Προς ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος

Προς ένα ευρωπαϊκό υπερκράτος

Tου Νικου Κωνστανταρα

Η αποτυχία της Ελλάδας να διαχειριστεί υποθέσεις που έως τώρα ήταν αποκλειστική ευθύνη του σύγχρονου κράτους έχει καταστήσει τη χώρα μας δοκιμαστικό σωλήνα για τη δημιουργία ενός υπερκράτους, το οποίο θα αντικαταστήσει τα εθνικά κράτη που εξελίχθηκαν τους τελευταίους δύο αιώνες.

Εδώ και καιρό, πολιτικοί επιστήμονες συζητούσαν την εξέλιξη των κρατών σε μεγαλύτερες οντότητες οι οποίες θα ένωναν τις δυνάμεις των κρατών-μελών και θα αναλάμβαναν ουσιαστικές υποχρεώσεις τους. Η απότομη οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας, όμως, απαίτησε άμεση παρέμβαση κι έφερε τους εταίρους μας στην Ευρωπαϊκή Ενωση ενώπιον του μεγάλου διλήμματος: θα άφηναν την Ελλάδα να βουλιάξει, με όποιες συνέπειες για άλλες εθνικές οικονομίες και το κοινό νόμισμα, ή θα έπαιρναν δραστικά μέτρα ώστε να σώσουν και την Ελλάδα και το κοινό πολιτικό και οικονομικό εγχείρημα της ενωμένης Ευρώπης; Διαλέγοντας τον δεύτερο δρόμο, άρχισαν να αλλάζουν και την Ενωση και τους εαυτούς τους.

Οπως γνωρίζουμε, αρκετές χώρες δεν ήθελαν να εμπλακούν στο σχέδιο σωτηρίας της Ελλάδας, έως ότου πείστηκαν ότι η αδράνεια θα ήταν πιο επικίνδυνη. Μαζί με το κοινό ταμείο της Ε.Ε. και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όμως, έρχονται αυστηρά και πρωτοφανή μέτρα επιτήρησης κάθε εθνικής οικονομίας. Την ερχόμενη Τετάρτη, ο επίτροπος Δημοσιονομικών Yποθέσεων, Ολι Ρεν, θα παρουσιάσει τις προτάσεις που συμπεριλαμβάνουν πρόστιμα για όσα μέλη της Eυρωζώνης αφήνουν τα χρέη τους να ξεφύγουν.

Αυτές οι ρυθμίσεις είναι οι πιο παρεμβατικές που προτάθηκαν απ’ όταν υιοθετήθηκε το ενιαίο νόμισμα. Οι αυστηρότεροι δημοσιονομικοί κανόνες ευνοούν κάποιες χώρες –όπως η Γερμανία– και ταλαιπωρούν άλλες. Ετσι, μερικά κράτη αποκτούν μεγαλύτερη ισχύ από άλλα και η Ευρώπη μοιάζει με αυτοκρατορία που ακόμη δεν έχει αφομοιώσει πλήρως τις διαφορετικές εθνότητες εντός των συνόρων της.

Η Ελλάδα είναι, ίσως, η πιο αδύναμη απ’ όλες τις χώρες-μέλη της Ε.Ε. Δεν είναι μόνο το πρόβλημα της οικονομίας το οποίο προκάλεσε την πρωτοφανή παρέμβαση των εταίρων της και του ΔΝΤ, είναι και ότι εδώ και χρόνια είναι ανίκανη να τηρήσει τους κανόνες της Ε. Ε. όσον αφορά την ποιότητα ζωής των ίδιων των πολιτών της. Είμαστε μονίμως τελευταίοι στην υιοθέτηση οδηγιών της Ε.Ε. και τακτικοί κατηγορούμενοι στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την κακή διαχείριση των σκουπιδιών μας και για άλλα περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα. Αύριο έρχεται στην Αθήνα η επίτροπος για θέματα εσωτερικών υποθέσεων (η Κικιλιά Μάλμστρομ) για να συζητήσει θέματα μετανάστευσης και να πιέσει για τη μεταρρύθμιση της πολιτικής ασύλου, όπου η ραθυμία του ελληνικού συστήματος έχει θορυβήσει τους εταίρους μας. Δεν είμαστε μόνοι, πάντως: η Επιτροπή ετοιμάζεται να παραπέμψει τη Γαλλία στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για την πολιτική της απελάσεως Ρομά. Οσο εντείνονται τέτοια κοινωνικά προβλήματα (τα οποία προκαλούν και την ανάλογη ανάπτυξη ξενοφοβικών πολιτικών δυνάμεων), η Ε.Ε. θα αναγκαστεί να παρεμβαίνει όλο και περισσότερο σε θέματα που έως τώρα ήταν αρμοδιότητας των κυβερνήσεων.

Στην Ελλάδα, η χρόνια ανεπάρκεια του κράτους οδήγησε στο οικονομικό αδιέξοδο και σε πολλά άλλα δεινά. Η γραφειοκρατία είναι ανίκανη να διοικήσει, οι εφοριακοί δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους, οι νόμοι δεν τηρούνται και ο λαός πληρώνει πανάκριβα τις πενιχρές δημόσιες υπηρεσίες που του προσφέρονται. Οι περισσότεροι πολίτες είναι οργισμένοι και φοβισμένοι επειδή αισθάνονται ότι δεν ζουν σε ευνομούμενη κοινωνία, ότι το κράτος δεν τους προστατεύει. Ο κύριος λόγος είναι ότι τα κόμματα λειτουργούν όχι σαν προσωρινοί διαχειριστές της εξουσίας, αλλά σαν μικροί αυτοκράτορες που διανέμουν προνόμια όπως τους αρέσει· οι αξιωματούχοι και υπάλληλοι που διορίζουν, επίσης, χρωστούν στο κόμμα - αυτοκράτορα την εξουσία τους, όχι στον ανώνυμο και αδύναμο λαό. Γι’ αυτό η χώρα βουλιάζει στην εσωστρέφεια, στην κατανάλωση χωρίς την αντίστοιχη παραγωγή – στη σπατάλη, δηλαδή.

Αυτή η πρωτόγονη μορφή κράτους δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της σημερινής εποχής. Αντί να αλλάξουμε, όμως, εμείς καταφέραμε να προκαλέσουμε την αλλαγή του κόσμου γύρω μας.

Πηγή