Select Menu

Γράφει ο Γιώργος Σ. Πολίτης

Ένα από τα πολλά χαρακτηριστικά του έξυπνου ανθρώπου είναι η ικανότητά του να ακούει. Πράγματι είναι πολύ δυσκολότερο το ακούειν του ομιλείν καθώς όλοι -και όχι μόνο εσχάτως- έχουν άπειρα να πουν, ασχέτως εάν καταλήγουν να ομολογούν συμφωνίες με λόγια προ αυτών ειπωμένα.

Γενικώς έχουμε καταντήσει θεματοφύλακες δογμάτων. Οι περισσότεροι δεν το γνωρίζουμε.

Παρ’ όλο που συχνά αναφέρεται ο όρος -δόγμα-, υπάρχουν κάποιοι που αγνοούν την έννοιά του ή την πλησιάζουν στο περίπου. Ξεκαθαρίζοντας λοιπόν -ώστε πλήρως να συννενοούμαστε- αναφέρω το παράδειγμα που επίσης έχω αναφέρει προσφάτως σε κάποιο προηγούμενο άρθρο.

Η γη είναι στρογγυλή. Είναι στρογγυλή γιατί το λέει η δασκάλα μου, ο παπάς, η μητέρα μου = ΔΟΓΜΑ
Είναι στρογγυλή γιατί χάνονται πρώτα τα ιστία του καραβιού άρα δεν μπορεί παρά να είναι. Είναι στρογγυλή γιατί το δείχνουν οι φωτογραφίες από τους δορυφόρους άρα δεν μπορεί παρά να είναι.

Επανέρχομαι λοιπόν λέγοντας ότι έχουμε γίνει θεματοφύλακες δογμάτων θεωρώντας ότι οι πάγιες αντιλήψεις μας -που σημειωτέον διαφέρουν(!) μεταξύ τους- έστω και εάν εν μέρει επαληθεύονται, καθίστανται όλες ...αληθείς, πέραν πάσης αμφισβητήσεως. Μέγα το λάθος.

Τίποτα δεν είναι αδιαπραγμάτευτο και τίποτα δεν μπορεί να είναι απολύτως ορθό (πέραν των αριθμών τους οποίους εμείς -και πάλι -ορίζουμε ως έχοντες παρόμοιο νόημα).

Το πρόβλημα καθίσταται φωτεινότερο όταν μιλάμε για θεωρίες. Για υποθέσεις δηλαδή από τις οποίες όλοι εμείς ξεχωρίζουμε κάποιες, τις οποίες και για τους δικούς μας λόγους ασπαζόμαστε και τιμούμε μέχρις εσχάτων.

Επιμένουμε στις επιλογές μας όντας βέβαιοι σε βαθμό υπέρθεσης απαγορεύοντας με τρόπο άδηλο ακόμα και τη συζήτησή τους. Δημιουργούμε ταμπού.

Ταμπού τα οποία μόλις έρθουν προς συζήτηση -όλοι εμείς- μην αντέχοντας τον αντίλογο κλείνουμε τα αυτιά μας.

Θλιβερό. Πράγματι πολύ θλιβερό.

Με τον τρόπο αυτό δεν αρνούμαστε τη γνώση, αλλά και καταστρέφουμε τις σχέσεις μας. Ας αναφέρουμε παραδείγματα: Η μάναδες μας η καλύτερες γυναίκες του κόσμου. Λάθος. Υπήρξαν χιλιάδες μανάδες που δεν τους άξιζε ο τίτλος.

Γνωρίζω ότι όλοι θα συμφωνήσετε. Σκεφτείτε τώρα ότι μπορεί η πρόταση να αναφέρεται συγκεκριμένα στη δική σας μητέρα, ή στη δική μου, διότι κάποιου από όλους εμάς η μητέρα, η γυναίκα ή το παιδί εάν επεκτείνουμε, ήταν κατώτερη/ο των περιστάσεων, διαφορετικά δεν θα συμφωνούσε κανένας με την επίμαχη πρόταση. Χωρίς αυτή, η άρνηση συμφωνίας θα καθιστούσε λιγότερο ισχυρό το επιχείρημα.

Πόσο δύσκολο είναι πλέον αυτών να δεχθεί κάποιος τη θρησκεία του ως λαθεμένη (βεβαίως κάτι τέτοιο δεν μπορεί να ισχύσει διότι το όποιο υπέρτατο, δεν χρήζει απόδειξης, άρα… η συζήτηση εκ του ασφαλούς προσκρούει σε τοίχο) ή ως μην υπάρχουσα η περίπτωση ύπαρξης γενικώς Θεού.

Δύσκολα θέματα.

Πόσο εύκολο είναι να ακούει κανείς επιχειρήματα τα οποία καταρρίπτουν όλα όσα διδάχτηκε στο σχολείο; Ότι είμαστε Έλληνες για παράδειγμα, την ώρα που το ορθό είναι ότι είμαστε ΚΑΙ Έλληνες.

Ποιος μπορεί να ξέρει με ποιόν κοιμήθηκε η προγιαγιά του σε περίπτωση που μιλούμε για καταγωγή…


Πίσω από όλα αυτά τα παραδείγματα θέλω να πω ότι άξιος είναι εκείνος ο οποίος μπορεί να ακούει να παρουσιάζονται οι –όποιες- αποδείξεις, (λογικές ή παράλογες) και ψύχραιμος να αντιμετωπίζει με επιχειρήματα μία-μία εξ’ αυτών αποδεχόμενος ή απορρίπτων.

Αξιότερος εκείνος ο οποίος καταφέρνει να πει μετά λόγου γνώσεως ότι «Ναι μπορεί να έκανα και λάθος».
Το έχω αναφέρει και σε πολλά παλαιότερα άρθρα, πως γενικώς όλες οι πληροφορίες που διδασκόμαστε, που υπηρετούμε, που μαχόμαστε υπέρ αυτών, κάλλιστα θα μπορούσε να είναι (εάν σίγουρα δεν είναι) προϊόν χειραγώγησης. Προϊόν εξυπηρέτησης σκοπού.

Σας ξενίζει το ενδεχόμενο; Εάν ΝΑΙ κάκιστα, διότι ελάχιστες -άμοιρες ευθυνών- πολιτικές υπηρετήθηκαν έως σήμερα μη εξαιρουμένης και της διαλεκτικής των όποιων θρησκειών, διότι και αυτές στο βάθος τους πολιτικές εξυπηρετούν. Στο τελευταίο δεν απαραίτητο να συμφωνήσουμε όλοι...

Το δόγμα, η αδιαπραγμάτευτη δηλαδή θεώρηση του όποιου ηγεμόνα, επιστήμονα ή προφήτη, έχει τόση αξία όση από το πρόσωπό του γνώση απορρέει περί του θέματος του οποίου αναφέρεται. Αξία ανάλογη της πίστης του κοινού του. Η πίστη δεν συνιστά γνώση. Τουναντίον στη γνώση δεν υπάρχει πίστη, διότι η γνώση απλά γνωρίζει. Η πίστη θεωρεί, υποπτεύεται, νομίζει, πιστεύει... αλλά δεν γνωρίζει.

Οι υπόταξη σε οποιοδήποτε δόγμα και δεν αναφέρομαι μόνο σε θρησκευτικά, αλλά και σε όλα όσα απορρέουν της πολιτικής –με τη σημερινή της έννοια- προσυπογράφει υποταγή. Υποταγή και μάλιστα άνευ όρων στα θεωρήματά της στερώντας από τον άνθρωπο το δικαίωμα της αναθεώρησης υπό πολλές θεωρήσεις. Πρώτη από όλες η ενοχή και μία δεύτερη ο εγωισμός μια τρίτη το κλειστό-άγονο μυαλό.

Δεν μπορεί να υπάρχει ελευθερία υπό οποιαδήποτε δογματική αντίληψη. Οφείλουμε καθημερινά να ανακρούομε πρύμνη. Να λέμε ότι κάναμε λάθος και να χαιρόμαστε για τη νέα αλήθεια που αντικρίζουμε.

Να χαιρόμαστε έστω και όψιμα αναγνωρίζοντας τη στραβή μας πορεία, γιατί ολόκληρη η ζωή μας είναι χαραγμένη από τέτοιες. Από στραβές πορείες.

Ελεύθεροι, μαθαίνουμε. Όντας ελεύθεροι, ξέρουμε ότι ελάχιστα γνωρίζουμε. Δέσμιοι είναι όλοι εκείνοι που κλείνουν τις πόρτες απλά θεωρούντες εαυτούς γνώστες.

Τίποτα εξ’ όσων γνωρίζουμε δεν έφτασε σε εμάς αυτούσιο. Το κάθε τι υπέστη μύριες αλλαγές και άλλες τόσες αναθεωρήσεις. Σε κάθε περίπτωση κατατεμαχίστηκαν ιμάτια και σε άλλες χύθηκε αίμα. Θυμηθείτε τον Γαλιλαίο…

Τίποτα δεν εγγυάται πως για όλα εκείνα που σήμερα θα δίναμε τη ζωή μας ότι σε κάποια χρόνια θα είναι απλά δοξασίες παρωχημένων ετών, ιδέες άξιες μειδιαμάτων και ενδεχομένως χλεύης.

Ελεύθεροι λοιπόν, ανοιχτοί σε κάθε τι νέο που θα είχε τη δύναμη να μας πείσει και ομοίως ελεύθεροι να τα απορρίψουμε με την ίδια ευκολία προς χάριν κάποιου άλλου -θεωρήματος- περισσότερο πιθανού.

Ο κόσμος όλος ήταν και είναι γεμάτος μονάχα με λάθη, διότι τίποτα από εκείνα που θεωρούμε ορθά, πράγματι είναι ή θα εξακολουθήσουν να είναι...

Νόες δεκτικοί λοιπόν.

politisg

Σχόλια

Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.

 
Top