Αθηνά Αθανασίου: «Στο όνομα της κρίσης χάνονται δικαιώματα»

Κλιμάκωση της αποδημοκρατικοποίησης και απεμπόληση στοιχειωδών δικαιωμάτων βλέπει στο κλίμα τρομολαγνείας των ημερών η Αθηνά Αθανασίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του Παντείου. Η συγγραφέας του βιβλίου «Η κρίση ως κατάσταση «έκτακτης ανάγκης»: κριτικές και αντιστάσεις» (εκδ. Σαββάλας, 2012) μιλά στην «Εφ.Συν.»:


Προάγει τη δημοκρατία η καλλιέργεια κλίματος τρομολαγνείας, στο πλαίσιο της οποίας καλούμαστε να γίνουμε οι ίδιοι διώκτες της τρομοκρατίας;

Το γεγονός ότι μας ζητούν να συμμετέχουμε στη δίωξη της τρομοκρατίας συνδέεται, κατά τη γνώμη μου, με την ανάγκη να δημιουργηθεί ομοθυμία, εν όψει μιας γενικότερης συγκυρίας απεμπόλησης δικαιωμάτων. Το ανησυχητικό, πιστεύω, είναι ότι τα παραμορφωμένα από την κακοποίηση πρόσωπα των συλληφθέντων θεωρούνται λεπτομέρεια ήσσονος σημασίας. Ο βασανισμός τους δικαιώνεται κατά μία έννοια, πόσο μάλλον που οι συλληφθέντες έχουν ήδη καταδικαστεί στις τηλεοπτικές οθόνες.

Φαίνεται ότι η δημοσιογραφική δεοντολογία υποχωρεί μπροστά στην πολιτική σκοπιμότητα. Επίσης ανησυχητικό είναι ότι η βία των κρατικών υπηρεσιών θεωρείται νόμιμη, ενώ κάθε κριτική σ” αυτή θεωρείται ανομία ή ακόμα και συνενοχή στην τρομοκρατία. Ας θυμηθούμε ότι μετά την 11η Σεπτεμβρίου επιχειρήθηκε στις ΗΠΑ η απονομιμοποίηση του κριτικού λόγου. Υπάρχει και σήμερα ένα κλίμα γενικότερης απονομιμοποίησης της κριτικής στην κρατική καταστολή. Στο όνομα της κρίσης, βλέπουμε να κλιμακώνεται η αποδημοκρατικοποίηση και η απεμπόληση στοιχειωδών δικαιωμάτων.

Τι δείχνει η δημοσιοποίηση των ρετουσαρισμένων φωτογραφιών των συλληφθέντων;

Στο πλαίσιο της εφαρμογής του μέτρου της δημοσιοποίησης των φωτογραφιών -μέτρο έτσι κι αλλιώς αμφιλεγόμενο- η πολιτική της αναπαράστασης δομείται επιλεκτικά και ιεραρχικά. Σας θυμίζω την περίπτωση της διαπόμπευσης των οροθετικών γυναικών. Για να μείνουμε μόνο σε πολύ πρόσφατα παραδείγματα, από τη δημοσιοποίηση των φωτογραφιών έχουν εξαιρεθεί ο κατηγορούμενος για τον βιασμό και την ειδεχθή δολοφονία της γυναίκας στην Ξάνθη, αλλά και οι δύο ακροδεξιοί δράστες της δολοφονίας του 27χρονου Πακιστανού Σαχτζάτ Λουκμάν στα Πετράλωνα.

Ποια γεγονότα λοιπόν αποτελούν είδηση; Ποια αναδεικνύονται και ποια αποσιωπώνται; Αυτή η διερώτηση δεν αποτελεί κανενός είδους συμψηφισμό και δικαίωση της βίας, όπως σπεύδουν σχεδόν υστερικά να αναφωνήσουν κάποιοι. Πρόκειται για την επισήμανση ακριβώς ενός ακόμη συμπτώματος της γενικότερης κατάστασης, στο πλαίσιο της οποίας τα δικαιώματα θεωρούνται κάτι σαν ιδεοληψίες του παρελθόντος, ενώ αυτοί και αυτές που τα υπερασπίζονται κάτι σαν εχθροί του έθνους.

Πώς πρέπει να σταθούμε απέναντι σ” αυτά τα φαινόμενα;

Δεν πρέπει να αφήσουμε να περάσει σαν ασήμαντη λεπτομέρεια η δημοσίευση των ρετουσαρισμένων φωτογραφιών. Πρέπει να γίνει έρευνα. Πρέπει να μάθουμε τι υπάρχει πίσω από τα παραμορφωμένα πρόσωπα. Τι ήταν ακριβώς το ρετουσάρισμα; Εγινε για να κρύψει την παραμόρφωση; Εγινε για να δαιμονοποιήσει ακόμα περισσότερο τις μορφές των συλληφθέντων; Μια πολιτεία που θέλει να λέγεται δημοκρατική πρέπει να διερευνήσει τι συνέβη. Δεν μπορεί κάθε κριτική στην ανομία να στιγματίζεται σαν άνομη η ίδια.


Συνέντευξη στο Δημήτρη Αγγελίδη
ΑΘΗΝΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ, καθηγήτρια Παντείου

Πηγή