Select Menu


Ηγετική μορφή της Ρομαντικής ποίησης και της ποιητικής γενιάς του Μεσοπολέμου,μια ιδιαίτερη γυναικεία φωνή.Σημαδεύτηκε από τον έρωτα της για τον Καρυωτάκη,δέχτηκε σφοδρή κριτική από τη φιλολογική έρευνα και λατρεύτηκε όσο καμία άλλη.Παρ' όλο που στις μέρες μας η Πολυδούρη κατάφερε να ξεφύγει από τη βαριά σκιά του Καρυωτάκη στην οποία την κατέτασσαν οι ερευνητές,η ποίηση της ακόμα εξακολουθεί να διχάζει ίσως εξαιτίας αυτού που αναφέρει η Λιλή Ζωγράφου στο βιβλίο της «Κωστας Καρυωτάκης-Μαρία Πολυδούρη και η αρχή της αμφισβήτησης», ότι «Δυστυχῶς, ἡ μοίρα αὐτῶν τῶν περήφανων θεριῶν, πού κάνουν τούς ἄλλους νά νιώθουν μυρμήγκια,ἡ μοίρα τους εἶναι πώς δέ βρίσκουν ἄλλα ἀντάξιά τους θεριά νά τά κατασπαράξουν. Ἀλλά τά ροκανίζουν καί τά τρῶνε σιγά,μαρτυρικά,τα μυρμήγκια».

Η κριτική την στοχοποίησε εξετάζοντας την σε συνάρτηση με τον Καρυωτάκη πράγμα που δεν οφείλεται μονάχα στη σχέση τους αλλά και στις παραλληλίες των πρώτων μελετητών και βιογράφων τους όπως της Λιλής Ζωγράφου και του Σακελλαριάδη επικεντρώντας το ενδιαφέρον των μελετητών σε μια παραφιλολογική συζήτηση.Ταυτόχρονα,ο εξομολογητικός τόνος της,η απροσποίητη λυρικότητα μια γνήσιας ποιητικής φωνής δεν μπορούσαν να αντέξουν μέσα στον κυκεώνα της κριτικής της νέας ποιητικής γενιάς του μοντερνισμού που θεωρούσε ελαττώματα το αντιληπτό της ποίησής της και την αμεσότητα του λόγου της.

Σημειώνουμε ότι πάρεξ της πρώτης έκδοσης των Απάντων της Πολυδούρη από την Λιλή Ζωγράφου το 1961 και κάποιες αδέσποτες εκδόσεις των ποιημάτων και του ημερολογίου της με αξιολογότερη αυτή του 2011 των εκδόσεων Μεταίχμιο με μια μικρή εισαγωγή και επιμέλεια του Γιάννη Η. Παππά,μέχρι σήμερα το έργο της δεν έχει τύχει σοβάρης ενασχολήσεως από τη φιλολογική έρευνα.Η καθηγήτρια Νεοελληνικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών,κα Χριστίνα Ντουνιά,έρχεται με τα δύο της βιβλία «Μαρία Πολυδούρη. Τα ποιήματα» και «Ρομάντσο και άλλα πεζά» ,να καλύψει το τεράστιο κενό των φιλολογικών μελετών πάνω στο έργο της ποιήτριας.

«Γιατί η Πολυδούρη;»

Από την πρώτη της θα λέγαμε εμφάνιση στον ποιητικό χώρο η Πολυδούρη πήρε διαστάσεις συμβόλου.Η πρόωρα χαμένη νεότητα και ομορφία,η ανεξαρτησία,ο μοιραίος έρωτας στην καρδιά του Μεσοπολέμου.Το έργο της είναι η παλλόμενη φωνή μιας γυναίκας ανάμεσα στις δυνάμεις της ζωής,μια ζωής που η ίδια είχε ανακαλύψει το αληθινό της νόημα.Όπως γράφει και στην ανεπίδοτη επιστολή της, «Πολλοὶ λέγαν ὅτι ζοῦσα μεσ᾿ στὸ κεφάλι μου. Κάτι ἔπρεπε νὰ ποῦν κι᾿ αὐτοί... Πῶς ἄλλως θὰ μὲ κατέτασσαν σὲ συγκεκριμένη κατηγορία ἀνθρώπων; Ἄνθρωποι, ἀνθρωπάκια! Ἡ ζωὴ ἕνα τεράστιο ψέμα ποὺ ἄλλοι τὸ ἀγαπᾶνε κι᾿ ἄλλοι - οἱ λίγοι - προσπαθοῦν νὰ τὸ κάνουν ἀληθινὴ ζωή. Ἐσεῖς, ἀγαπητοὶ ἄγνωστοί μου φίλοι, πῶς ζεῖτε; Ζεῖτε; Μιὰ φάρσα, αὐτὸ ἦταν ἡ δικιά μου ζωή. Κανεὶς δὲν τὴν κατάλαβε».

Το αναζωπυρωμένο ενδιαφέρον της έρευνας και η εξάντληση της πρώτης δημοσίευσης των ποιήματων της στα Ισπανικά δηλώνουν ακριβώς την άχρονη επικαιρότητα του έργου της.Ένα έργο που με το απροσποίητο και ειλικρινές λυρικό,προσωπικό ύφος της δημιουργού ανθίσταται σε οποιαδήποτε κριτική κι λογοδοτεί μονάχα στο υψηλό νόημα της ποιητικής τέχνης.

Ο “δημιουργικός πόνος”, που χρωματίζει τη φωνή της, τρέφεται από ένα βιωματικό υπόστρωμα εξαιρετικής ποιότητας και γνησιότητας.Το έργο της δεν είναι παράθεση αισθημάτων,αντιθέτως δημιουργεί ένα σκηνικό στο οποίο θα ενταχθούν οι ήρωες της.Σε μερικά ποιήματά της, διακρίνεται μία ελαφριά ειρωνεία και μία στοχαστικότητα,η οποία δημιουργείται χάρη στην αυτοπαρατηρησία και στην απόσταση που λαμβάνει για να μιλήσει για το ατομικό γίγνεσθαι.¨Ενα θα λέγαμε χαρακτηριστικό πεζογράφου που διαθέτει.

Μόλις 24 ετών ήταν όταν έγραψε το μυθιστόρημά της.Το προόριζε για έκδοση.Τα γράμματά της από το Παρίσι αποτυπώνουν την αγωνία της για την τύχη αυτού του έργου. Μάλιστα, είχε απευθυνθεί σε δύο εκδότες (Γιαννάρης και Παπαδημητρίου), ωστόσο η απάντησή τους ήταν αρνητική. Πιθανότατα δεν εμπιστεύτηκαν μια νεαρή και άγνωστη συγγραφέα, η οποία ζούσε τότε εκτός Ελλάδας. Ισως φοβήθηκαν την καινοτόμο για την εποχή της γραφή.Είναι ένα πρωτοποριακό έργο, συνιστά ένα πρώιμο δείγμα νεωτερικής στροφής του σύγχρονου ελληνικού μυθιστορήματος. Εξίσου μοντέρνες είναι και οι ιδέες που εμπεριέχει, σε φιλοσοφικό, υπαρξιακό, κοινωνικό, φεμινιστικό επίπεδο,αν είχε εκδοθεί ίσως η θεση της στη νεοελληνικη γραμματεία να την διαφορετική.

Αν και μας εχει προσφέρει ίσως τα ωραίοτερα ερωτικά ποιήματα της Νεολληνικής Λογοτεχνίας,το ποίημα όπου καταθέτει την ψυχή της,την πείρα από τη ζωή της την έστω σύντομη αλλά και το δριμύ κατηγορώ της απέναντι σε έναν υποκριτικό κόσμο που δεν την κατάλαβε ποτέ,είναι αυτό με το οποίο ξεκινά η τελευταία της συλλογή,(Ηχώ στο Χάος,1929).
Ζωή, πὼς μὲ παράδωσες μ᾿ ἕνα φιλὶ στοὺς δήμιους
καὶ τώρα ἀκούω τὸ γέλιο σου παντοῦ σαρκαστικὸ
γιὰ μένα, ποὺ ἀποτόλμησα ψευτοευγενεῖς καὶ τίμιους
μεσ᾿ στὴ γενιά σου, νὰ τοὺς δῶ σὰν ὑποστατικό. 
Ἐγὼ ἤμουν ἕνας γνήσιος κι ἄγνωστος τῆς γενιᾶς σου 
κ᾿ ἦρθα χωρὶς ἀπαίτηση μ᾿ ὅλους μαζὶ καὶ γώ
κι᾿ οὔτε ποτὲ σοῦ ζήτησα δεῖγμα τῆς συμπονιᾶς σου,
ἀπ᾿ τὰ περίσσια χρέη μου δίκαια ν᾿ ἀπαλλαγῶ. 
Μὰ καθὼς ἤμουν κύριος ἄμαθος νὰ δουλεύω
καὶ παιδικὴ γαλήνευεν ἡ δίκαιή μου ψυχή,
ἐκέρδισα τὸ μίσος σου, Ζωή, καὶ τὸ πιστεύω
τώρα ποὺ ἡ δυστυχία μου στὸ γέλιο σου ἀντηχεῖ.
Ευαγγελία Γεροντάκη
Φοιτητρια Φιλολογίας ΕΚΠΑ.

Σχόλια

Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.

 
Top