Select Menu

Γράφει ο Γιώργος Σ. Πολίτης

Όλοι μας έχουμε βρεθεί τουλάχιστον μία φορά στη θέση εκείνη όπου το δίκιο να γίνεται θηλιά στον λαιμό μας. Να μας πνίγει κι εμείς να μην ξέρουμε το πώς να αντιμετωπίσουμε μία κατάσταση η οποία προφανώς και ‘’μπάζει’’ αλλά που όμως ο παραλογισμός της, -εκ πρώτης όψεως- δεν αποδεικνύεται.

Στο σημείο αυτό οι περισσότεροι –και ορθά- θα πρότειναν ηρεμία καθόσον η οργή και το δίκιο που δεν δικαιώνεται δρα αντίστροφα, με αποτέλεσμα να χάνουμε ακόμα περισσότερα.

Πού κάναμε όμως λάθος, πώς αφήσαμε να βρεθούμε σε αυτή τη θέση;

Ο Σοπενχάουερ έχει γράψει ένα πόνημα σχετικά με το πώς να επιβάλλουμε τη θέση μας στους άλλους, με το πώς να βγαίνουμε νικητές σε μία συζήτηση (‘’Η Τέχνη του να έχεις πάντα δίκιο’’ κυκλοφορεί –δωρεάν- σε pdf στο διαδίκτυο) όμως δεν θέλουμε να νικήσουμε μια νίκη που δεν μας αξίζει, προτιμούμε να μην χάσουμε εκείνη που δικαιούμαστε.

Ο καλύτερος τρόπος να φύγουμε με το κεφάλι ψηλά όταν πεισθούμε πως υπερτερεί η γνώμη του συνομιλητή, είναι να το παραδεχτούμε λέγοντας ‘’πως ενδέχεται’’, πως θα πράγματι θα μπορούσε να υπάρχει και η περίπτωση που μας αναφέρθηκε…. κατόπιν εξετάζουμε μόνοι μας με ηρεμία το θέμα ενδελεχώς και εάν το κρίνουμε σκόπιμο, επανερχόμεθα με νέα επιχειρήματα. Με τον τρόπο αυτόν τεκμηριώνουμε τον εαυτό μας ως δίκαιο, ως αμερόληπτο και ως άνθρωπο που νοιάζεται για το δίκαιο. Μεγάλη υπόθεση. Σε μία επόμενη συζήτηση με πολλούς ενδεχομένως ακροατές θα έχουμε το άλλοθι της πρότερης καλής μαρτυρίας ως καλοί συζητητές.

Το θέμα είναι όμως όταν πράγματι έχουμε δίκιο (ή νομίζουμε ότι έχουμε, καθόσον ποτέ το δίκαιο δεν είναι μόνο από τη μία πλευρά) τίνι τρόπο το διεκδικούμε…

Πρώτα από όλα θα πρέπει πάντα θυμόμαστε ότι την ευθύνη της απόδειξης την έχει πάντοτε ο εισηγητής. 
  • Ποτέ εκείνος που καλείται να αποδεχθεί μία πρόταση ως αληθή, δεν υποχρεούται να την καταρρίψει. Δεν υπάρχει το ''κατάρριψε ή αποδέξου'' (!). 
Ως παράδειγμα αναφέρω πως όσοι ισχυρίζονται (δικαίως ή αδίκως) πως ο κόσμος φτιάχτηκε από κάποιο δημιουργό, θα πρέπει να μπορέσουν να αποδείξουν τον ισχυρισμό τους. Εμείς οι οποίοι δεν γνωρίζουμε, δεν έχουμε την ευθύνη καμίας απόδειξης -πως τάχα δεν φτιάχτηκε από τον Θεό-. Ομοίως στον αντίποδα εκείνοι που υποστηρίζουν την εξελικτική θεωρία οφείλουν να καταθέσουν αποδείξεις, πειστήρια πως όντως δεν φτιάχτηκε από Θεό. Κ.ο.κ.
  • Ο συνομιλητής υποχρεούται να αποδείξει την ορθότητα της δικής του θεωρίας και όχι την μη ορθότητα της επόμενης ή όλων των υπολοίπων. Το να τον αφήνουμε να προσπαθεί να αποδείξει το λάθος της δικής μας θεωρίας ώστε να πιστοποιήσει την ορθότητα της δικής του, είναι σφάλμα. 
  • Κάτι το οποίο δεν αντιμετωπίζεται με επιχειρήματα δεν μπορεί παρά να είναι αληθές (!)
Τραγικό το λάθος της παραδοχής. Κάτι το οποίο μπορεί και αποδεικνύεται με αδιάσειστα στοιχεία είναι το μόνο αληθές (και αυτό στο μέτρο που μπορεί*)

Το λάθος της μιας κάποιας θεωρίας, ουδόλως αποδεικνύει την ορθότητα της όποιας δεύτερης, στερώντας –με τον τρόπο αυτό- από την επόμενη τρίτη το μερίδιο που δικαιούται στη δικαίωση. Καλό είναι να μην το ξεχνάμε αυτό.

Οι φήμες επ΄ ουδενί στοιχειοθετούν απόδειξη. Το ‘’άκουσα ότι…’’ ή το ‘’όλος ο κόσμος το λέει…’’ ή ‘’το έγραψαν οι εφημερίδες…’’ δεν αποτελεί καμία απολύτως απόδειξη, ούτε καν ένδειξη. Στοιχειοθετούν μονάχα μία άποψη εν μέσω χιλιάδων άλλων. Για να πεισθούμε χρειαζόμαστε στοιχεία, απτές αποδείξεις και όχι τα λόγια κάποιων. Όλοι θυμόμαστε στα χρόνια του σχολείου τα αγόρια να λένε πως η τάδε είχε ‘’γνωρίσει’’ ολόκληρη την τάξη, ενώ η αλήθεια ήταν πως απλά άρεσε σε πολλούς και κανείς ποτέ δεν την είχε… ή τουλάχιστον ποτέ όλοι πλην κάποιου εκλεκτού.

Το ότι κάτι δεν μπορεί να ερμηνευθεί, δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να υπάρξει για αυτό αύριο μια ικανή ερμηνεία, μία άξια μετά από ‘χ’ χρόνια ή και να μην μας γίνει ποτέ γνωστή, διότι πράγματι υπάρχει. (το 'ποτέ' στο βάθος του χρόνου μοιάζει με ειρωνεία) Ο, τι δεν εξηγείται λοιπόν δεν είναι θεϊκό, υπερφυσικό ή οτιδήποτε άλλο παρεμφερές. Υπάρχουν άπειρα παραδείγματα.

Η απουσία ενός δεδομένου ή μίας απόδειξης δεν εγγυάται την ορθότητα της αντίπαλης πρότασης. Μπορεί όλες να είναι λάθος ή όλες να έχουν το μερίδιο της αλήθειας που τους αναλογεί -προσωπικά αυτό μου μοιάζει σωστότερο-. Αναλογιστείτε πόσοι αιώνες πέρασαν μέχρι να ερμηνευθεί ο κόσμος και πόσοι ακόμα θα περάσουν ώστε να βρεθούμε στο επόμενο βήμα.

Μία άλλη παράμετρος είναι οι λέξεις και οι σημασίες τους. Υπάρχουν λέξεις ή τρόποι αναφοράς αυτών οι οποίοι φορτίζουν μία συζήτηση. Πρακτικές οι οποίες καταδεικνύουν επιρρίπτοντας με τρόπο σχεδόν άμεσο ευθύνη στο πρόσωπό μας την ίδια ώρα που δεν υπάρχει ούτε καν υπόνοια απόδειξης ενοχής μας.

Στηρίζονται οι έμμεσες αυτές μομφές στον στόμφο με στο πρόσωπο της αντωνυμίας που αναφέρεται. ‘’Ξέρεις…’’ Εσύ…’’ Δεν έκανες…’’ Σχόλια δηκτικά, επί προσωπικού αναφερόμενα. Η ανοχή τους είναι λάθος, διότι απλά διεγείρει τη συζήτηση προς όφελος εκείνου που δεν έχει επιχειρήματα. 

Το δεύτερο πρόσωπο σε μία συζήτηση είναι αγενές. Ο καλός συζητητής αναφέρεται πάντοτε σε πρώτο πληθυντικό. Είναι μεγάλη τέχνη να μπορεί να πει κάποιος εκείνο που θέλει χωρίς να προσβάλλει τον συνομιλητή του εν μέσω έντασης και σφοδρής αντιπαράθεσης. Π.χ. ‘’Το δεν έκανες τίποτα όταν μπορούσες…’’ γίνεται ανεκτό εάν ειπωθεί ‘’Δεν κάναμε τίποτα όταν μπορούσαμε…’’ Η υπονόηση είναι σαφής, όμως δεν προσβάλλει. Δεν επιτρέπουμε λοιπόν να μας προσβάλλουν, αλλά αν το κάνουν δεν αντιπαρατιθέμεθα άμεσα ευθέως, διότι η προσοχή μας μεταπηδά από την ουσία του θέματος τη αντιμετώπιση της προσβολής.

Δεν δίνουμε σημασία σε λέξεις που επιτείνουν νοήματα π.χ. Καρκίνος. Θάνατος. Μίσος. Απεναντίας αποδομούμε με συνέπεια μία-μία τις λέξεις καταλήγοντας στο απλούστερο νόημά τους. Καρκίνος= ασθένεια (όχι αρρώστια) Θάνατος= υπό προϋποθέσεις ευκλεές ενδεχόμενο ή κατάληξη. Λήξη μίας κατάστασης και αρχή κάποιας άλλης. Αποφορτίζοντας την κατάσταση χαίρουμε του αποτελέσματος διεκδικώντας τα δίκαια μας με σύνεση.

Και τέλος ουδέποτε επιτρέπουμε σε οποιονδήποτε να βάλλει κατά του προσώπου μας προσπαθώντας με τον τρόπο αυτό να μας καταστήσει αναξιόπιστους. Εάν είχαμε είχε άδικο κάποια φορά δεν σημαίνει ότι θα έχουμε επ’ άπειρον. Όποιος κάποτε έκανε ένα λάθος, δεν σημαίνει ότι συνεχίσει τη ζωή του εσαεί λαθόμενος. Όποιος έχει κάποιες ιδέες για τις σχέσεις των συζύγων όπου προσκρούουν στη γενική άποψη περί του ορθώς ιστάμενου, δεν σημαίνει ότι δεν έχει άριστη πολιτική άποψη. Ο διαχωρισμός λοιπόν, το ξεμπέρδεμα της κατάστασης με λογική και επιχειρήματα θα αποφέρει το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ακόμα και ένας καταχραστής -για παράδειγμα- μπορεί κάλλιστα να έχει δίκιο σε πολύ περισσότερα θέματα από κάποιον τίμιο. Το ότι κάποιος είναι γιατρός δεν θεωρείται αυτόματα και καλός οδηγός. Το ότι ο συνομιλητής μας είναι πετυχημένος οικονομολόγος δεν έπεται ότι είναι και καλός …εραστής ώστε να μας δίνει συμβουλές και να επιμένει επ’ αυτών… 

Θα πρέπει να μπορούμε να διαχωρίζουμε έννοιες, χαρακτηρισμούς και ικανότητες ώστε να επιχειρηματολογούμε επί της ουσίας και όχι επί παράπλευρων θεμάτων ή ανυπόστατων θεωριών στις οποίες εάν δεν καταφέρουμε να επικρατήσουμε θα θεωρηθεί εσφαλμένα ασταθής η τοποθέτησή μας στο κύριο θέμα της συζήτησης.

Σε κανέναν από όλους εμάς δεν θα πρέπει να ξεφεύγει πως πραγματικά δεν είναι απαραίτητο να συμφωνούμε όλοι ακόμα και για τα προφανή. Απεναντίας θα ήταν ολέθριο κάτι τέτοιο…

Η μάχη λοιπόν δίνεται επί του θέματος και όχι επί των παραπλεόντων αυτού. Το δίκιο στο πεδίο αυτό δεν χάνεται -από ισάξιο συνομιλητή- εφ' όσον φυσικά υπάρχει δίκιο...

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι όλοι είμαστε φέροντες μιας άποψης. Τίποτα περισσότερο και τίποτα ολιγότερο...

* Δεν θα πρέπει να παραβλέπουμε την ορθότητα της θεωρίας περί μη υπάρξεως μίας και μόνης αλήθειας.

politisg

www.politisg.weebly.com


Σχόλια

Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.

 
Top