Τραπεζική πίστη σε καιρό κρίσης.

Του Νίκου Ξυδάκη

Οι Ελληνες καταθέτες έχουν υποφέρει πολύ τα τελευταία χρόνια. Φήμες, φόβοι, ανασφάλεια, υποχρεώσεις οικογενειακές, έκτακτοι φόροι που γίνονται μόνιμοι, ένα παιδί που είναι άνεργο, όλα αυτά έχουν ροκανίσει τις καταθέσεις. Το χειρότερο όλων όμως είναι ότι έχει φθαρεί και η τραπεζική πίστη, και όχι μόνο εξαιτίας φημών.

Το κούρεμα καταθέσεων στην Κύπρο, το οποίο έβλαψε και πολλούς Ελλαδίτες, έφερε τη μεγαλύτερη σύγχυση. Το κυπριακό bail in δεν ήταν φήμη ή αδικαιολόγητος πανικός· ήταν επίσημη πράξη του Eurogroup, του πιο αρμόδιου θεσμικού οργάνου της ευρωζώνης. Και μπορεί οι τράπεζες πράγματι να είχαν παραβεί τα κόκκινα όρια, ωστόσο γι’ αυτό δεν ευθύνονταν οι καταθέτες που έχασαν τα χρήματά τους.

Το μήνυμα επαναλαμβάνεται τώρα εμμέσως από τα ευρωπαϊκά όργανα που προχωρούν στην τραπεζική ενοποίηση. Για τη διάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών στην ευρωζώνη, από το 2016, θα κουρεύονται καταρχάς οι μέτοχοι, ομολογιούχοι και καταθέτες, κατά το κυπριακό μοντέλο. Εφόσον δεν επαρκούν τα ίδια μέσα, θα επιστρατεύονται εθνικοί πόροι, και, αν δεν επαρκούν κι αυτοί, κοινοί ευρωπαϊκοί πόροι.

Υπενθυμίζεται ότι έως σήμερα, στην ευρωζώνη έχουν εφαρμοστεί όλες οι εκδοχές διάσωσης τραπεζών: στην Ελλάδα επιβαρύνθηκε με 50 δισ. το δημόσιο χρέος για να ανακεφαλαιοποιηθούν οι τράπεζες, στην Ισπανία διατέθηκαν περίπου 41 δισ. από τον ESM απευθείας στις τράπεζες χωρίς επιβάρυνση του δημόσιου χρέους (σύμφωνα με την ιστορική απόφαση της συνόδου κορυφής τον Ιούνιο 2012), τέλος, στην Κύπρο έκανε πρεμιέρα το bail in, δηλαδή το κούρεμα των καταθετών σαν πρώτο βήμα.

Η απουσία ξεκάθαρης στρατηγικής έχει προκάλεσει σύγχυση στους καταθέτες. Τα χρόνια της κρίσης πολλά χρήματα πέταξαν από τις ελληνικές τράπεζες προς τράπεζες του εξωτερικού ή προς τα σεντούκια. Κι αυτό δεν είναι εγχώριο φαινόμενο: Ακόμη και πριν το κυπριακό bail in, από τις χώρες της χειμαζόμενης ευρωπεριφέρειας (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, Ελλάδα), από Ιούλιο 2011 έως Ιούλιο 2012, έφυγαν 326 δισ. ευρώ, σύμφωνα με στοιχεία του Bloomberg. To ίδιο διάστημα, οι καταθέσεις στις τράπεζες του ευρωπαϊκού Βορρά αυξήθηκαν κατά 300 δισ. ευρώ.

Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση; Ο καταθέτης που έχει χρήματα σε ελληνική τράπεζα σήμερα εισπράττει πολύ χαμηλό επιτόκιο. Είναι ασφαλής όμως έναντι κλοπής, ληστείας κ.λπ. Αν χρωστάει στην εφορία, οποιαδήποτε κατάθεσή του, ακόμη και σε κοινούς λογαριασμούς με παιδιά, γονείς, σύζυγο, είναι ευσπρόσβλητη. Αν κάτι πάει στραβά στις τράπεζες, μπορεί να κουρευτούν οι καταθέσεις, ακόμη και κάτω από εγγυημένο όριο των 100.000; Σε αυτό το κρίσιμο ερώτημα, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος απάντησε σιβυλλικά: Στο προβλεπτό μέλλον δεν θα υπάρξει κούρεμα. Ο Ευρωπαίος επίτροπος Χ. Αλνούνια στο ίδιο ερώτημα απάντησε ότι το κούρεμα επί των εγγυημένων καταθέσεων θα το αποφασίσουν οι εθνικές κυβερνήσεις.

Για το μέγα πλήθος Ελλήνων μικροκαταθετών όμως η αγωνία του κουρέματος μάλλον δεν υπάρχει: Πόσοι έχουν καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ;

hassapis