Τεράστιο ζήτημα προκύπτει για τη δημόσια υγεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση από την έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής Ασφάλειας Τροφίμων, που κατατάσσει την ουσία glyphosate στις μη καρκινογόνες, παρά το γεγονός πως μια σειρά από έγκριτους οργανισμούς, με πρώτο τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, υποστηρίζουν το αντίθετο.
Παράλληλα, στις ΗΠΑ, πολίτες έχουν κάνει μηνύσεις για καρκινογενέσεις, που σχετίζονται με το glyphosate. Με ανακοίνωσή της, η ελληνική αντιπροσωπεία της Greenpeace ερμηνεύει τη στάση αυτή της Ευρωπαϊκής Αρχής ως συγκάλυψη του «γίγαντα» της Monsanto, καθώς το glyphosate είναι ενεργό συστατικό της σειράς ζιζανιοκτόνων Roundup, που φέρνει στην εν λόγω πολυεθνική πωλήσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων ετησίως. Κι όλα αυτά, ενώ οι διαπραγματεύσεις της ΕΕ με τις ΗΠΑ για τη μυστηριώδη Διατλαντική Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου (TTIP) μπαίνει στην τελική ευθεία…
Το glyphosate είναι ένα ενεργό συστατικό, που αποτελεί βάση για ζιζανιοκτόνα. Ανακαλύφθηκε από τον χημικό της Monsanto, Τζον Ε. Φραντζ, το 1970, με την εταιρία να το φέρνει στην αγορά την ίδια κιόλας χρονιά υπό την εμπορική ονομασία Roundup. Η τελευταία σχετική πατέντα της Monsanto έληξε στις ΗΠΑ το 2000. Το glyphosate είναι η πρώτη σε χρήση ζιζανιοκτόνος ουσία ανά τον κόσμο και το Roundup η πλέον εμπορική σειρά τέτοιων προϊόντων.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς κι άρα των συμφερόντων που διακυβεύονται, περιβαλλοντικές οργανώσεις[1] έχουν υπολογίσει πως το 2011 χρησιμοποιήθηκαν παγκοσμίως 650.000 τόνοι προϊόντων με βάση το glyphosate και οι πωλήσεις τους το 2010 κινήθηκαν κοντά στα 6,5 δισ. δολάρια. Όπως φαίνεται στην ετήσια αναφορά της Monsanto προς τους μετόχους της, για το έτος 2014, η σειρά Roundup είναι η ναυαρχίδα του ενός από τους δύο κλάδους της δραστηριότητάς της, αυτού της «αγροτικής παραγωγικότητας» όπως τον ονομάζουν. Το 2014, η Monsanto κατέγραψε αύξηση πωλήσεων 7% σε σχέση με το 2013, που μεταφράζεται σε κάτι λιγότερο από 1 δισ. δολάρια. Γίνεται λοιπόν σαφές τι έχει να χάσει η συγκεκριμένη εταιρία αν απαγορευθεί η χρήση του glyphosate στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την ΕΕ.
Όσον αφορά στην ασφάλεια, για πάρα πολλά χρόνια το glyphosate θεωρούνταν ασφαλές, παρά τη γενική παραδοχή πως μικροποσότητες φτάνουν στις τροφές του ανθρώπου. Τα τελευταία μόνο χρόνια έχουν διατυπωθεί σοβαρές επιφυλάξεις και καταγγελίες από επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και πολίτες, βάζοντας μπελάδες στις εταιρίες της συγκεκριμένης αγοράς, με πρώτη και καλύτερη τη Monsanto.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κι η χώρα μας επιτρέπουν την κυκλοφορία και τη χρήση προϊόντων που έχουν ως βάση το εν λόγω συστατικό, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι υπεύθυνη για την κατά καιρούς ανανέωση της έγκρισης. Ως συμβουλευτικό όργανο, η Κομισιόν έχει την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ένα επιστημονικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο συμμετέχουν επιστήμονες από όλα τα κράτη-μέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις εισηγήσεις-εκθέσεις της EFSA για να δώσει ή να ανανεώσει εγκρίσεις σε συγκεκριμένες ουσίες. Στη συνέχεια, τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν σε νόμους ή να απορρίψουν τις σχετικές αποφάσεις της Κομισιόν.
Η έκθεση της EFSA, που βρίσκει το glyphosate μη καρκινογόνο
«Η ειδική ομάδα ερευνητών κατέληξε πως το glyphosate είναι απίθανο να είναι γενοτοξικό (βλάβη στο DNA) ή να θέσει ανθρώπους σε κίνδυνο για καρκίνο. Το glyphosate δεν προτείνεται να ταξινομηθεί ως καρκινογόνο στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για την ταξινόμηση, την ετικετοποίηση και τη συσκευασία χημικών ουσιών».
Η EFSA προβάλλει ως κίνηση για την προστασία της υγείας των ευρωπαίων πολιτών την εισαγωγή της «οξείας δόσης αναφοράς». Πρόκειται για ένα νέο τρόπο υπολογισμού της μικροποσότητας που θεωρείται αβλαβής-νόμιμη σε έναν άνθρωπο ανάλογα με το βάρος του, σε ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες της EFSA θεωρούν πως ένα άτομο 80 κιλών μπορεί να καταναλώνει με ασφάλεια μικροποσότητα 40 μιλιγκράμ (mg) glyphosate την ημέρα, για το υπόλοιπο της ζωής του.
Υποστηρίζοντας την εισήγηση, ο επικεφαλής της EFSA για τα φυτοφάρμακα, Χοσέ Ταραζόνα, δήλωσε: «Ήταν μια εξαντλητική διαδικασία, μία εμπεριστατωμένη εκτίμηση, που έλαβε υπόψη μία πληθώρα νέων ερευνών και δεδομένων. Εισάγοντας την “οξεία δόση αναφοράς”, ενισχύουμε ακόμη περισσότερο τον τρόπο που δυνητικοί κίνδυνοι από το glyphosate θα εκτιμώνται στο μέλλον. Όσον αφορά στον καρκίνο, είναι απίθανο η ουσία αυτή να είναι καρκινογόνος».
Την έκθεση καλωσόρισε, όπως ήταν αναμενόμενο, η Glyphosate Task Force, το λόμπι δηλαδή των εταιριών που εμπορεύονται προϊόντα που περιέχουν την ουσία, με τη Monsanto να έχει προφανώς κυρίαρχο ρόλο. «Επιβεβαιώνει τις προηγούμενες αξιολογήσεις του glyphosate από κανονιστικές αρχές ανά τον κόσμο, που έχουν διαδοχικά καταλήξει ότι η εφαρμογή του glyphosate δεν θέτει κανέναν απαράδεκτο κίνδυνο», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γκαρνέτ, επικεφαλής της εν λόγω Task Force.
Στην έκθεση αναφέρεται επίσης πως η EFSA συνεκτίμησε, κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την αναφορά της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Έρευνα του Καρκίνου (IARC), η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η οποία αναφορά κατέληξε σε αντίθετο πόρισμα. Η EFSA δικαιολογεί τη διαφοροποίησή της από την IARC υποστηρίζοντας πως συμβουλεύτηκε ορισμένες έρευνες που δεν συμβουλεύτηκε η IARC. Ποιες είναι αυτές οι έρευνες, που οδήγησαν τις δύο επιστημονικές αρχές σε διαφορετικά πορίσματα;
Συγκάλυψη της Monsanto από την EFSA καταγγέλλει η Greenpeace
Το glyphosate είναι ένα ενεργό συστατικό, που αποτελεί βάση για ζιζανιοκτόνα. Ανακαλύφθηκε από τον χημικό της Monsanto, Τζον Ε. Φραντζ, το 1970, με την εταιρία να το φέρνει στην αγορά την ίδια κιόλας χρονιά υπό την εμπορική ονομασία Roundup. Η τελευταία σχετική πατέντα της Monsanto έληξε στις ΗΠΑ το 2000. Το glyphosate είναι η πρώτη σε χρήση ζιζανιοκτόνος ουσία ανά τον κόσμο και το Roundup η πλέον εμπορική σειρά τέτοιων προϊόντων.
Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της συγκεκριμένης αγοράς κι άρα των συμφερόντων που διακυβεύονται, περιβαλλοντικές οργανώσεις[1] έχουν υπολογίσει πως το 2011 χρησιμοποιήθηκαν παγκοσμίως 650.000 τόνοι προϊόντων με βάση το glyphosate και οι πωλήσεις τους το 2010 κινήθηκαν κοντά στα 6,5 δισ. δολάρια. Όπως φαίνεται στην ετήσια αναφορά της Monsanto προς τους μετόχους της, για το έτος 2014, η σειρά Roundup είναι η ναυαρχίδα του ενός από τους δύο κλάδους της δραστηριότητάς της, αυτού της «αγροτικής παραγωγικότητας» όπως τον ονομάζουν. Το 2014, η Monsanto κατέγραψε αύξηση πωλήσεων 7% σε σχέση με το 2013, που μεταφράζεται σε κάτι λιγότερο από 1 δισ. δολάρια. Γίνεται λοιπόν σαφές τι έχει να χάσει η συγκεκριμένη εταιρία αν απαγορευθεί η χρήση του glyphosate στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, την ΕΕ.
Όσον αφορά στην ασφάλεια, για πάρα πολλά χρόνια το glyphosate θεωρούνταν ασφαλές, παρά τη γενική παραδοχή πως μικροποσότητες φτάνουν στις τροφές του ανθρώπου. Τα τελευταία μόνο χρόνια έχουν διατυπωθεί σοβαρές επιφυλάξεις και καταγγελίες από επιστήμονες, περιβαλλοντικές οργανώσεις αλλά και πολίτες, βάζοντας μπελάδες στις εταιρίες της συγκεκριμένης αγοράς, με πρώτη και καλύτερη τη Monsanto.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κι η χώρα μας επιτρέπουν την κυκλοφορία και τη χρήση προϊόντων που έχουν ως βάση το εν λόγω συστατικό, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να είναι υπεύθυνη για την κατά καιρούς ανανέωση της έγκρισης. Ως συμβουλευτικό όργανο, η Κομισιόν έχει την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ένα επιστημονικό όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο οποίο συμμετέχουν επιστήμονες από όλα τα κράτη-μέλη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λαμβάνει υπόψη τις εισηγήσεις-εκθέσεις της EFSA για να δώσει ή να ανανεώσει εγκρίσεις σε συγκεκριμένες ουσίες. Στη συνέχεια, τα κράτη-μέλη έχουν τη δυνατότητα να μετατρέψουν σε νόμους ή να απορρίψουν τις σχετικές αποφάσεις της Κομισιόν.
Η έκθεση της EFSA, που βρίσκει το glyphosate μη καρκινογόνο
Στις 12 Νοεμβρίου 2015 η EFSA εξέδωσε έκθεση με την οποία κατατάσσει το glyphosate στις μη καρκινογόνες ουσίες, με την εξής διατύπωση:
«Η ειδική ομάδα ερευνητών κατέληξε πως το glyphosate είναι απίθανο να είναι γενοτοξικό (βλάβη στο DNA) ή να θέσει ανθρώπους σε κίνδυνο για καρκίνο. Το glyphosate δεν προτείνεται να ταξινομηθεί ως καρκινογόνο στο κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ για την ταξινόμηση, την ετικετοποίηση και τη συσκευασία χημικών ουσιών».
Η EFSA προβάλλει ως κίνηση για την προστασία της υγείας των ευρωπαίων πολιτών την εισαγωγή της «οξείας δόσης αναφοράς». Πρόκειται για ένα νέο τρόπο υπολογισμού της μικροποσότητας που θεωρείται αβλαβής-νόμιμη σε έναν άνθρωπο ανάλογα με το βάρος του, σε ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες της EFSA θεωρούν πως ένα άτομο 80 κιλών μπορεί να καταναλώνει με ασφάλεια μικροποσότητα 40 μιλιγκράμ (mg) glyphosate την ημέρα, για το υπόλοιπο της ζωής του.
Υποστηρίζοντας την εισήγηση, ο επικεφαλής της EFSA για τα φυτοφάρμακα, Χοσέ Ταραζόνα, δήλωσε: «Ήταν μια εξαντλητική διαδικασία, μία εμπεριστατωμένη εκτίμηση, που έλαβε υπόψη μία πληθώρα νέων ερευνών και δεδομένων. Εισάγοντας την “οξεία δόση αναφοράς”, ενισχύουμε ακόμη περισσότερο τον τρόπο που δυνητικοί κίνδυνοι από το glyphosate θα εκτιμώνται στο μέλλον. Όσον αφορά στον καρκίνο, είναι απίθανο η ουσία αυτή να είναι καρκινογόνος».
Την έκθεση καλωσόρισε, όπως ήταν αναμενόμενο, η Glyphosate Task Force, το λόμπι δηλαδή των εταιριών που εμπορεύονται προϊόντα που περιέχουν την ουσία, με τη Monsanto να έχει προφανώς κυρίαρχο ρόλο. «Επιβεβαιώνει τις προηγούμενες αξιολογήσεις του glyphosate από κανονιστικές αρχές ανά τον κόσμο, που έχουν διαδοχικά καταλήξει ότι η εφαρμογή του glyphosate δεν θέτει κανέναν απαράδεκτο κίνδυνο», δήλωσε ο Ρίτσαρντ Γκαρνέτ, επικεφαλής της εν λόγω Task Force.
Στην έκθεση αναφέρεται επίσης πως η EFSA συνεκτίμησε, κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, την αναφορά της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Έρευνα του Καρκίνου (IARC), η οποία λειτουργεί υπό την αιγίδα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), η οποία αναφορά κατέληξε σε αντίθετο πόρισμα. Η EFSA δικαιολογεί τη διαφοροποίησή της από την IARC υποστηρίζοντας πως συμβουλεύτηκε ορισμένες έρευνες που δεν συμβουλεύτηκε η IARC. Ποιες είναι αυτές οι έρευνες, που οδήγησαν τις δύο επιστημονικές αρχές σε διαφορετικά πορίσματα;
Συγκάλυψη της Monsanto από την EFSA καταγγέλλει η Greenpeace
Άμεση ήταν η αντίδραση της Greenpeace στη δημοσιοποίηση της έκθεσης της EFSA, κάνοντας λόγο για «συγκάλυψη» του κολοσσού των αγρο-χημικών προϊόντων από την επιστημονική αυτή αρχή. «Η EFSA πηγαίνει κόντρα στην πλέον θεσμική υπηρεσία για τον καρκίνο παγκοσμίως», δήλωσε η Φραζίσκα Άχτερμπεργκ, διευθύντρια του ευρωπαϊκού τμήματος της ΕΕ για τα τρόφιμα, αναφερόμενη στην IARC.
Η περιβαλλοντική οργάνωση κατηγορεί ευθέως την EFSA ότι βάσισε την έκθεσή της σε αδημοσίευτες μελέτες, που πραγματοποιήθηκαν κατά παραγγελία της Monsanto. «Οι εγγυήσεις «ασφάλειας» της EFSA δεν είναι καθόλου ασφαλείς για την υγεία αγροτών, καταναλωτών και περιβάλλοντος. Κάθε ανεξάρτητη και μη χρηματοδοτημένη έρευνα από την Monsanto έχει δείξει ότι το Roundup είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον και την υγεία μας. Θα πρέπει να επιλέξουμε: βιώσιμη γεωργία για το κοινό μας καλό ή μεταλλαγμένα και επικίνδυνα φυτοφάρμακα για το κέρδος της Monsanto», τονίζει η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace στην Ελλάδα για τη βιώσιμη γεωργία.
Πρόκειται αναμφίβολα για πολύ σοβαρή καταγγελία, που, αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, σημαίνει πως οι επιστήμονες της EFSA, μεταξύ αυτών και Έλληνες, συντάσσουν εκθέσεις υπέρ μιας εταιρίας-κολοσσού σε βάρος της υγείας των ευρωπαίων πολιτών, την οποία υποτίθεται ότι υπηρετούν.
Το ελληνικό τμήμα της Greenpeace παρέχει συνεχή ενημέρωση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη συλλογή υπογραφών εναντίον του glyphosate και έχει καλέσει δημόσια τον υπουργό Βαγγέλη Αποστόλου να απαγορεύσει τη συγκεκριμένη ουσία στην Ελλάδα, τουλάχιστον μέχρι την επαναξιολόγηση του από την Κομισιόν, και να αναλάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να επεκταθεί η απαγόρευση του glyphosate σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τι απαντά το υπουργείο
Το Hot Doc επικοινώνησε με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που είναι αρμόδιο για τις πιθανόν καρκινογόνες ουσίες. «Ακολουθούμε την πολιτική της ΕΕ. Εφόσον δεν έχει απαγορευθεί το συγκεκριμένο συστατικό στην ΕΕ, δεν απαγορεύεται και στην Ελλάδα», είπε επίσημα συνεργάτης του υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου. «Αυτά τα θέματα συζητούνται, είναι σε εξέλιξη. Αν αλλάξει κάτι στην ΕΕ, προφανώς θα εφαρμοσθεί κι εδώ», συμπλήρωσε.
Τι αναφέρει η έκθεση της IARC, υπό την αιγίδα του ΠΟΥ
Η περιβαλλοντική οργάνωση κατηγορεί ευθέως την EFSA ότι βάσισε την έκθεσή της σε αδημοσίευτες μελέτες, που πραγματοποιήθηκαν κατά παραγγελία της Monsanto. «Οι εγγυήσεις «ασφάλειας» της EFSA δεν είναι καθόλου ασφαλείς για την υγεία αγροτών, καταναλωτών και περιβάλλοντος. Κάθε ανεξάρτητη και μη χρηματοδοτημένη έρευνα από την Monsanto έχει δείξει ότι το Roundup είναι επικίνδυνο για το περιβάλλον και την υγεία μας. Θα πρέπει να επιλέξουμε: βιώσιμη γεωργία για το κοινό μας καλό ή μεταλλαγμένα και επικίνδυνα φυτοφάρμακα για το κέρδος της Monsanto», τονίζει η Έλενα Δανάλη, υπεύθυνη της εκστρατείας της Greenpeace στην Ελλάδα για τη βιώσιμη γεωργία.
Πρόκειται αναμφίβολα για πολύ σοβαρή καταγγελία, που, αν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, σημαίνει πως οι επιστήμονες της EFSA, μεταξύ αυτών και Έλληνες, συντάσσουν εκθέσεις υπέρ μιας εταιρίας-κολοσσού σε βάρος της υγείας των ευρωπαίων πολιτών, την οποία υποτίθεται ότι υπηρετούν.
Το ελληνικό τμήμα της Greenpeace παρέχει συνεχή ενημέρωση στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης για τη συλλογή υπογραφών εναντίον του glyphosate και έχει καλέσει δημόσια τον υπουργό Βαγγέλη Αποστόλου να απαγορεύσει τη συγκεκριμένη ουσία στην Ελλάδα, τουλάχιστον μέχρι την επαναξιολόγηση του από την Κομισιόν, και να αναλάβει τις απαραίτητες πρωτοβουλίες ώστε να επεκταθεί η απαγόρευση του glyphosate σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τι απαντά το υπουργείο
Το Hot Doc επικοινώνησε με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, που είναι αρμόδιο για τις πιθανόν καρκινογόνες ουσίες. «Ακολουθούμε την πολιτική της ΕΕ. Εφόσον δεν έχει απαγορευθεί το συγκεκριμένο συστατικό στην ΕΕ, δεν απαγορεύεται και στην Ελλάδα», είπε επίσημα συνεργάτης του υπουργού Βαγγέλη Αποστόλου. «Αυτά τα θέματα συζητούνται, είναι σε εξέλιξη. Αν αλλάξει κάτι στην ΕΕ, προφανώς θα εφαρμοσθεί κι εδώ», συμπλήρωσε.
Τι αναφέρει η έκθεση της IARC, υπό την αιγίδα του ΠΟΥ
Όπως έχει αναφερθεί ήδη, η έκθεση της EFSA έρχεται σε αντίθεση με αυτήν της Διεθνούς Υπηρεσίας για την Έρευνα του Καρκίνου (IARC) που λειτουργεί στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Στην αντίστοιχη λοιπόν έκθεση, που δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάρτιο, οι επιστήμονες αυτοί υποστηρίζουν πως το glyphosate είναι πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο, προκαλώντας μάλιστα βλάβες στο DNA και τα χρωμοσώματα των ανθρώπινων κυττάρων.
Το πόρισμά τους στηρίζεται σε μια σειρά από έρευνες, που κατονομάζονται στην έκθεση. Αξίζει να σημειωθεί πως η EFSA δικαιολόγησε το διαφορετικό της πόρισμα όχι αμφισβητώντας την προέλευση των ερευνών πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η IARC αλλά στην ύπαρξη ερευνών που δεν έλαβε υπόψη η εν λόγω διεθνής υπηρεσία, τις οποίες έρευνες ωστόσο δεν κατονομάζει. Προς το παρόν, λοιπόν, δεν γνωρίζουμε ποιος χρηματοδότησε τις έρευνες που οδήγησαν την EFSA να χαρακτηρίσει το glyphosate μη καρκινογόνο. Σύμφωνα πάντως με την Greenpeace, ο χρηματοδότης είναι η Monsanto.
Μηνύσεις στις ΗΠΑ για καρκινογενέσεις εξαιτίας του Roundup
Το πόρισμά τους στηρίζεται σε μια σειρά από έρευνες, που κατονομάζονται στην έκθεση. Αξίζει να σημειωθεί πως η EFSA δικαιολόγησε το διαφορετικό της πόρισμα όχι αμφισβητώντας την προέλευση των ερευνών πάνω στις οποίες στηρίχθηκε η IARC αλλά στην ύπαρξη ερευνών που δεν έλαβε υπόψη η εν λόγω διεθνής υπηρεσία, τις οποίες έρευνες ωστόσο δεν κατονομάζει. Προς το παρόν, λοιπόν, δεν γνωρίζουμε ποιος χρηματοδότησε τις έρευνες που οδήγησαν την EFSA να χαρακτηρίσει το glyphosate μη καρκινογόνο. Σύμφωνα πάντως με την Greenpeace, ο χρηματοδότης είναι η Monsanto.
Μηνύσεις στις ΗΠΑ για καρκινογενέσεις εξαιτίας του Roundup
Όπως έγραψε στην ιστοσελίδα του το Reuters[2], δικηγορικές εταιρίες ανά τις ΗΠΑ, που εκπροσωπούν ενάγοντες κατά της Monsanto, υποστηρίζουν πως το ζιζανιοκτόνο Roundup έχει προκαλέσει καρκίνο σε εργάτες γης κι άλλα άτομα που εκτέθηκαν στη συγκεκριμένη σειρά προϊόντων.Μηνύσεις στη Νέα Υόρκη και την Καλιφόρνια κατηγορούν τη Monsanto πως γνώριζε από καιρό ότι το glyphosate, ως βασικό συστατικό του Roundup, ήταν επιβλαβές για την ανθρώπινη υγεία. Η Monsanto «έκανε μία εκτενή εκστρατεία παραπληροφόρησης, για να πείσει κυβερνητικές υπηρεσίες, αγρότες και γενικά τον πληθυσμό πως το Roundup ήταν ασφαλές», αναφέρεται στη μήνυση.
«Μπορούμε να αποδείξουμε πως η Monsanto γνώριζε σχετικά με τους κινδύνους του glyphosate», είπε ο Μάικλ ΜακΝτίβιτ, του οποίου το δικηγορικό γραφείο με έδρα το Κολοράντο, σύμφωνα με το δημοσίευμα, έχει συνενώσει 50 διαφορετικές υποθέσεις.
Τι απαντά η Monsanto και γιατί ο λομπίστας της δεν ήπιε… Roundup
Οι εκπρόσωποι της Monsantο αρνούνται πεισματικά πως το glyphosate και κατ’ επέκταση το Roundup μπορούν να προκαλέσουν καρκίνο στον άνθρωπο. Στη σχετική με την ασφάλεια του εν λόγω συστατικού καταχώρηση στην ιστοσελίδα της, η εταιρία αναφέρει τα εξής:
«Ζιζανιοκτόνα, που βασίζονται στο glyphosate, υποστηρίζονται από μία από τις πληρέστερες παγκοσμίως βάσεις δεδομένων όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον, που συντάχθηκαν ποτέ για φυτοφαρμακευτικό προϊόν. Αναλυτικές τοξικολογικές έρευνες, που επαναλαμβάνονται τα τελευταία 40 χρόνια, έχουν δείξει πως το glyphosate δεν θέτει κανέναν παράλογο κίνδυνο στους ανθρώπους, το περιβάλλον ή τα κατοικίδια ζώα, εφόσον χρησιμοποιείται όπως υποδεικνύεται στην ετικέτα».
Πόσο πιστεύουν άραγε οι ίδιοι οι άνθρωποι της Monsanto αυτή την ανακοίνωση; Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα ενός ντοκιμαντέρ του γαλλικού Canal +, όπου ένας λομπίστας της Monsanto έχει κληθεί να μιλήσει στην κάμερα για μια νέα τεχνολογία γενετικά μεταλλαγμένου ρυζιού. Ο γάλλος δημοσιογράφος φέρνει την κουβέντα στο glyphosate και σε πρώτο στάδιο ο λομπίστας λέει πως «μπορείς να πιεις ένα ολόκληρο ποτήρι και δεν θα σε βλάψει». Τότε ο δημοσιογράφος του προσφέρει να πιει όντως ένα ποτήρι κι ο λομπίστας σε πανικό απαντάει «Δεν είμαι ηλίθιος!» και διακόπτει τη συνέντευξη ενώ γνωρίζει ότι καταγράφεται και θα εκτεθεί. Το συγκεκριμένο απόσπασμα[3] έχει πάνω από ένα εκατομμύριο θεάσεις στο YouTube.
Monsanto: Η εταιρία που θέλει να ελέγξει την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων
Η Monsanto δεν είναι μία ακόμη πολυεθνική. Δεν είναι καν μία ακόμη πολυεθνική που μέσα από το λόμπινγκ προσπαθεί να επηρεάσει αποφάσεις κυβερνήσεων και νομοθετήματα κοινοβουλίων. Είναι η πολυεθνική που προσπαθεί να αλλάξει τον τρόπο που η ανθρωπότητα εδώ και χιλιετίες αντιλαμβάνεται την παραγωγή τροφίμων στον πρωτογενή τομέα.
Ιδρύθηκε το 1901, στις ΗΠΑ, από τον Τζον Φράνσις Κουίνι, κι αρχικά παρήγαγε σακχαρίνες. Στη συνέχεια, επεκτάθηκε σε βιομηχανικά χημικά προϊόντα και τη δεκαετία του ’40 ήταν ένας μεγάλος παραγωγός πλαστικών ειδών. Μεταπολεμικά, προχώρησε στην παραγωγή μιας σειράς χημικών προϊόντων, μεταξύ αυτών το γνωστό DDT Agent Orange, το ισχυρό χημικό με το οποίο ο αμερικανικός στρατός αποψίλωνε ολόκληρα δάση στο Βιετνάμ κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Τη δεκαετία του ’80 η Monsanto γίνεται από τις εταιρίες-πρωτοπόρους στην εφαρμογή γενετικών τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή. Αν και παραμένει μεγάλη παραγωγός χημικών προϊόντων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, από το 1997 στρέφεται αποκλειστικά στην αγροτική παραγωγή, οργανώνοντας τη δραστηριότητά της σε δύο άξονες: τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα και τα χημικά προϊόντα, όπως το Roundup. Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται μεταπολεμικά με τρομερά γρήγορους ρυθμούς και τα αναξιοποίητα εδάφη να λιγοστεύουν σε συνθήκες απελευθέρωσης της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως, η Monsanto θεώρησε πως μακροπρόθεσμα, η αγροτική παραγωγή θα της έφερνε πολύ περισσότερα κέρδη από τα πλαστικά.
Στο ειδικό δημοσίευμα του Hot Doc για τη Monsanto (τεύχος 16), είχαμε αναφερθεί στα τεράστια ποσά που η εταιρία ξοδεύει κάθε χρόνο για να διαφημίζει τα προϊόντα της και να επηρεάζει τους ανά τον πλανήτη κρατικούς λειτουργούς, που λαμβάνουν κρίσιμες για εκείνη αποφάσεις. Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα, είχαμε εξηγήσει επίσης με ποιο τρόπο η εταιρία προσπαθεί να ελέγξει όλα τα στάδια παραγωγής, αναγκάζοντας τους παραγωγούς, αγρότες και κτηνοτρόφους, να αγοράζουν από ένα σημείο και μετά σπόρους και ζωοτροφές αποκλειστικά από αυτή. Και αποκλειστικά μεταλλαγμένα.
Το λόμπινγκ της Monsanto στην Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται παγκοσμίως η λιγότερη φιλική προς τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα αγορά, αφού τα κράτη-μέλη διατηρούν αρκετά αυστηρά νομοθετικά πλαίσια, που στηρίζουν την παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, βασισμένη σε σχετικά συμβατικές μεθόδους. Πρόκειται ωστόσο για τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, ως ενιαία οικονομική οντότητα, κι άρα η αυστηρότητα αυτή αποτελεί εμπόδιο στην προσπάθεια παγκόσμιας εξάπλωσης των μεταλλαγμένων, που κάνουν εταιρίες όπως η Monsanto.
Το Γενάρη του 2011, ο βρετανικός Guardian δημοσίευσε έγγραφα, που είχε φέρει στο φως το Wikileaks και έδειχναν πως αμερικανοί διπλωμάτες σε συνεργασία με ισπανούς πολιτικούς ασκούσαν ισχυρότατες πιέσεις στα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ για λογαριασμό της Monsanto προκειμένου να κάνουν τα νομοθετικά τους πλαίσια πιο φιλικά προς τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση, όπου, στα τέλη του 2007, όταν η Γαλλία σχεδίαζε να απαγορεύσει τον καρπό MON810 της Monsanto, ο αμερικανός πρέσβης στο Παρίσι, Κρεγκ Ρόμπερτς Στάπλετον, ζήτησε από την Ουάσινγκτον να εφαρμόσει «μία στοχευμένη λίστα αντιποίνων» εναντίον της ΕΕ.
«Ζιζανιοκτόνα, που βασίζονται στο glyphosate, υποστηρίζονται από μία από τις πληρέστερες παγκοσμίως βάσεις δεδομένων όσον αφορά την ανθρώπινη υγεία, την ασφάλεια και το περιβάλλον, που συντάχθηκαν ποτέ για φυτοφαρμακευτικό προϊόν. Αναλυτικές τοξικολογικές έρευνες, που επαναλαμβάνονται τα τελευταία 40 χρόνια, έχουν δείξει πως το glyphosate δεν θέτει κανέναν παράλογο κίνδυνο στους ανθρώπους, το περιβάλλον ή τα κατοικίδια ζώα, εφόσον χρησιμοποιείται όπως υποδεικνύεται στην ετικέτα».
Πόσο πιστεύουν άραγε οι ίδιοι οι άνθρωποι της Monsanto αυτή την ανακοίνωση; Χαρακτηριστικό είναι το απόσπασμα ενός ντοκιμαντέρ του γαλλικού Canal +, όπου ένας λομπίστας της Monsanto έχει κληθεί να μιλήσει στην κάμερα για μια νέα τεχνολογία γενετικά μεταλλαγμένου ρυζιού. Ο γάλλος δημοσιογράφος φέρνει την κουβέντα στο glyphosate και σε πρώτο στάδιο ο λομπίστας λέει πως «μπορείς να πιεις ένα ολόκληρο ποτήρι και δεν θα σε βλάψει». Τότε ο δημοσιογράφος του προσφέρει να πιει όντως ένα ποτήρι κι ο λομπίστας σε πανικό απαντάει «Δεν είμαι ηλίθιος!» και διακόπτει τη συνέντευξη ενώ γνωρίζει ότι καταγράφεται και θα εκτεθεί. Το συγκεκριμένο απόσπασμα[3] έχει πάνω από ένα εκατομμύριο θεάσεις στο YouTube.
Monsanto: Η εταιρία που θέλει να ελέγξει την παγκόσμια παραγωγή τροφίμων
Η Monsanto δεν είναι μία ακόμη πολυεθνική. Δεν είναι καν μία ακόμη πολυεθνική που μέσα από το λόμπινγκ προσπαθεί να επηρεάσει αποφάσεις κυβερνήσεων και νομοθετήματα κοινοβουλίων. Είναι η πολυεθνική που προσπαθεί να αλλάξει τον τρόπο που η ανθρωπότητα εδώ και χιλιετίες αντιλαμβάνεται την παραγωγή τροφίμων στον πρωτογενή τομέα.
Ιδρύθηκε το 1901, στις ΗΠΑ, από τον Τζον Φράνσις Κουίνι, κι αρχικά παρήγαγε σακχαρίνες. Στη συνέχεια, επεκτάθηκε σε βιομηχανικά χημικά προϊόντα και τη δεκαετία του ’40 ήταν ένας μεγάλος παραγωγός πλαστικών ειδών. Μεταπολεμικά, προχώρησε στην παραγωγή μιας σειράς χημικών προϊόντων, μεταξύ αυτών το γνωστό DDT Agent Orange, το ισχυρό χημικό με το οποίο ο αμερικανικός στρατός αποψίλωνε ολόκληρα δάση στο Βιετνάμ κατά τη διάρκεια του πολέμου.
Τη δεκαετία του ’80 η Monsanto γίνεται από τις εταιρίες-πρωτοπόρους στην εφαρμογή γενετικών τεχνολογιών στην αγροτική παραγωγή. Αν και παραμένει μεγάλη παραγωγός χημικών προϊόντων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του ’90, από το 1997 στρέφεται αποκλειστικά στην αγροτική παραγωγή, οργανώνοντας τη δραστηριότητά της σε δύο άξονες: τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα και τα χημικά προϊόντα, όπως το Roundup. Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αυξάνεται μεταπολεμικά με τρομερά γρήγορους ρυθμούς και τα αναξιοποίητα εδάφη να λιγοστεύουν σε συνθήκες απελευθέρωσης της οικονομικής δραστηριότητας παγκοσμίως, η Monsanto θεώρησε πως μακροπρόθεσμα, η αγροτική παραγωγή θα της έφερνε πολύ περισσότερα κέρδη από τα πλαστικά.
Στο ειδικό δημοσίευμα του Hot Doc για τη Monsanto (τεύχος 16), είχαμε αναφερθεί στα τεράστια ποσά που η εταιρία ξοδεύει κάθε χρόνο για να διαφημίζει τα προϊόντα της και να επηρεάζει τους ανά τον πλανήτη κρατικούς λειτουργούς, που λαμβάνουν κρίσιμες για εκείνη αποφάσεις. Στο συγκεκριμένο δημοσίευμα, είχαμε εξηγήσει επίσης με ποιο τρόπο η εταιρία προσπαθεί να ελέγξει όλα τα στάδια παραγωγής, αναγκάζοντας τους παραγωγούς, αγρότες και κτηνοτρόφους, να αγοράζουν από ένα σημείο και μετά σπόρους και ζωοτροφές αποκλειστικά από αυτή. Και αποκλειστικά μεταλλαγμένα.
Το λόμπινγκ της Monsanto στην Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θεωρείται παγκοσμίως η λιγότερη φιλική προς τα γενετικά μεταλλαγμένα τρόφιμα αγορά, αφού τα κράτη-μέλη διατηρούν αρκετά αυστηρά νομοθετικά πλαίσια, που στηρίζουν την παραγωγή αγροτικών προϊόντων υψηλής ποιότητας, βασισμένη σε σχετικά συμβατικές μεθόδους. Πρόκειται ωστόσο για τη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, ως ενιαία οικονομική οντότητα, κι άρα η αυστηρότητα αυτή αποτελεί εμπόδιο στην προσπάθεια παγκόσμιας εξάπλωσης των μεταλλαγμένων, που κάνουν εταιρίες όπως η Monsanto.
Το Γενάρη του 2011, ο βρετανικός Guardian δημοσίευσε έγγραφα, που είχε φέρει στο φως το Wikileaks και έδειχναν πως αμερικανοί διπλωμάτες σε συνεργασία με ισπανούς πολιτικούς ασκούσαν ισχυρότατες πιέσεις στα υπόλοιπα κράτη της ΕΕ για λογαριασμό της Monsanto προκειμένου να κάνουν τα νομοθετικά τους πλαίσια πιο φιλικά προς τα μεταλλαγμένα τρόφιμα. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση, όπου, στα τέλη του 2007, όταν η Γαλλία σχεδίαζε να απαγορεύσει τον καρπό MON810 της Monsanto, ο αμερικανός πρέσβης στο Παρίσι, Κρεγκ Ρόμπερτς Στάπλετον, ζήτησε από την Ουάσινγκτον να εφαρμόσει «μία στοχευμένη λίστα αντιποίνων» εναντίον της ΕΕ.
Πηγές:
[1] Τα στοιχεία είναι του Friends of The Earth Europe, πανευρωπαϊκού δικτύου περιβαλλοντικών οργανώσεων.
[2] http://www.reuters.com/article/2015/03/20/us-monsanto-roundup-cancer-idUSKBN0MG2NY20150320#FpW4tJyAEq6Cl4UD.97, τελευταία ανάγνωση 18/11/2015
[3] https://www.youtube.com/watch?v=ovKw6YjqSfM
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc#91
[1] Τα στοιχεία είναι του Friends of The Earth Europe, πανευρωπαϊκού δικτύου περιβαλλοντικών οργανώσεων.
[2] http://www.reuters.com/article/2015/03/20/us-monsanto-roundup-cancer-idUSKBN0MG2NY20150320#FpW4tJyAEq6Cl4UD.97, τελευταία ανάγνωση 18/11/2015
[3] https://www.youtube.com/watch?v=ovKw6YjqSfM
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Hot Doc#91
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.