

Επαμεινώνδας Πανάς συντ. Καθηγητής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών