Στους ιδιώτες μνήμη και μνημεία, στη λήθη ο πολιτισμός

Το έθιμο, επηρεασμένο από ένα τραγούδι τον Φρανκ Σινάτρα, θέλει όποιον επισκέπτεται τη Φοντάνα ντι Τρέβι, ένα από τα ομορφότερα σημεία στο κέντρο της Ρώμης, να γυρίζει την πλάτη του στο σιντριβάνι και να πετάει ένα κέρμα ώστε να υλοποιηθεί η υπόσχεση του ότι θα επισκεφθεί ξανά την Αιώνια Πόλη. Έτσι, ένα στρώμα από κέρματα διακρινόταν ανέκαθεν στο βυθό του πανέμορφου σιντριβανιού, που από το 1960 και μετά έχει ταυτιστεί με την εικόνα της πληθωρικής Ανίτας Έκμπεργκ από την ταινία του Φελίνι, Ντόλτσε Βίτα, ενδεδυμένης με μαύρη νυχτερινή τουαλέτα να ακκίζεται περπατώντας ράθυμα στα νερά του.

Ωστόσο, πριν 17 μήνες μια ιδιωτική εταιρεία μόδας, που κατασκευάζει τσάντες και γούνες, αποφάσισε να ρίξει στο μνημείο όχι 1-2 κέρματα μικρής αξίας, αλλά 2,2 εκ. ευρώ! Όσο στοίχισε η συντήρηση του μνημείου που κατασκευάστηκε το 1732 και τα τελευταία 25 χρόνια δεν είχε δεχτεί καμιά συντήρηση, με αποτέλεσμα λόγω της υδάτινης διάβρωσης να είχε παρατηρηθεί ακόμη και αποκόλληση ολόκληρων κομματιών.

Η συντήρηση της Φοντάνα ντι Τρέβι, με ιδιωτική χορηγία δεν είναι κι η μοναδική περίπτωση που τα μνημεία (κι η μνήμη!) της Ρώμης παραδίνονται στο κεφάλαιο. Το ίδιο συνέβη με το Κολοσσαίο, το οποίο συντηρεί ένας παπουτσάς, την Ισπανική Σκάλα – αγαπημένο σημείο συνάντησης ντόπιων και τουριστών, που έχει αναλάβει ένας κοσμηματοπώλης και μια αρχαία εκκλησία, που ευτύχησε να παραμείνει όρθια αν όχι στους αιώνες των αιώνων, τουλάχιστον τις επόμενες λίγες δεκαετίες, από ένα ρώσο ολιγάρχη, ο οποίος θέλησε να συνδέσει τη φήμη του με μια βασιλική. Καλύτερη ήταν η τσαντού που θέλησε να κλέψει τη φήμη της Ανίτας Έκμπεργκ για να ανεβάσει το πρεστίζ της στις έμπλεες ματαιοδοξίας πλούσιες πελάτισσές της;

Η επέλαση των ιδιωτών στα αρχαία μνημεία της Ρώμης ουδέποτε θα είχε αποκτήσει τέτοιες διαστάσεις επιδημίας αν η κυβέρνηση Ρέντσι δεν ψήφιζε ένα νόμο (ονόματι Αρτ Μπόνους) με τον οποίο κάθε χορηγία στον πολιτισμό εκπίπτει της φορολογίας σε ποσοστό 65%. Ως αποτέλεσμα το κόστος είναι ευθέως συγκρίσιμο με τις υπέρογκες δαπάνες αυτών των εταιρειών για προβολή και διαφήμιση. Δεν ξοδεύτηκαν επομένως…

Τα χειρότερα ωστόσο επιφυλάσσονται για την πολιτιστική κληρονομιά της Ιταλίας, ως σύνολο, και προφανώς κάθε άλλης χώρας. Για τα χιλιάδες εκείνα άγνωστα μνημεία που δεν προκαλούν την φαντασία του καταναλωτή όπως η Φοντάνα ντι Τρέβι, για τις εργατοώρες δασκάλων, αρχαιολόγων και μουσειολόγων που πρέπει να πληρωθούν ώστε ο πολιτισμός κι η μνήμη να γίνουν κτήμα του κάθε ανθρώπου. Δαπάνες που ουδέποτε θα έλξουν τους χορηγούς…

Λεωνίδας Βατικιώτης