Η Ελλάδα ιδίως από το 2010 και μετά βιώνει μία βαθύτατη κρίση που από το επίπεδο της οικονομίας έχει περάσει στο ανθρωπιστικό, προκαλώντας κλυδωνισμούς στην κοινωνική συνοχή. Μια συνοπτική αποτίμηση των συνολικών μεγεθών των τελευταίων χρόνων καθρεφτίζει την πραγματικότητα.
Του Σταύρου Τσίπρα , δικηγόρου - ερευνητή
Βρισκόμαστε σε μία χώρα που από το 2010 έως το 2013 έχουν ληφθεί μέτρα που περιλαμβάνουν φορολογία και περικοπές πάσης φύσεως, οι οποίες ανέρχονται στο ποσό των 63 δις ευρώ, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό οικονομικών και νυν Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.
Παράλληλα περίπου στο ίδιο χρονικό διάστημα από το 2009 έως το 2013 σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ το ΑΕΠ τηςΕλλάδος έχει μειωθεί κατά 49 δις ευρώ (σελ.37). Συγκεντρωτικά σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση τουΓραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2014, σελ. 37) το ΑΕΠ στην εξαετία της κρίσης μειώθηκε κατά 26,2%, ενώ την εξαετία πριν την κρίση αυξήθηκε κατά 25%.
Σχεδόν την ίδια περίοδο από το 2008 έως το 2012 το συνολικό ανώτατο προβλεπόμενο ποσό στήριξης στις τράπεζες με νόμους ανέρχεται στα 238 δις ευρώ. Τα ποσά αυτά αφορούν διάφορες κατηγορίες ζητημάτων, τα οποία συγκεκριμενοποιούνται και μοιράζονται σταδιακά. Από αυτά τα 5 δις ευρώ αφορούν νομοθετική πρόβλεψη για αγορά μετοχών, τα 50 δις ευρώ αναφέρονται στην ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας (ανακεφαλαιοποίηση) των τραπεζών, που γίνεται με δανεισμό από τον λεγόμενο μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (άρθρο 3 παρ. 1 , ν. 3864/2010) και τα υπόλοιπα προβλεπόμενα 183 δις ευρώ είναι οι εγγυήσεις του Δημοσίου (με διαφορετική αιτιολογία) προς τις τράπεζες. Στα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνεται η συμμετοχή της Ελλάδος στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας που κυρώθηκε με το νόμο 4063/2012.
Τα ανωτέρω αυτά στοιχεία των περικοπών, της φορολόγησης και της αντί πάσης θυσίας στήριξης των τραπεζών όπως είναι αναμενόμενο, έχουν αντίκτυπο στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, γεγονός που αποδεικνύεται και από την έκθεση του Σεπτεμβρίου του 2014 του Γραφείου Προϋπολογισμού της Κράτους (ΓΠΚ) της Βουλής(Τριμηνιαία έκθεση, Ιούλιος- Σεπτέμβριος 2014, σελ. 80), που καταγράφει ότι 6,3 εκατομμύρια πληθυσμού στην Ελλάδα βρίσκεται στο όριο της φτώχειας. Συγκεκριμένα 2,5 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται κάτω από το χρηματικό όριο της σχετικής φτώχειας (23,1%), με βάση το εισόδημα του μεσαίου νοικοκυριού (το 60%). Επιπλέον, 3,8 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας λόγω υλικών στερήσεων και ανεργίας. Η Ελλάδα σύμφωνα με την Eurostat βρίσκεται στην χειρότερη θέση στην ΕΕ-28 όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας. Ταυτόχρονα δε σύμφωνα με τη Eurostat (euroindicators, 30-1-2015) η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστά ανεργίας.
ποσοστό
Ο παραπάνω θλιβερός απολογισμός επιβλήθηκε με τις πολιτικές λιτότητας κατ’ εφαρμογή των λεγόμενων μνημονιακών δεσμεύσεων υπό την επιτήρηση της λεγόμενης Τρόικα (που πρόσφατα αμφισβητήθηκε ευθέως), ώστε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα του δημοσίου χρέους που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα όλους τους τομείς της κοινωνίας, με στόχο τη συνέχιση της κανονικότητας, δηλαδή τη χρηματοδότηση του κράτους με δανεισμό από τις αγορές (!) Όμως όσο και αν φαίνεται περίεργο το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης συνεχίζει να ανεβαίνει, όπουσύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. από το 2009 που ήταν 299,6 δις ευρώ (και στο 129,7% σε σχέση με το ΑΕΠ), έφτασε το 2013 στα 318,7 δις ευρώ και στο 175,1% του ΑΕΠ.
Η ανοδική αυτή πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους δεν κατάφερε να ανακοπεί (παρά μόνο πολύ πρόσκαιρα) ούτε και με το λεγόμενο PSI και το κούρεμα των ομολόγων το 2012. Εδώ βέβαια αξίζει να αναφερθεί και η ομολογουμένως απίστευτη παραδοχή της Τράπεζας της Ελλάδος, όπου με την έκθεση της το καλοκαίρι του 2014 με τίτλο «το χρονικό της μεγάλης κρίσης» (σελ. 107) αναφέρει ότι το κούρεμα των ομολόγων τωνασφαλιστικών ταμείων, ύψους 16,2 δις ευρώ δεν μείωσε το δημόσιο χρέος, επειδή επρόκειτο γιαενδοκυβερνητικό χρέος.
Την ίδια περίπου περίοδο (2010-2013) σύμφωνα με τη Eurostat το χρέος των 18 χωρών της ευρωζώνης ανέβηκε από το 83,7% στο 90.9% ως ποσοστό του ΑΕΠ, ενώ την αντίστοιχη περίοδο στις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέβηκε από το 78.2% στο 85.4%. Σε αυτό το σημείο αξίζει να αναφερθεί για να έχουμε μία καλύτερη εικόνα του οικονομικού παραλογισμού που ζούμε σε διεθνές επίπεδο, ότι σύμφωνα με την πρόσφατη μελέτη (Φεβρουάριος 2015) του McKinsey Global Institute (MGI) στο τέλος του 2014 το παγκόσμιο χρέος έφτασε τα 199 τρισεκατομμύρια δολάρια!! Σημειώνοντας αύξηση κατά 57 τρισεκατομμύρια την επταετία 2007-2014!!
Αν τώρα αφήσουμε το παρελθόν για λίγο και επικεντρωθούμε στο μέλλον, βλέπουμε ότι πράγματι το δημόσιο χρέος αποτελεί το βασικό ανασταλτικό παράγοντα οποιασδήποτε προοπτικής ανάκαμψης της κοινωνίας και της οικονομίας. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. η Ελλάδα από το 2013 έως το 2030 θα κληθεί να πληρώσει (σε τόκους και χρεολύσια) για εξυπηρέτηση χρέους 341 δις ευρώ !! Στο σημείο αυτό αξίζει να υπογραμμιστεί ότι το ποσό αυτό και πάλι σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. (δελτίο δημόσιου χρέους 75, Σεπτέμβριος 2014, σελ. 4, πίνακας 6) δεν περιλαμβάνει όλο το χρέος που εκτείνεται έως το 2057, δεν περιλαμβάνει τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό, ενώ το 78% του χαρτοφυλακίου του χρέους είναι σε μη-σταθερό επιτόκιο !
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης για τα ποσά που προαναφέρθηκαν, οι αποκρατικοποιήσεις από το 2011έως και το 2018 υπολογίζονται σε 15,5 δις ευρώ, σύμφωνα με το νόμο 4263/2014, δηλαδή ποσό ίσο με τα μισά τοκοχρεολύσια του έτους 2014 που σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. ανέρχονται στο ποσό των 31 δις ευρώ!!
Από όσα προηγουμένως συνοπτικά εκτέθηκαν γίνεται αντιληπτό, ότι η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους με τα παραπάνω δεδομένα είναι αδύνατη. Δεν έχει σημασία αν μας αρέσει ή όχι, αν συμφωνεί κάποιος ή διαφωνεί, αν η οπτική γωνία αντιμετώπισης είναι δεξιά ή αριστερά. Το ζήτημα που τίθεται πλέον είναι ποιος, πότε και πως θα αντιμετωπίσει το θέμα με θάρρος και ειλικρίνεια και με τη στήριξη του λαού και της κοινωνίας.
www.dialektores.org
Βρισκόμαστε σε μία χώρα που από το 2010 έως το 2013 έχουν ληφθεί μέτρα που περιλαμβάνουν φορολογία και περικοπές πάσης φύσεως, οι οποίες ανέρχονται στο ποσό των 63 δις ευρώ, σύμφωνα με τον πρώην υπουργό οικονομικών και νυν Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.
Παράλληλα περίπου στο ίδιο χρονικό διάστημα από το 2009 έως το 2013 σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ το ΑΕΠ τηςΕλλάδος έχει μειωθεί κατά 49 δις ευρώ (σελ.37). Συγκεντρωτικά σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση τουΓραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2014, σελ. 37) το ΑΕΠ στην εξαετία της κρίσης μειώθηκε κατά 26,2%, ενώ την εξαετία πριν την κρίση αυξήθηκε κατά 25%.
Σχεδόν την ίδια περίοδο από το 2008 έως το 2012 το συνολικό ανώτατο προβλεπόμενο ποσό στήριξης στις τράπεζες με νόμους ανέρχεται στα 238 δις ευρώ. Τα ποσά αυτά αφορούν διάφορες κατηγορίες ζητημάτων, τα οποία συγκεκριμενοποιούνται και μοιράζονται σταδιακά. Από αυτά τα 5 δις ευρώ αφορούν νομοθετική πρόβλεψη για αγορά μετοχών, τα 50 δις ευρώ αναφέρονται στην ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας (ανακεφαλαιοποίηση) των τραπεζών, που γίνεται με δανεισμό από τον λεγόμενο μηχανισμό στήριξης της Ε.Ε. και του ΔΝΤ μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (άρθρο 3 παρ. 1 , ν. 3864/2010) και τα υπόλοιπα προβλεπόμενα 183 δις ευρώ είναι οι εγγυήσεις του Δημοσίου (με διαφορετική αιτιολογία) προς τις τράπεζες. Στα ποσά αυτά δεν περιλαμβάνεται η συμμετοχή της Ελλάδος στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας που κυρώθηκε με το νόμο 4063/2012.
Τα ανωτέρω αυτά στοιχεία των περικοπών, της φορολόγησης και της αντί πάσης θυσίας στήριξης των τραπεζών όπως είναι αναμενόμενο, έχουν αντίκτυπο στις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων, γεγονός που αποδεικνύεται και από την έκθεση του Σεπτεμβρίου του 2014 του Γραφείου Προϋπολογισμού της Κράτους (ΓΠΚ) της Βουλής(Τριμηνιαία έκθεση, Ιούλιος- Σεπτέμβριος 2014, σελ. 80), που καταγράφει ότι 6,3 εκατομμύρια πληθυσμού στην Ελλάδα βρίσκεται στο όριο της φτώχειας. Συγκεκριμένα 2,5 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται κάτω από το χρηματικό όριο της σχετικής φτώχειας (23,1%), με βάση το εισόδημα του μεσαίου νοικοκυριού (το 60%). Επιπλέον, 3,8 εκατομμύρια άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας λόγω υλικών στερήσεων και ανεργίας. Η Ελλάδα σύμφωνα με την Eurostat βρίσκεται στην χειρότερη θέση στην ΕΕ-28 όσον αφορά τον κίνδυνο φτώχειας. Ταυτόχρονα δε σύμφωνα με τη Eurostat (euroindicators, 30-1-2015) η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε ποσοστά ανεργίας.
ποσοστό
Ο παραπάνω θλιβερός απολογισμός επιβλήθηκε με τις πολιτικές λιτότητας κατ’ εφαρμογή των λεγόμενων μνημονιακών δεσμεύσεων υπό την επιτήρηση της λεγόμενης Τρόικα (που πρόσφατα αμφισβητήθηκε ευθέως), ώστε να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα του δημοσίου χρέους που επηρεάζει άμεσα ή έμμεσα όλους τους τομείς της κοινωνίας, με στόχο τη συνέχιση της κανονικότητας, δηλαδή τη χρηματοδότηση του κράτους με δανεισμό από τις αγορές (!) Όμως όσο και αν φαίνεται περίεργο το χρέος της Γενικής Κυβέρνησης συνεχίζει να ανεβαίνει, όπουσύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. από το 2009 που ήταν 299,6 δις ευρώ (και στο 129,7% σε σχέση με το ΑΕΠ), έφτασε το 2013 στα 318,7 δις ευρώ και στο 175,1% του ΑΕΠ.
Η ανοδική αυτή πορεία του ελληνικού δημοσίου χρέους δεν κατάφερε να ανακοπεί (παρά μόνο πολύ πρόσκαιρα) ούτε και με το λεγόμενο PSI και το κούρεμα των ομολόγων το 2012. Εδώ βέβαια αξίζει να αναφερθεί και η ομολογουμένως απίστευτη παραδοχή της Τράπεζας της Ελλάδος, όπου με την έκθεση της το καλοκαίρι του 2014 με τίτλο «το χρονικό της μεγάλης κρίσης» (σελ. 107) αναφέρει ότι το κούρεμα των ομολόγων τωνασφαλιστικών ταμείων, ύψους 16,2 δις ευρώ δεν μείωσε το δημόσιο χρέος, επειδή επρόκειτο γιαενδοκυβερνητικό χρέος.
Αν τώρα αφήσουμε το παρελθόν για λίγο και επικεντρωθούμε στο μέλλον, βλέπουμε ότι πράγματι το δημόσιο χρέος αποτελεί το βασικό ανασταλτικό παράγοντα οποιασδήποτε προοπτικής ανάκαμψης της κοινωνίας και της οικονομίας. Συγκεκριμένα σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. η Ελλάδα από το 2013 έως το 2030 θα κληθεί να πληρώσει (σε τόκους και χρεολύσια) για εξυπηρέτηση χρέους 341 δις ευρώ !! Στο σημείο αυτό αξίζει να υπογραμμιστεί ότι το ποσό αυτό και πάλι σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. (δελτίο δημόσιου χρέους 75, Σεπτέμβριος 2014, σελ. 4, πίνακας 6) δεν περιλαμβάνει όλο το χρέος που εκτείνεται έως το 2057, δεν περιλαμβάνει τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό, ενώ το 78% του χαρτοφυλακίου του χρέους είναι σε μη-σταθερό επιτόκιο !
Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης για τα ποσά που προαναφέρθηκαν, οι αποκρατικοποιήσεις από το 2011έως και το 2018 υπολογίζονται σε 15,5 δις ευρώ, σύμφωνα με το νόμο 4263/2014, δηλαδή ποσό ίσο με τα μισά τοκοχρεολύσια του έτους 2014 που σύμφωνα με τον Ο.Δ.ΔΗ.Χ. ανέρχονται στο ποσό των 31 δις ευρώ!!
Από όσα προηγουμένως συνοπτικά εκτέθηκαν γίνεται αντιληπτό, ότι η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους με τα παραπάνω δεδομένα είναι αδύνατη. Δεν έχει σημασία αν μας αρέσει ή όχι, αν συμφωνεί κάποιος ή διαφωνεί, αν η οπτική γωνία αντιμετώπισης είναι δεξιά ή αριστερά. Το ζήτημα που τίθεται πλέον είναι ποιος, πότε και πως θα αντιμετωπίσει το θέμα με θάρρος και ειλικρίνεια και με τη στήριξη του λαού και της κοινωνίας.
www.dialektores.org
Σχόλια
Στο logiosermis.net δημοσιεύεται κάθε σχόλιο. Θεωρούμε ότι ο καθένας έχει το δικαίωμα να εκφέρει ελεύθερα τις απόψεις του, οι οποίες εκφράζουν αποκλειστικά τον εκάστοτε σχολιαστή. Τα συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια θα διαγράφονται χωρίς προειδοποίηση. Περισσότερα στις οδηγίες χρήσης.