Ένα συν ένα στα σκουπίδια

Φαντάσου την επόμενη φορά που θα πας στο σουπερμάρκετ να δεις την εξης «προσφορά» στα ράφια: «Ενα συν ένα στα σκουπίδια». Δυστυχώς, το σενάριο αυτό δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα.

Στις χώρες της Δύσης, σπαταλάμε σχεδόν τόσα τρόφιμα όσα καταναλώνουμε: μεταξύ του ενός τρίτου και του μισού της συνολικής παραγωγής τροφίμων στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική καταλήγει να μην καταναλώνεται από κανέναν. Στη Μεγάλη Βρετανία, για παράδειγμα, το φαγητό που πετάγεται σε μία μέρα είναι αρκετό για να θρέψει κάθε έναν από τους 60 εκατομμύρια κατοίκους της. Για κάθε ντομάτα λοιπόν που αγοράζουμε, το πιο πιθανό είναι ότι άλλη μία καταλήγει στα σκουπίδια.

Η σπατάλη είναι πλέον ενδημική στο διατροφικό μας σύστημα, σε βαθμό που τώρα πια θεωρούμε κοινή πρακτική συμπεριφορές και πολιτικές που οι γενιές των γονιών και των παππούδων μας θα θεωρούσαν εγκληματικές.

Το φαινόμενο δεν εντοπίζεται μόνο στα νοικοκυριά αλλά σε μεγάλο βαθμό και στην αγορά τροφίμων. Αγρότες και διανομείς στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο αναγκάζονται να σπαταλούν εκατομμύρια τόνους φρούτων και λαχανικών ετησίως, λόγω των αυστηρών αισθητικών κριτηρίων που τίθενται από τα σουπερμάρκετ. Ολόκληρα φορτία από καρπούζια που ειναι πολύ μικρά ή ολόφρεσκα μήλα που έχουν παραπάνω σάκχαρα από το ιδανικό απορρίπτονται σε καθημερινή βάση. Διανομείς δέχονται καθημερινά επιστροφές απο παλέτες φορτωμένες με συσκευασμένες σαλάτες που τα σουπερμαρκετ (ή οι μεσάζοντές τους) ξέρουν ότι δεν θα μπορέσουν να πουλήσουν εγκαίρως και όμως αρνούνται να πληρώσουν.

Μπορεί η τσέπη κάποιων προσωρινά να αντέχει την κατάσταση, ο πλανήτης όμως όχι. Πέρα από το ηθικό πρόβλημα της σπατάλης τη στιγμή που αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων στην Ελλάδα και παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε αρκετή τροφή, δεν χρειάζεται να είναι κανείς περιβαλλοντικός ακτιβιστής για να καταλάβει ότι σπατάλη τέτοιου μεγέθους έχει και τεράστιο κόστος για τα οικοσυστήματα του πλανήτη. Πάνω από το 10% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου των πλούσιων χωρών προέρχεται από την καλλιέργεια τροφίμων που καταλήγουν να μην καταλώνονται. Ταυτόχρονα, τα τρόφιμα που πετιούνται κάθε χρόνο στην Ε.Ε. ευθύνονται για την κατανάλωση του 50% του νερού άρδευσης.

Τα καλά νέα είναι ότι οι λύσεις στο σκάνδαλο της σπατάλης τροφίμων είναι εύκολες και νόστιμες! Το μόνο που χρειάζεται είναι να επαναφέρουμε την κοινή λογική στον τρόπο που διαχειριζόμαστε την τροφή. Προτεραιότητα είναι η μείωση της σπατάλης στη «ρίζα», με λιγότερα αισθητικά κριτίρια και πιο δίκαιο μοίρασμα του κόστους της σπατάλης μεταξύ παραγωγού και εμπόρου. Όποια τρόφιμα δεν μπορούν να φτάσουν στην αγορά πρέπει να δίνονται, όσο είναι ακόμα φρέσκα, σε κοινωφελείς οργανώσεις για ανθρώπους που το έχουν ανάγκη. Περισσεύματα που δεν είναι κατάλληλα για κατανάλωση μπορούν να γίνουν ζωοτροφές για χοίρους, ώστε «ανακυκλωθούν» σε κρέας. Και όταν όλες αυτές οι επιλογές έχουν εξαντληθεί, ό,τι μένει μπορεί να σταλεί για κομπόστ και ανακύκλωση.

Για του λόγου το αληθές, στις 9 Νοεμβρίου στον Λευκό Πύργο, θα γιορτάσουμε την επανάσταση κατά της σπατάλης τροφίμων με 5.000 Θεσσαλονικείς, τρώγοντας όλοι μαζί ένα γιγαντιαίο μπριαμ φτιαγμένο από «άσχημα» φρούτα και λαχανικά που θα πετάγονταν.

Το γεύμα κερνάει μια συμμαχία οργανώσεων στην πρώτη γραμμή του κινήματος κατά της σπατάλης τροφίμων: το Feedback, η Θεσσαλονίκη-Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Nεολαίας 2014, η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ανατολικής Θεσαλονίκης, το ΜΠΟΡΟΥΜΕ, το WWF - Kαλύτερη Ζωή, το Βρετανικό Συμβούλιο, το Slow Food Thrace και το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Καλούμε όλους λοιπόν να γευτούμε την επανάσταση κατά της σπατάλης τροφίμων και να χορτάσουμε την όρεξή μας, όχι τους κάδους!

*Η Νίκη Χαραλαμποπούλου είναι διευθύντρια της περιβαλλοντικής οργάνωσης Feedback.
protagon.gr