Οι αναπτυξιακοί πυλώνες πάνω στους οποίους στηριζόταν η Ελλάδα για δεκαετίες ολόκληρες έχουν υποστεί ρωγμές. Από τη μία πλευρά η χώρα μας δαπανούσε τεράστια ποσά για την εκπαίδευση επιστημόνων σε τομείς υψηλής τεχνολογίας και από την άλλη, η Πολιτεία ακολουθούσε διαρκώς ένα μοντέλο ανάπτυξης στηριζόμενο σε τομείς οι οποίοι δεν συνάδουν με την υψηλή τεχνογνωσία-τεχνολογία: στον τουρισμό, τη ναυτιλία και τα αγροτικά προϊόντα.
Ο τουρισμός παράγει χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας (τα γκαρσόνια της Ευρώπης), τα περισσότερα ξενοδοχεία είναι χρεωμένα και σύντομα θα πέσουν στα χέρια ξένων ιδιοκτητών, δεν παράγει υπεραξία/τεχνογνωσία, και εξαρτάται αποκλειστικά από τη διεθνή πολιτική-οικονομική κατάσταση.
Η ναυτιλία παρέχει υψηλόμισθες θέσεις εργασίας, απαλλάσσεται φόρων και λόγω της πλήρους απαξίωσης των ελληνικών ναυπηγείων, δεν παράγει υπεραξία υψηλής τεχνογνωσίας η οποία να παραμένει στη χώρα μας. Αντίθετα η υπεραξία αυτή παράγεται πχ. στη Νότια Κορέα όπου εκεί χτίζονται πάρα πολλά πλοία Ελλήνων εφοπλιστών.
Τα Ελληνικά αγροτικά προϊόντα βρίσκονται υπό την πίεση του διεθνούς ανταγωνισμού, δεν παρέχουν υψηλά εισοδήματα και εξαρτώνται από τις Ευρωπαϊκές επιδοτήσεις (μέχρι πότε;).
Ως εκ τούτου, αντιλαμβανόμαστε πως ακόμη και σήμερα, ενώ η χώρα μας έχει φτάσει τον πάτο, συνεχίζει και προωθείται ένα αναπτυξιακό μοντέλο το οποίο στηρίζεται σε σαθρούς πυλώνες. Αυτό δεν σημαίνει πως αυτοί οι πυλώνες δεν λειτούργησαν θετικά τα προηγούμενα χρόνια για την Ελληνική οικονομία ή πως πρέπει να εγκαταλειφθούν. Ας αναστυλωθούν και ας λειτουργήσουν παράλληλα με άλλα υποστυλώματα…
Ίσως είναι καιρός, υπό όρους Βιώσιμης Ανάπτυξης, να δημιουργηθεί ένα νέο παράλληλο Εθνικό Αναπυξιακό Πλαίσιο στηριζόμενο στους ακόλουθους 4 πυλώνες:
- Άμυνα/Αμυντική Βιομηχανία
- Εξωτερική Πολιτική
- Ορυκτοί Πόροι
- Τεχνολογία/Έρευνα
Το άρθρο 161 του νόμου 4001/2011, προβλέπει τη φορολογία με συντελεστή 20% των αναδόχων (εταιρειών) που πρόκειται να πραγματοποιήσουν τις έρευνες / εκμεταλλεύσεις των κοιτασμάτων των Ελληνικών υδρογονανθράκων. Το άρθρο 164 του ίδιου νόμου προβλέπει πως αυτό το ποσοστό χρημάτων θα «κατατίθεται σε ειδικό προς τούτο τραπεζικό λογαριασμό του Πράσινου Ταμείου, που τηρείται στην Τράπεζα της Ελλάδος.
»Το προϊόν του λογαριασμού διατίθεται για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας ρύπανσης που τυχόν προκαλείται από δραστηριότητες έρευνας και παραγωγής υδρογονανθράκων καθώς και προστασίας του περιβάλλοντος από δραστηριότητες που έχουν σχέση με κάθε είδους εκμετάλλευση ή χρήση ενεργειακών πηγών ή πόρων…»Ο νόμος 4162/2013 αφορά την ίδρυση του Εθνικού Λογαριασμού Κοινωνικής Αλληλεγγύης Γενεών (ΕΚΑΓ). «…Σκοπός του ΕΛΚΑΓ είναι η δημιουργία αποθεματικού για τη χρηματοδότηση των κλάδων σύνταξης των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ) και κυρίως για τη διασφάλιση των συντάξεων των νέων γενιών (…) Από τον ΕΛΚΑΓ μπορούν να χρηματοδοτούνται μεταπτυχιακά προγράμματα ή ερευνητικά έργα που αφορούν στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας και κυρίως των υδρογονανθράκων και εκπονούνται από εργαστήρια ή τμήματα ή σχολές ΑΕΙ ή ΑΤΕΙ…»
Όπως αντιλαμβανόμαστε από τα παραπάνω, τα χρήματα τα οποία προβλέπονται να εισπραχθούν από την αξιοποίηση των υδρογονανθράκων θα κατευθυνθούν κυρίως στο ασφαλιστικό σύστημα, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην ακαδημαϊκή έρευνα τη σχετική με τους ορυκτούς πόρους. Ακολουθείται δηλαδή ένα μοντέλο παραπλήσιο της Νορβηγίας. Ως εδώ καλά.
Οι ορυκτοί πόροι, όπως οι υδρογονάνθρακες αλλά και οι σπάνιες γαίες, είτε μας αρέσει είτε δεν μας αρέσει, σχετίζονται με θέματα γεωπολιτικής και γεωστρατηγικής υφής. Με θέματα Εθνικής Άμυνας και Εθνικής Ασφάλειας. Γνωστοί άλλωστε είναι οι Resource Wars… Η εποχή που διανύουμε είναι η εποχή των Resource Wars… δυστυχώς.
Το αρχαίο Ελληνικό Ναυτικό χτίστηκε κυρίως με τον πλούτο που δημιούργησε το ορυχείο του Λαυρίου. Για περισσότερα δείτε εδώ
Όμως ταυτόχρονα, το ίδιο το Ναυτικό προστάτευε αυτούς τους ορυκτούς πόρους από την επιβουλή ξένων δυνάμεων. Υπήρχε και ακόμη υπάρχει δηλαδή μία διττή σχέση μεταξύ των ορυκτών πόρων και της Εθνικής Άμυνας. Χωρίς ισχυρή Εθνική Άμυνα δεν μπορούν να προστατευθούν οι ορυκτοί πόροι. Μη γελιόμαστε.
Μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ υπάρχει μία διαφορά αντιλήψεων όσο αφορά τη σημασία των ορυκτών πόρων. Π.χ. στην ΕΕ οι σπάνιες γαίες θεωρούνται «κρίσιμα ορυκτά». Η ΕΕ βλέπει την «εμπορική αξία» των σπάνιων γαιών. Αντίθετα στις ΗΠΑ οι σπάνιες γαίες θεωρούνται «στρατηγικά ορυκτά»», καθώς χρησιμοποιούνται κυρίως στη στρατιωτική βιομηχανία.
Στις χώρες της ΕΕ οι Ακαδημίες Επιστημών δεν εμπλέκονται με το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα (όπως το είχε παρουσιάσει ο Αϊζενχάουερ). Στις ΗΠΑ υπάρχει αυτή η σχέση και μέσω αυτής της σχέσης δημιουργήθηκαν πάρα πολλές νέες τεχνολογίες οι οποίες αργότερα βρήκαν εφαρμογή και σε άλλους τομείς, πέραν του στρατιωτικού. Ακόμη και στην Ιατρική.
Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να είναι Νορβηγία. Ας όψονται οι γείτονές μας. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα έχει ανάγκη για αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου ανάπτυξης. Κανείς δεν θα μας το χαρίσει αυτό το μοντέλο. Ούτε υπάρχει ένα ιδανικό μοντέλο ανάπτυξης για όλες τις χώρες. Κάθε χώρα οφείλει να δημιουργήσει το δικό της μοντέλο ανάπτυξης λαμβάνοντας υπ’ όψιν και άλλα μοντέλα, άλλων χωρών. Εμείς οι ίδιοι πρέπει να βρούμε έναν τρόπο με τον οποίο να συνδυάσουμε την τεχνολογία με τις ιδιαίτερες γεωπολιτικές προκλήσεις της περιοχής μας.
Προσωπικά καταθέτω τις ακόλουθες τρεις προτάσεις σχετικά με την εκμετάλλευση των ορυκτών πόρων. Οι προτάσεις αφορούν τα επόμενα 50 χρόνια. Η πρόταση αφορά την οποιαδήποτε κυβέρνηση αναλάβει την ευθύνη της χώρας (είτε δεξιά, είτε αριστερή, είτε κεντρώα) σε αυτή την κρίσιμη Ιστορική καμπή:
- Μικρό ποσοστό από το 20% των εσόδων του κράτους από τους υδρογονάνθρακες (και όχι μόνο: και από τις σπάνιες γαίες αλλά και όλα τα υπόλοιπα ορυκτά) να κατατίθεται σε Ειδικό Ταμείο για την Ενίσχυση της Εθνικής Άμυνας. Το όφελος από τα έσοδα του κράτους από τους ορυκτούς πόρους πρέπει να λειτουργήσει ανταποδοτικά προς όφελος της Εθνικής Άμυνας. Αυτό καταδεικνύει η διττή σχέση που προαναφέρθηκε.
- Η χρηματοδότηση από τον ΕΛΚΑΓ να αφορά επίσης επιστημονική έρευνα σε ελληνική στρατιωτική τεχνολογία.
- Μόνιμη συνεργασία σε άμεσο επίπεδο μεταξύ Υπουργείου Ανάπτυξης, Ακαδημίας Επιστημών και Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για δημιουργία τεχνογνωσίας / τεχνολογίας στρατιωτικής υφής.
Η αξιοποίηση των ορυκτών πόρων με ταυτόχρονη ανάπτυξη Ελληνικής έρευνας/τεχνολογίας (πχ. startups) και καθετοποιημένης παραγωγής ελληνικών προϊόντων (από-το-ορυχείο-στο-τελικό-προϊόν) θα δημιουργήσει υψηλή τεχνογνωσία και υπεραξία η οποία θα παραμείνει στη χώρα μας.
Ταυτόχρονα θα προσφέρει υψηλόμισθες θέσεις εργασίας όχι μόνο στον συγκεκριμένο τομέα, αλλά σε πολλούς άλλους τομείς της εθνικής οικονομίας.
Όσο και να τρομάζει κανείς, η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει το δικό της στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα… για να μη γίνουν τα παιδιά μας τα γκαρσόνια της Ευρώπης.
Όσο και να τρομάζει κανείς, η Ελλάδα πρέπει να αποκτήσει το δικό της στρατιωτικό-βιομηχανικό σύμπλεγμα… για να μη γίνουν τα παιδιά μας τα γκαρσόνια της Ευρώπης.
Σωτήρης Ν. Καμενόπουλος
Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης
Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
www.defence-point.gr
Υποψήφιος Διδάκτωρ Πολυτεχνείου Κρήτης
Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων
www.defence-point.gr
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.