Ο πόλεμος που δεν καλύπτουν τα ΜΜΕ...

Ο άγνωστος παγκόσμιος πόλεμος για την αρπαγή της γης και του νερού!

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου για την Αειφόρο Ανάπτυξη (The International Institute for Sustainable Development) με θέμα «Επενδύσεις σε Γη και Δικαιώματα Νερού: Τα νομικά καθεστώτα που διακυβεύονται», η αύξηση των ξένων επενδύσεων στη γεωργική γη κατά την τελευταία δεκαετία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην αναζήτηση πρόσβασης σε υδάτινους πόρους. Στο επίκεντρο αυτών των επενδύσεων είναι πλέον η Αφρική, που προβάλλεται ως η ήπειρος που διαθέτει τεράστιες αναξιοποίητες εκτάσεις και υδάτινους πόρους.

Όπως επισημαίνεται στην έκθεση, στην Αφρική – και όχι μόνο – η πραγματική αξία δεν βρίσκεται στη γη, αλλά στο νερό, και η διαδικασία προβλέπει ότι, όταν ένα κράτος υποδοχής επιτρέπει την εκμετάλλευση γεωργικών εκτάσεων, επιτρέπει σιωπηρά στον επενδυτή να χρησιμοποιήσει όσο νερό είναι απαραίτητο για την ανάπτυξη των επενδύσεων, ακόμη και όταν δεν προβλέπεται ρητά από τη σύμβαση.

Σύμφωνα με ένα άλλο ινστιτούτο, το Worldwatch Institute, και την έκθεση «Η κατάσταση του Πλανήτη για το 2015» που παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2015, από το 2000 και μέχρι σήμερα περισσότερα από 360 εκατομμύρια στρέμματα γης, μια περιοχή περίπου στο μέγεθος της Ιαπωνίας, έχει αγοραστεί ή μισθωθεί από πολυεθνικές, ενώ σήμερα περισσότερα από 150 εκατομμύρια στρέμματα βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση από τις πολυεθνικές.

Από το σύνολο των στρεμμάτων που έχουν πουληθεί σε πολυεθνικές, το 50% υπολογίζεται από το Worldwatch Institute ότι βρίσκεται στην Αφρική, ιδίως στις πλούσιες σε αποθέματα νερού χώρες όπως είναι το Κονγκό. 

Η Ασία έρχεται δεύτερη, με τις πολυεθνικές να έχουν «αρπάξει» πάνω από 60 εκατομμύρια στρέμματα, κυρίως στην Ινδονησία. 

Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην περίπτωση της Παπούα Νέα Γουινέα, όπου οι πολυεθνικές έχουν αγοράσει ή μισθώσει 40 εκατομμύρια στρέμματα γης που αντιστοιχούν στο 8% του συνολικού εδάφους της χώρας!

Η μεγαλύτερη χώρα – επενδυτής είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, μια χώρα που, αν και είναι πλούσια σε γεωργική γη, έχει αποκτήσει περίπου 70 εκατομμύρια στρέμματα σε άλλες χώρες, με funds από τη Μαλαισία να βρίσκονται στη δεύτερη θέση με 35 εκατομμύρια στρέμματα γης.

Η «αρπαγή» της γης επιταχύνεται από τις αυξανόμενες προκλήσεις που παίζουν βασικό ρόλο στην παραγωγή τροφίμων, όπως το νερό, η ποιότητα του εδάφους και το κλίμα, παράγοντες που καθιστούν δυνατή την ανάπτυξη των καλλιεργειών.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Worldwatch Institute, σε παγκόσμιο επίπεδο, περίπου το 20% των υδροφορέων (σ.σ.: οι υπόγειες περιοχές στις οποίες συγκρατείται το νερό) έχει αντληθεί ταχύτερα από ό,τι ανατροφοδοτείται από τις βροχοπτώσεις, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά πολλούς βασικούς τομείς για την παραγωγή τροφίμων.

Η γη, όπως αναφέρει η έκθεση για την «Κατάσταση του Πλανήτη το 2015», υποβαθμίζεται λόγω της διάβρωσης και της υφαλμύρωσης, ενώ η αλλαγή του κλίματος αναμένεται να προκαλέσει μια καθαρή μείωση από 0,2 έως 2% της απόδοσης των καλλιεργειών ανά δεκαετία κατά το υπόλοιπο του αιώνα, σύμφωνα με τη Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή.

Το Worldwatch Institute μιλά καθαρά για αρπαγή της γης επισημαίνοντας ότι η μεγάλη έκρηξη ξεκίνησε το 2005 ως απάντηση στην κρίση των τιμών των τροφίμων και την αυξανόμενη ζήτηση για βιοκαύσιμα στις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οι ξηρασίες στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αργεντινή και την Αυστραλία γιγάντωσαν το ενδιαφέρον των πολυεθνικών για αγορά γης σε άλλες περιοχές με αιχμή την Αφρική.

Οι κίνδυνοι από την αρπαγή της γης είναι ήδη ορατοί. Οι μεγάλης κλίμακας αγορές γης συχνά δεν λαμβάνουν υπόψη τα συμφέροντα των μικρών καλλιεργητών ενώ η μεταφορά πόρων από τις φτωχότερες χώρες προς τις πλουσιότερες αυξάνει την ευπάθεια των πρώτων, καθώς εκχωρούν τη δική τους προσβασιμότητα στη γη και στους υδάτινους πόρους σε ξένους επενδυτές και κυβερνήσεις.

Το δίκαιο του επενδυτή

Το Διεθνές Ινστιτούτο για την Αειφόρο Ανάπτυξη στην έκθεσή του με θέμα «Επενδύσεις σε Γη και Δικαιώματα Νερού: Τα νομικά καθεστώτα που διακυβεύονται» θέτει ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα για τις χώρες της Αφρικής και τους τοπικούς καλλιεργητές, αυτό του νομικού καθεστώτος που διέπει την κατανομή του νερού, νομικό καθεστώςπου άλλαξε εκ βάθρων όταν τα κερδοσκοπικά funds άρχισαν να επενδύσουν στην αγορά γης. 

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές του ISD, υπάρχουν πολλά νομικά καθεστώτα που διέπουν ή καλύτερα εμπλέκονται στο θέμα της κατανομής του νερού όσον αφορά τις επενδύσεις σε γεωργική γη. 

Αν και το εθνικό δίκαιο του κράτους υποδοχής είναι η κύρια πηγή της νομοθεσίας, στη συνέχεια δεσπόζουσα θέση αναλαμβάνει το διεθνές δίκαιο των επενδύσεων έτσι όπως αυτό διατυπώνεται από τις επενδυτικές διακρατικές συνθήκες που έχουν υπογραφεί μεταξύ των κρατών που αποτελούν τη βάση των ξένων επενδυτικών δικαιωμάτων αλλά και από τις ειδικές επενδυτικές συμβάσεις που υπογράφονται μεταξύ των επενδυτών και των κυβερνήσεων. 

Όπως σημειώνει το Διεθνές Ινστιτούτο για την Αειφόρο Ανάπτυξη, αυτές οι διακρατικές συμβάσεις αλλά και οι συμβάσεις μεταξύ κράτους και επενδυτών αλλάζουν ριζικά τους κανόνες του παιχνιδιού, δίνοντας στους ξένους επενδυτές πολύ ισχυρά νομικά δικαιώματα και τη δυνατότητα για την επιβολή των δικαιωμάτων επί της χρήσης του νερού σε περίπτωση αμφισβήτησης από τη διεθνή διαιτησία, διαδικασία που στη συντριπτική πλειονότητα των περιπτώσεων δικαιώνουν τους ξένους επενδυτές έναντι του κράτους με το οποίο έχουν υπογράψει επενδυτική σύμβαση.

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι η πολυπλοκότητα του νομικού πλαισίου συμπληρώνεται και από άλλες πηγές που παράγουν δεσμευτικό δίκαιο, όπως είναι το διεθνές δίκαιο για τη διαχείριση των υδάτων, ο χάρτης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ΟΗΕ για την πρόσβαση σε πόσιμο νερό και το περιβαλλοντικό δίκαιο.

Αυτά τα παράλληλα συστήματα δημιουργούν νομικές υποχρεώσεις για τα κράτη υποδοχής των επενδύσεων που θα πρέπει να εξασφαλίζουν στους πολίτες επαρκή πρόσβαση σε νερό, να εξασφαλίζουν τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων και να προλαμβάνουν ζητήματα ρύπανσης. 

Η πραγματικότητα, βέβαια, είναι τελείως διαφορετική αφού μόλις οι ξένοι επενδυτές αποκτήσουν νόμιμα δικαιώματα στη χρήση του νερού, αυτά τα δικαιώματα υπερισχύουνδιεθνών, εθνικών και εθιμικών νόμων. 

Στις περισσότερες των περιπτώσεων, επισημαίνουν οι ερευνητές του ISD, το δίκαιο των επενδυτών υπερισχύει των νομίμων δικαιωμάτων των τοπικών κοινοτήτων, ακόμα και στις περιπτώσεις εκείνες που η χρήση του νερού δεν προσδιορίζεται ρητώς στις επενδυτικές συμφωνίες. Και αυτό γιατί το νερό θεωρείται de facto απαραίτητο στοιχείο για την ανάπτυξη των καλλιεργειών, άρα για την απρόσκοπτη ανάπτυξη της επένδυσης.

Το αποτέλεσμα είναι οι τοπικοί καλλιεργητές να υποτάσσονται στα κερδοσκοπικά funds μη μπορώντας πρακτικά να καλλιεργήσουν τα χωράφια τους αφού δεν έχουν πρόσβαση σε νερό!
20 φορές μεγαλύτερη έκταση από αυτήν της Ιρλανδίας απέκτησαν στις αναπτυσσόμενες χώρες τα τελευταία χρόνια πολυεθνικές από τις χώρες του G8

• 2,3 δισεκατομμύρια στρέμματα αγοράστηκαν ή μισθώθηκαν σε όλο τον κόσμο τα τελευταία 16 χρόνια, σύμφωνα με την οργάνωση Oxfam 

• 600 εκατομμύρια στρέμματα αγοράστηκαν ή μισθώθηκαν από επενδυτικές εταιρείες μόνο κατά το 2009, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα

• 1.200.000 στρέμματα κατέχει η οικογένεια Μπους στην Παραγουάη, πάνω ακριβώς από τον μεγαλύτερο υδροφόρο ορίζοντα του πλανήτη

• 40 εκατομμύρια στρέμματα γης που αντιστοιχούν στο 8% του συνολικού εδάφους της χώρας έχουν αγοράσει ξένοι επενδυτές στην Παπούα Νέα Γουινέα

• 70 εκατομμύρια στρέμματα σε αναπτυσσόμενες χώρες έχουν αγοράσει πολυεθνικές από της ΗΠΑ

• 150 εκατομμύρια στρέμματα βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση από τις πολυεθνικές, σύμφωνα με το Worldwatch Institute

• 23 δισεκατομμύρια δολάρια υπολογίζονται τα κεφάλαια που έχουν επενδυθεί σε γεωργικές εκτάσεις στις αναπτυσσόμενες χώρες

• 5 δισ. δολάρια σε Καναδά, Μεξικό, Βραζιλία, Αργεντινή, Νέα Ζηλανδία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία και ΗΠΑ είναι οι επενδύσεις της Εκκλησίας σε αγροτικές εκτάσεις

• 20 δισεκατομμύρια δολάρια εκτιμάται ότι είχαν επενδύσει το 2013 σε γεωργικές εκτάσεις τα funds που διαχειρίζονται συνταξιοδοτικά προγράμματα

• 2 δισεκατομμύρια δολάρια σε γεωργικές εκτάσεις στη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Αυστραλία και την Ευρώπη έχει επενδύσει το TIAA-CREF, το συνταξιοδοτικό ταμείο των Αμερικανών δασκάλων και καθηγητών

• 120 χρηματοδοτικά εργαλεία για την αγορά αγροτικής γης δημιουργήθηκαν από τις μεγάλες τράπεζες από το 2009 και μετά

• 20% των υδροφορέων έχει αντληθεί ταχύτερα από ό,τι ανατροφοδοτείται από τις βροχοπτώσεις, γεγονός που καταπονεί πολλούς βασικούς τομείς για την παραγωγή τροφίμων

Οικογένεια Μπους: Οι «βαρόνοι» του νερού

Η οικογένεια Μπους, των δυο Αμερικανών προέδρων, έχει αγοράσει 1.600.000 στρέμματα γης στη Νότια Αμερική ακριβώς στο σημείο όπου βρίσκεται ο μεγαλύτερος υδροφόρος ορίζοντας του κόσμου, ο οποίος εκτείνεται σε τέσσερις χώρες, και συγκεκριμένα την Αργεντινή, τη Βραζιλία, την Παραγουάη και την Ουρουγουάη. 

Η πρώτη αγορά εκτάσεων γης πάνω στον τεράστιο υδροφόρο ορίζοντα έγινε από τον πατριάρχη της οικογένειας Μπους το 2005 και ήταν περίπου 1.200.000 στρέμματα. Έναν χρόνο μετά, το 2006, η εγγονή του και κόρη του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Τζένα Μπους, ενώ βρισκόταν στην Παραγουάη για λογαριασμό της UNICEF προχώρησε στην αγορά ακόμα 400.000 στρεμμάτων γης στην περιοχή Τσάκο, που βρίσκεται κοντά στα σύνορα της Παραγουάης με τη Βολιβία και τη Βραζιλία και δίπλα σε έκταση 800.000 στρεμμάτων που ανήκει στον παππού της.

Η γη που αγόρασαν, βρίσκεται πάνω σε υδροφόρο ορίζοντα που είναι μεγαλύτερος σε μέγεθος από τον υδροφόρο ορίζοντα του Τέξας και της Καλιφόρνιας.

Ο λόγος που η οικογένεια Μπους εδώ και έντεκα χρόνια επενδύει σε γη που αποδεδειγμένα έχει στα σπλάχνα της μεγάλα αποθέματα νερού είναι ότι αγοράζει γη με δικαιώματα νερού! 

Αξίζει να σημειωθεί ότι λίγες ημέρες μετά την εισβολή των Αμερικανών στο Ιράκ, τον Απρίλιο του 2003, οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ κατήγγειλαν ότι στα λεγόμενα τριπλά σύνορα (Παραγουάη – Βραζιλία – Αργεντινή) υπήρχαν πυρήνες τρομοκρατών και έτσι προχώρησαν σε μια ιδιότυπη εισβολή στη χώρα δημιουργώντας στην περιοχή αεροπορική βάση. 

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι δεν πρέπει να θεωρείται καθόλου τυχαίο το ότι το μεγαλύτερο μέρος της γης που αγόρασε η οικογένεια Μπους πάνω στον υδροφόρο ορίζοντα του Γκουαρανί απέχει λίγα χιλιόμετρα από την αμερικανική βάση.

Οι αγορές γίνονται κατά 60% σε χώρες όπου η πείνα και ο υποσιτισμός βασιλεύουν. 

Οι εκτεταμένες αγορές γης από το Σουδάν, το Κογκό, την Σομαλία μέχρι την Λιβερία αλλά και την Ινδονησία, εκτάσεις μεγαλύτερες της Γαλλίας, εκχωρούνται για εκμετάλλευση ή πωλούνται αναγκαστικά και διευρύνουν το χάσμα ανάμεσα στις αναπτυγμένες και τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Η αρπαγή νερού από πολυεθνικές ανέρχεται σε 454 δις κυβικά μέτρα ετησίως και αντιστοιχεί στο 5% της παγκόσμιας ετήσιας κατανάλωσης νερού.

Ήδη από την εποχή των Περσών υπήρχε η απαίτηση για συμβολική προσφορά Γης και Ύδατος ως αναγνώριση της αμαχητί υποταγής. Όπως υπήρχε και συνεχίζει να υπάρχει ο αγώνας για τον ουσιαστικό έλεγχο των ΠΗΓΩΝ και των ΠΟΡΩΝ της ΖΩΗΣ.

Έτσι υπήρχαν και υπάρχουν οι εντός των τειχών Μηδίζοντες. 

Τώρα, βέβαια, τους λένε Νέο-Μηδίζοντες ή κατά το ορθότερο Νεο-Φιλελελεύθερους.

ΟΗΕ: Σε 650 εκατομμύρια υπολογίζονται οι άνθρωποι που δεν έχουν πρόσβαση σε καθαρό νερό

Περίπου 650 εκατομμύρια άνθρωποι, ή ένας στους δέκα ανθρώπους στον κόσμο, δεν έχει πρόσβαση σε καθαρό νερό, το οποίο δημιουργεί τον κίνδυνο για τους ανθρώπους αυτούς να προσβληθούν από μολυσματικές ασθένειες και να πεθάνουν πρόωρα, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Το ακάθαρτο νερό και οι κακές υγειονομικές συνθήκες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές διαρροϊκές νόσους στα παιδιά, προκαλώντας τον θάνατο περίπου 900 παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών την ημέρα στον κόσμο, ή ένα παιδί ανά δύο λεπτά, σύμφωνα με υπολογισμούς του ΟΗΕ.

Μεταξύ των νεογέννητων, οι μολυσματικές ασθένειες, που οφείλονται στην έλλειψη πόσιμου νερού και σε ένα ακάθαρτο περιβάλλον, προκαλούν έναν θάνατο το λεπτό σε κάποιο μέρος στον κόσμο.

Ο ΟΗΕ υπογραμμίζει ότι η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό και σε επαρκείς υγειονομικές υπηρεσίες είναι ζωτικής σημασίας για την υγεία των ανθρώπων. Αυτή είναι σημαντική και για άλλους λόγους, σημειώνει επίσης, που ξεκινούν από οφέλη που είναι εύκολο να αναγνωριστούν και να υπολογιστούν, όπως η εξοικονόμηση χρόνου και χρήματος, και φθάνουν μέχρι πιο δυσδιάκριτους παράγοντες, όπως είναι η άνεση, η ευημερία, η αξιοπρέπεια, η ιδιωτικότητα και η ασφάλεια.