Η Διαθήκη του Καραγκιόζη!

..κείνο πού με τρώει, κείνο πού μέ σώζει, είναι πού ονειρεύομαι, σάν τόν Καραγκιόζη (Δ.Σ.)

Γράφει η Αρτάνη

- Ανάβει η λάμπα, νάτες οι σκιές, πάνω ο μπερντές. ’Εμπρός, πάμε μουζικάντηδες... Μουσική, χορός, παλαμάκια, πολλά παλαμάκια...Ώπα ,Ώπα!. Αβάντι μαέστρο, ώπα, ώπα!…Κείνο πού με τρώει, κείνο πού μέ σώζει, είναι πού ονειρεύομαι, σάν τόν Καραγκιόζη, ώπα, ώπα...

- «Ακούσατε, ακούσατε!, Άγγλοι, Γάλλοι, Πορτογάλοι, Ρώσοι, Σέρβοι, Βούλγαροι, Ρουμάνοι,τοκογλύφοι, ψεύτες, κλέφτες, γομάρια, φοροκλέφτες, φοροφυγάδες, Έλληνες και Οθωμανοί: Κατά επιθυμία τού πολυσπούδαστου ιεροφάντη θεράποντος ιατρού του Σαραγιού, ο Καραγκιόζης μας που αρρώστησε, πρέπει να παραμείνει κλινήρης στην οικίαν του μέχρι να αναρρώσει». Ακούσατε, ακούσατε… διαλαλούσε ο ντελάλης στους μαχαλάδες τής Πολιτείας με στεντόρεια τη φωνή.

Σαν κεραυνός κι αστροπελέκι έπεσε το μαντάτο, σ' όλο το βιλαέτι, και μαύρα σεκλέτια πλάκωσαν τη μπαράγκα της ξυπόλητης οικογένειας. Άλλοι χάρηκαν, μερικοί το γλέντησαν με μουζικάντηδες, μεζικλίκια και πιοτά, καί κάποιοι πάλι, έσπευσαν να συμπαρασταθούν. Φορτωμένοι με τα πεσκέσια τους οι τελευταίοι, καλούδια και γιατρικά, έτρεξαν κοντά στο Σαράϊ, στην ξύλινη καλύβα, στο αρχοντικό του Καραγκιόζη.

-Ο Εφέντης Σουγκρί με ολίγους σωματοφύλακες φουσκωτούς.
-Ο Φέκημ Αγάς με τους τζοχανταρέους του, καβάλα στ’ άλογο.
-Ο Κετσέλ’ Πεχλιβάν με τους γραμματικούς του και μη διαπλεκόμενος.
-Ο Χατζή Αϊβάτ’ ο σοφολογιότατος ατζέντης με τους γραμματικούς του.
-Το κουτσαβάκι ο Σταύρακας, με μαύρη φούντα στην κεχριμπαρένια κομπολόγα του, μαγκιά γεμάτος.
-Ο Κόντε Νιόνιος ο μορφονιός, ο τσιφούταρος εμποράκος, με το ψηλό καπέλο.
-Ο Χατζατζάρης, ο μαλαγάνας ο γκαφατζής.
-Ο Εφέντης Μουσούλιας με κάμποσους νιζάμηδες, και κοτζαμπάσηδες.
-Η θειά Παύλαινα η βελάζουσα τροφαντή.

-Ο Μπάρμπα-Γιώργος με την καλαυρόπη του (πές γκλίτσα) το περίφημο βλαχαδερό, ο αρχιτσέλιγκας.
Η υπόλοιπη ασημαντότητα, έμεινε αδιάφορη, ως συνήθως εν υπνώσει. Ο Μεγαλέξαντρος απουσίαζε απ’ αυτό το επεισόδιο. Πήγε ο δόλιος να φονεύσει τον κατηραμένον όφιν- κατά Κίνα μεριά, όπως και ο Βεληγκέκας που έτρεχε κι αυτός στας Ευρώπας, στίς Κάννες και στη Λόντρα, γιατρό νά βρει για νά γειάνει τη Βεζυροπούλα που έπασχε από ντέρτια της καρδιάς. Μα και ο καπετάν Χρόνης με τ’ ασκέρια του κι’ αυτός, καραούλια έστηνε στα στενά περάσματα.

- Και καθώς έμπαιναν στα χαγιάτια και κάθονταν στα ντιβάνια από τον πολύ τον σιαματά ξύπνησε ο φίλος μας ο Καραγκιόζης που ονειρεύονταν, λέει, πως έτρωγε κιοφτέδες με σάλτσα..
- Βρε τι φασαρία είναι αυτή; Γουρσούζηδες, θα μου ρίξετε την μπαράγκα! Άνοιξε βρε Αγλαΐα να δεις τι γίνεται κει απ’όξω. Ναι άντρα μου, Αντρούλη μου! Κολώνα του σπιτιού μου τζιέρι μου, τώρα, να πάρω τη σκάφη και τα κουτί με τα σπίρτα και ν’ ανοίξω.. Άνοιξε η Αγλαΐα τρίζοντας την πόρτα και τι να δει. Όλη τη σημαίνουσα αφρόκρεμα της κενωνίας, να είναι παρούσα. Τους καλωσόρισε και τους έβαλε να περάσουν στα μιντέρια και στα ντιβάνια.

Επικαρέκλιος, σε αφράτη πολυθρόνα, τελευταίας μόδας και προσφοράς με άτοκες δόσεις, αραχτός χαλλλλαρά και τροχήλατος, εμφανίστηκε ο Καραγκιόζης κεφάτος με τις μπιτζάμες του, μπροστά σ’ όλη τη χλιδάτη συντροφιά που περίμενε εναγωνίως. Λοιπόν, τι νέα βρε τζαναμπέτηδες; Μάθατε ότι είμαι άρρωστος ε;;; Κέρασε μπρε γυναίκα τους μουσαφίρηδες. Ναι άντρα μου, αντρούλη μου τζιέρι μου, κολώνα του σπιτιού μας, να γεμίσω και τους μαστραπάδες με κρύο νερό. Αγαπημένοι, ακούστε ν’ ακούσετε. Αρκετά σας διασκέδασα τόσα χρόνια, όμως πολυχρονεμένοι μου ο Θεός να παίρνει από σας μέρες και να μου δίνει μήνες, όπως όλα δείχνουν θα σας διασκεδάζω για πολλά - πολλά χρόνια ακόμα. Γι’ αυτό το σκέφτηκα καλά και το αποφάσισα. Κολητήρη!, Κολητήρη! Παλών Μπαμπάκο!...
-Έλα δω βρε στουρναρολίθαρο, τόσα χρόνια βρε σ’ έστειλα στο σκολειό. Μοσχάρι πήγαινες, βόδι και κλάρα γύριζες.

- Έλα δω βρε ντζιαναμπέτη γράφε στόν πάπυρο και κοντύλιαζε: «Εγώ ο Καραγκιόζης Καραγκιοζόπουλος άντρας της Αγλαΐας, πατέρας του Κολητήρη, σ’ όλους αυτούς τους αγαπητούς μου φίλους αφήνω διαθήκη και νόμιμους μελλοκτήτορες όλους τους τακονουκρούστες, χαρτογιακάδες, οσφυοκάμπτες και μαλιστανθρώπους, κουνιστούς και φτωχοπαπαγάλους, μιά μεγάλη ευχή. Μη βρε σερσέμηδες χαλάτε το μέλι, όση κανέλα και να ρίξετε στις καβαλίνες σας, λουκουμάδες δεν θα φάτε. Στον κανακάρη μου καί μοναχογιό μου Κολητήρη, αφήνω κληρονόμο μια τρανή κληρονομιά και παρακαταθήκη: Τ’ Όνομά μου». Ακολουθούν υπογραφές, και τίθεται η μεγάλη σφραγίς του Καραγκιοζέϊκου.

Σαστισμένη η σημαντότητα με τα φοντάν στα χέρια έφευγε στα καλντερίμια μονολογώντας άπραγη και κενή, αφήνοντας το λορδοκομείο στην ησυχία του, στά ονείρατά του...
- Σβήνει η λάμπα, χάνονται οι σκιές, πέφτει ο μπερντές, και.. .ε ρε γλέντια... Ώπα, Ώπα!...Κείνο πού με τρώει, κείνο πού μέ σώζει, είναι πού ονειρεύομαι, σάν τόν Καραγκιόζη, ώπα, ώπα...
- Αβάντι μαέστρο για έναν καλαματιανό!.-

υ.γ.1. Ο Καραγκιόζης* = κεντρικός χαρακτήρας του παραδοσιακού ελληνικού και τουρκικού Θεάτρου Σκιών, το οποίο σε πολλές περιπτώσεις αποκαλείται με το όνομα του πρωταγωνιστή του. Στα τούρκικα ονομάζεται Karagöz που σημαίνει μαυρομάτης. Μετά από εισήγηση του υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού της Τουρκίας στην UNESCO, το 2010 ο Καραγκιόζης (Karagöz) περιελήφθηκε στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο της άϋλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Τουρκίας. Παλιότερα, προ της εμφάνισης του κινηματογράφου και της τηλεόρασης, οι παραστάσεις του Καραγκιόζη και Χατζηαβάτη ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής τρόπος ψυχαγωγίας στην Τουρκία, αλλά και στην Ελλάδα, ενώ σήμερα επιβιώνει κυρίως σε μορφή παραστάσεων συνήθως για παιδιά. Παραστάσεις καραγκιόζη γίνονται σήμερα και για ενήλικο κοινό.

Διαφορετικοί θρύλοι έχουν διαμορφωθεί σχετικά με την καταγωγή του Καραγκιόζη. Παραδοσιακά πιστεύεται ότι δημιουργός του ήταν ο Σεΐχ Κιουστερί, που καταγόταν από την Προύσα και πέθανε εκεί το 1366. Σύμφωνα με το θρύλο, ο Χατζηαβάτης και ο Καραγκιόζης συμμετείχαν στην κατασκευή ενός τζαμιού για τον σουλτάνο Ορχάν, ο πρώτος ως επιστάτης και ο δεύτερος ως εργάτης. Οι διάλογοι των δύο ανδρών ήταν τόσο διασκεδαστικοί ώστε οι υπόλοιποι εργάτες σταματούσαν την εργασία τους και τους παρακολουθούσαν. Όταν ο σουλτάνος πληροφορήθηκε την καθυστέρηση των εργασιών, διέταξε το θάνατο του Καραγκιόζη και του Χατζηαβάτη. Αργότερα μετάνιωσε για την πράξη του και ο Σεΐχ Κιουστερί δημιούργησε τις φιγούρες των δύο ηρώων με σκοπό να παρηγορήσει τον σουλτάνο. Σήμερα στην Προύσα υπάρχει ένα μνημείο (τάφος) του Καραγκιόζη και του Χατζηαβάτη.Η παλαιότερη μαρτυρία για παράσταση Καραγκιόζη στον ελλαδικό χώρο χρονολογείται το 1809 και την τοποθετεί στην περιοχή των Ιωαννίνων. Αφορά παράσταση στην τουρκική γλώσσα, όπως περιγράφεται από τον ξένο περιηγητή Χόμπχαους, την οποία παρακολούθησε και ο λόρδος Βύρων. Οι πρώτοι Καραγκιοζοπαίχτες στα Ιωάννινα ήταν αθίγγανοι και ουβραίοι. Το θεατρικό θέαμα διαδόθηκε και άρχισε έκτοτε να παίζεται στην ελληνική γλώσσα, διατηρώντας τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά, διαμορφώνοντας όμως παράλληλα ξεχωριστό περιεχόμενο, αντλημένο από την ελληνική παράδοση.. Στην Ελλάδα ο Καραγκιόζης, ως λαϊκός ήρωας, εκπροσωπεί το φτωχό, εξαθλιωμένο, πονηρό Έλληνα, στο περιβάλλον της Τουρκοκρατίας.

Είναι καμπούρης και περιστοιχίζεται από την οικογένειά του, το φίλο του Χατζηαβάτη, το θείο του Μπάρμπα-Γιώργο και άλλους χαρακτήρες. Ζει σε παράγκα, είναι ξυπόλητος και μένει απέναντι από το σαράϊ (το παλάτι) του Βεζύρη.Τα θέματα των έργων του Θεάτρου Σκιών είναι συνήθως σκωπτικά - σατιρικά, προκαλώντας γέλιο στους θεατές ενώ πολλές φορές αναφέρονται σε πραγματικά και σύγχρονα ζητήματα που ενδιαφέρουν τον κόσμο.Παράσταση Καραγκιόζη αναφέρεται από τον διπλωμάτη Πουκεβίλ στο έργο του Voyage dans la Grèce που εκδόθηκε το 1820. 'Ετσι λένε..
Πηγή: Βικιπαίδεια

2.Καβαλίνα: η ξηρή, η στεγνή κοπριά τών μουλαριών, γαϊδάρων, τών ίππων κλπ. τά άπεπτα τών δίχηλων θηλαστικών (αγελάδων, βοδιών κλπ) πού βουνίζονται εν στάση.-

Αρτάνη

 Πηγή